السبت
(متى 12‏:1‏-8، مرقس 2‏:23‏-28)
1 ومَرّ يَسوعُ بَينَ الحُقولِ في السّبتِ، فأخَذَ تلاميذُهُ يَقطِفونَ السّنابِلَ ويَفرُكونَها بأيديهِم ويأكُلونَ. 2 فقالَ لهُم بَعضُ الفَرّيسيّينَ: «لِماذا تَعمَلونَ ما لا يَحِلّ في السّبتِ؟» 3 فأجابَهُم يَسوعُ: «أما قرَأتُم ما عَمِلَ داودُ عِندَما جاعَ هوَ ورِجالُهُ؟ 4 كيفَ دخَلَ بَيتَ اللهِ وتَناوَلَ خُبزَ القُربانِ وأكَلَ وأعطى مِنهُ رِجالَهُ، معَ أنّ أكلَهُ لا يَحلّ إلاّ لِلكَهنَةِ وحدَهُم».
5 وقالَ لهُم يَسوعُ: «اَبنُ الإنسانِ هوَ سيّدُ السّبتِ».
يسوع يشفي في السبت
(متى 12‏:9‏-14، مرقس 3‏:1‏-6)
6 وفي سَبتٍ آخَرَ، دخَلَ المَجمعَ وأخذَ يُعَلّمُ. وكانَ هُناكَ رجُلٌ يَدُهُ اليُمنى يابِسَةٌ. 7 فراقَبَ مُعَلّمو الشّريعَةِ والفَرّيسيّونَ يَسوعَ ليَرَوا هل يَشفي في السّبتِ، فيَجِدوا ما يتّهمونَهُ بِه. 8 وعرَفَ يَسوعُ أفكارَهُم، فقالَ لِلرَجُلِ الذي يَدُهُ يابِسةٌ: «قُمْ وقِفْ في وسْطِ المَجمعِ». فقامَ الرّجُلُ ووقَفَ هُناكَ.
9 فقالَ لهُم يَسوعُ: «أسألُكُم: أيحِلّ في السّبتِ عمَلُ الخَيرِ أم عمَلُ الشّرّ؟ إنقاذُ نَفسٍ أم إهلاكُها؟» 10 وأجالَ نَظرَهُ فيهِم جميعًا وقالَ لِلرَجُلِ: «مُدّ يَدَكَ!» فمَدّها، فعادَت يدُهُ صَحيحةً. 11 فملأهُمُ الغضَبُ وتشاوروا كيفَ يَفعلونَ بيَسوعَ.
يسوع يختار الرسل الاثني عشر
(متى 10‏:1‏-4، مرقس 3‏:13‏-19)
12 وفي تِلكَ الأيّامِ صَعِدَ إلى الجبَلِ ليُصلّيَ، فقَضى الليلَ كُلّهُ في الصّلاةِ للهِ. 13 ولمّا طلَعَ الصُبحُ، دعا تلاميذَهُ واَختارَ مِنهُم اَثني عشَرَ سمّاهُم رُسُلاً، وهُم: 14 سِمعانُ الذي سَمّاهُ بُطرُسَ، وأنْدَراوُسُ أخوهُ، ويَعقوبُ ويوحنّا، وفيلُبّسُ وبَرتولَماوُسُ، 15 ومتّى وتوما، ويَعقوبُ بنُ حَلْفى وسِمعانُ المُلقّبُ بالوَطنيّ الغيورِ، 16 ويَهوذا بنُ يَعقوبَ ويَهوذا أسخَريوطُ الذي صارَ خائِنًا.
يسوع يعلم ويشفي
(متى 4‏:23‏-25)
17 ثُمّ نزَلَ يَسوعُ معَهُم فوقَفَ في مكانٍ سهلٍ، وهُناكَ جُمهورٌ مِنْ تلاميذِهِ وجَمعٌ كبيرٌ مِنَ النّاسِ مِنْ جميعِ اليَهوديّةِ وأُورُشليمَ وساحِلِ صورَ وصيدا، 18 جاؤُوا لِيَسمَعوهُ وليَشفيَهُم مِنْ أمراضِهِم. وكانَ الذينَ تُعذّبُهُمُ الأرواحُ النّجِسَةُ يَنالونَ الشّفاءَ أيضًا. 19 وحاوَلَ جميعُ النّاسِ أنْ يلمَسوهُ، لأنّ قُوّةً كانَت تَخرُجُ مِنهُ وتَشفيهِم كُلّهُم.
البركات واللعنات
(متى 5‏:1‏-12)
20 ورفَعَ يَسوعُ عَينَيهِ نَحوَ تلاميذِهِ وقالَ:
«هَنيئًا لكُم أيّها المساكينُ، لأنّ لكُم مَلكوتَ اللهِ!
21 هَنيئًا لكُم أيّها الجياعُ الآنَ، لأنّكُم ستُشبَعونَ.
هَنيئًا لكُم أيّها الباكونَ الآنَ، لأنّكُم ستَضحكونَ.
22 هَنيئًا لكُم إذا أبغَضَكُمُ النّاسُ وطَردوكُم وعَيّروكُم ونَبذوكُم نَبْذَ الأشرارِ مِنْ أجلِ اَبنِ الإنسانِ. 23 إفرَحوا في ذلِكَ اليومِ واَبتهِجوا، لأنّ أجرَكُم عظيمٌ في السّماءِ. فهكذا فعَلَ آباؤُهُم بالأنبياءِ.
24 لكنِ الويلُ لكُم أيّها الأغنياءُ، لأنّكُم نِلْتُم عَزاءَكُم.
25 الويلُ لكُم أيّها الذينَ يَشبَعونَ الآنَ، لأنّكُم ستَجوعُونَ.
الويلُ لكُم أيّها الضّاحِكونَ الآنَ، لأنّكُم ستَحزَنونَ وتَبْكونَ.
26 الويلُ لكُم إذا مدَحَكُم جميعُ النّاسِ، فهكذا فعَلَ آباؤُهُم بِالأنبياءِ الكذّابينَ.
محبة الأعداء
(متى 5‏:38‏-48؛ متى 7‏:12)
Hebrews-10-24
27 «ولكنّي أقولُ لكُم أيّها السّامِعونَ: أحِبّوا أعداءَكُم، وأحسِنوا إلى مُبغِضيكُم، 28 وبارِكوا لاعِنيكُم، وصَلّوا لأجلِ المُسيئينَ إلَيكُم. 29 مَنْ ضَربَكَ على خَدّكَ، فحَوّلْ لَهُ الآخرَ. ومَنْ أخَذَ رِداءَكَ، فلا تَمْنَعْ عَنهُ ثَوبَكَ. 30 ومَنْ طلَبَ مِنكَ شَيئًا فأعطِهِ، ومَنْ أخَذَ ما هوَ لكَ فلا تُطالِبْهُ بِه. 31 وعامِلوا النّاسَ مِثلَما تُريدونَ أنْ يُعامِلوكُم.
32 فإنْ أحبَبْتُم مَنْ يُحبّونكُم، فأيّ فَضْلٍ لكُم؟ لأنّ الخاطِئينَ أنفُسَهُم يُحبّونَ مَنْ يُحبّونَهُم. 33 وإنْ أحسَنتُم إلى المُحسِنينَ إلَيكُم فأيّ فَضْلٍ لكُم؟ لأنّ الخاطِئينَ أنفُسَهُم يَعمَلونَ هذا. 34 وإنْ أقرَضْتُم مَنْ تَرجُونَ أنْ تَستَرِدّوا مِنهُم قَرضَكُم، فأيّ فَضلٍ لكُم؟ لأنّ الخاطِئينَ أنفُسَهُم يُقرِضونَ الخاطِئينَ ليَستَرِدّوا قَرضَهُم. 35 ولكن أحِبّوا أعداءَكُم، أحسِنوا وأقرِضوا غَيرَ راجِينَ شيئًا، فيكونَ أجرُكُم عظيمًا، وتكونوا أبناءَ اللهِ العليّ، لأنّهُ يُنعِمُ على ناكِرِي الجميلِ والأشرارِ. 36 كونوا رُحماءَ كما أنّ اللهَ أباكُم رحيمٌ.
إدانة الآخرين
(متى 7‏:1‏-5)
37 «لا تَدينوا، فلا تُدانوا. لا تَحكُموا على أحدٍ، فلا يُحكَمُ علَيكُم. اَغفِروا، يُغفرْ لكُم. 38 أَعطُوا، تُعطَوا: كَيلاً ملآنًا مكبُوسًا مَهزوزًا فائِضًا تُعطَونَ في أحضانِكُم، لأنّهُ بالكَيلِ الذي تَكِيلونَ يُكالُ لكُم».
39 وقالَ لهُم يَسوعُ هذا المثَلَ: «أيقدِرُ أعمى أنْ يَقودَ أعمى؟ ألا يقَعُ الاثنانِ معًا في حُفرَةٍ؟ 40 ما مِنْ تِلميذٍ أعظَمُ مِنْ مُعَلّمِه. كُلّ تِلميذٍ أكمَلَ عِلمَهُ يكونُ مِثلَ مُعَلّمِه.
41 لماذا تَنظُرُ إلى القَشّةِ في عَينِ أخيكَ، ولا تُبالي بالخَشَبَةِ في عينِكَ؟ 42 وكيفَ تَقدِرُ أنْ تَقولَ لأخيكَ: «يا أخي، دَعْني أُخرِجُ القَشّةَ مِنْ عَينِكَ، والخشَبَةُ التي في عَينِكَ أنتَ لا تَراها؟ يا مُرائي، أَخرِجِ الخشَبَةَ مِن عَينِكَ أوّلاً، حتى تُبصِرَ جيّدًا فتُخرِجَ القَشّةَ مِنْ عينِ أَخيكَ!
الشجرة وثمرها
(متى 7‏:17‏-20؛ متى 12‏:34‏-35)
43 «الشّجَرَةُ الجيّدَةُ لا تَحمِلُ ثَمرًا رَديئًا، والشّجَرَةُ الرّديئةُ لا تَحمِلُ ثَمرًا جيّدًا. 44 كُلّ شجَرَةٍ يَدُلّ علَيها ثَمرُها. فأنتَ لا تجني مِنَ الشّوكِ تِينًا، ولا تَقطِفُ مِنَ العُلّيقِ عِنَبًا. 45 الإنسانُ الصّالِحُ مِنَ الكنزِ الصّالحِ في قلبِهِ يُخرِجُ ما هوَ صالحٌ، والإنسانُ الشّرّيرُ مِنَ الكَنزِ الشّرّيرِ في قَلبِه يُخرِجُ ما هوَ شرّيرٌ، لأنّ مِنْ فَيضِ القَلبِ ينطِقُ اللسانُ.
العمل بكلام المسيح
(متى 7‏:24‏-27)
46 «كيفَ تَدعونَني: يا ربّ، يا ربّ، ولا تَعمَلونَ بِما أقولُ؟ 47 كُلّ مَنْ يَجيءُ إليّ ويَسمعُ كلامي ويَعمَلُ بِه أُشبّهُهُ لكُم 48 برَجُلٍ بَنى بَيتًا، فحَفَرَ وعَمّقَ وجعَلَ الأساسَ على الصّخرِ. فلمّا فاضَ النّهرُ صدَمَ ذلِكَ البَيتَ، فما قَدِرَ أنْ يُزَعزِعَهُ لِجودَةِ بِنائِهِ. 49 وأمّا الذي يسمَعُ كلامي ولا يَعمَلُ بِهِ، فيُشبِهُ رَجُلاً بَنى بَيتَهُ على التّرابِ بَغيرِ أساسٍ، فصَدَمهُ النّهرُ، فسقَطَ في الحالِ، وكانَ خَرابُهُ عظيمًا».
Ṯɔṯalɔ ṯǝthi Sǝbiṯ.
(Maṯṯa 12:1-8Mɔrgus 2:23-28)
1 Nǝroro ṯaŋw mindaŋ nǝ Yǝcu ele nɔŋw ruu rɔrɔny-ri-na ki-laamin-la lǝni Sǝbiṯ. Nǝ ṯalaamiiz ṯuuŋwun aari ibṯǝḏi ethi kilaŋtaŋ yilŋa yǝthi rɔllaŋ rǝthi gemeh, nǝrsi mɔmrinytha kiriiny-na reeŋen nǝrsi yee. 2 Nǝ Lifirriisiiyyiin lokwo uṯicǝlɔ nǝrǝccǝŋw, “Ŋaaŋa lotho lǝrrǝ ŋiɽaŋali ŋɔ, ŋǝṯisi Sherii@a kwǝri derne ethisi ǝrri ki-laamin-la lǝni Sǝbiṯ?” 3 Nǝsi Yǝcu ǝŋnici nɔŋwsǝccǝŋw, “Ŋiti ŋimǝsi ɔrti ŋa; ŋǝrrǝsi Ḏaawḏ nǝ lizi kila linaanir-li kinaŋw niithisi yaaŋwɔ mac-a? 4 Mɔŋgwɔ ǝnḏi ki-dɔɔnɔ kwǝthi Allah, mindaŋ nɔŋw dimmi rǝghiivǝ rirllicǝrsi Allah-lɔ mindaŋ nɔŋwsi yee mindaŋ nɔŋwsi inḏǝthǝ lɔɔrɔ luuŋwun tok, kira riti rir gaanuuni ethisi yee mac illi kahana ṯɔɽɔk” 5 Nǝsi Yǝcu ṯimmaci ŋiɽarali nɔŋwsǝccǝŋw, “Tɔr ṯǝthi Kwizigwunǝŋ tir-pa Kweeleny kwǝthi Sǝbiṯ.”
Kwɔr kwɔnḏathɔ tii.
(Maṯṯa 12:9-14Mɔrgus 3:1-6)
6 Mǝ Sǝbiṯ kwir ter oro, nǝ Yǝcu ele ki-majma@-na nɔŋgwaari @allima. Nǝ kwɔr kwette naani kinaŋw kwɔnḏathɔ ṯii ṯǝthi mɔni. 7 Nǝ mɔ@allimiin kwokwo kwǝthi Sherii@a na Lifirriisiiyyiin lokwo tok nǝŋnici sǝbǝbǝ-lɔ kwǝthi-gi ruusi ŋunduŋw kaṯṯi, ŋwɔṯaŋw mindaŋ nǝr iili yǝy-yilɔ birr keṯe-keṯṯok etheese kwɔŋwaani sǝwi Sǝbit-gi-a. 8 Laakin nǝsi Yǝcu liŋthatha ǝfkǝrǝ-nǝ weeŋen, mindaŋ nɔŋwɔccǝ kwɔɔrɔ kwɔnḏathɔ ṯii ŋwɔ, “Diiɽǝ iila kɔnɔŋw keereny.” Nǝ kwɔr diiɽǝ nɔŋw rilli kinaŋw. 9 E-ta nǝsi Yǝcu accǝŋw, “Nyii kwɔŋǝsi uṯicǝlɔ; Sherii@a kwǝri kwǝmminicǝ-nyji ethǝŋri aatha-ŋwɔ ki-laamin-la lǝthi Sǝbiṯ? Ethisi ǝrri ŋisaawii alla ŋigii, ethi kilǝthi ŋimiitha ŋǝthi kwizii, alla ethisi kiirasalɔ?” 10 Nɔŋwsi iirǝzi yǝy naana tatap yirr mindaŋ nɔŋwɔccǝ kwɔɔrɔŋw, “Ǝlli ṯii-na.” Nɔŋw allana, mindaŋ nǝ ṯii ṯuuŋwun aaɽathi dap-dap kaka ethi kerrerny-ŋwɔ. 11 Nǝr urǝzi rɔgwori deddep, mindaŋ nǝr aari ibṯǝḏi ethi mɔmri ŋiɽaŋali-la deŋgen-na etheese aatha kwir kwǝŋgir ǝrrici Yǝcu-ŋw.
Yǝcu mɔŋgwɔ alla yaavɔra-na yir wrii-kwuɽǝn.
(Maṯṯa 10:1-4Mɔrgus 3:13-19)
12 Ki-ŋwɔɔmɔr-la ṯǝ ŋwa na Yǝcu ele nɔŋw dallɔ ki-lundǝr-lǝ ethi-gwɔ aari kiyiiriny, mindaŋ nɔŋw naani kinaŋw kulŋǝ tatap kwaarɔ Allah kiyiiriny. 13 Mǝ ǝzir sɔɔɽi tǝ, nɔŋw ɔrnɔṯi ṯalaamiiza ṯuuŋwun, nɔŋw allana ṯir wrii-kwuɽǝn, nɔŋwsi anyjici yiriny yǝni yaavɔr: 14 Sim@aan kwɔmǝŋw ǝnyjici yiriny yǝni Bɔṯrɔs nǝ eŋgen kwǝni Anḏraaws, nǝ Ya@guub-ŋǝ Yuhanna-gi, nǝ Fiilibbus-ŋǝ Barthulumaaws-gi, 15 nǝ Maṯṯa-ŋǝ Ṯɔɔma-gi, nǝ Ya@guub kwir tɔr tǝthi Halfa, nǝ Sim@aan kwǝṯi ṯɔgthi ethi kǝdu bǝlǝḏǝ kwuuŋwun 16 nǝ Yahuuthǝ kwir tɔr tǝthi Ya@guub, na Yahuuthǝ Al-iskhar-yɔɔṯii, ŋgwa kwɔmǝ bɔɔŋwɔthi Yǝcu-ŋw.
Yǝcu mɔŋgwaari @allima nǝ nɔŋw sǝwi lizi tok.
(Maṯṯa 4:23-25)
17 Mǝ Yǝcu dappitha-lɔ ki-lundǝr-lǝ yaavɔr-yi, nɔŋw rilli kǝzirlǝ wirllalɔ ṯalaamiiz-thi ṯuuŋwun ṯittǝzir. Nǝ nǝ dɔŋw lǝthi lizi naani kinaŋw lɔppa, linḏi Yahuuḏiiyyǝ-ŋw naana tatap, nǝ Urshaliim-ŋgi tok, nǝ muḏunǝ naana kwɔnaanɔ bahara kǝni kwǝthi Sɔɔr-ŋǝ Sayḏa-gi; 18 nǝr iila ethi niŋnaci ŋunduŋw, nǝ ethisi sǝwici kimǝthi tok keeŋen. Nǝ kila libiyǝasi ŋigɽim ŋuruuŋwɔ ṯurvǝ, nǝr iila mindaŋ nɔŋwsi sǝwi. 19 Nǝ lizi tatap ṯǝcci ethi mɔmmi ŋundu-ŋw naana, kaka nuruuthu-gwu ŋɔma duŋgwun-nǝ mindaŋ nɔŋwsi sǝwi-lɔ ndendeṯ.
Ṯaamana-ŋǝ ṯɔrɔɔnyɔna-thi.
(Maṯṯa 5:1-12)
20 Nǝ Yǝcu dimmi yǝy nɔŋw ese ṯalaamiiza ṯuuŋwun, mindaŋ nɔŋwsǝccǝŋw,
“Ŋaaŋa lirmba lɔrtanni lir liwaay; kaka nɔrɔ-gwɔ Ŋeeleny ŋǝthi Allah ŋaalɔ!
21 “Ŋaaŋa lirmba lɔrtanni liithisi yaaŋwɔ kire-kirem-ŋgwɔ; kaka ninḏiŋǝ-gwɔ ethi bee!
“Ŋaaŋa lirmba lɔrtanni lǝṯaari kire-kirem-ŋgwɔ; kaka ninḏiŋǝ-gwɔ ethaari yiimǝ!
22 “Ŋaaŋa lirmba lɔrtanni mǝŋǝsi lizi wǝzi, mǝrŋǝsi dirnathalɔ, nǝ mǝrŋǝsi ollollo, nǝ mǝr durni yiriny yaalɔ kaka lizi ligii, sǝbǝb-gi kwǝthi Tɔr tǝthi Kwizigwunǝŋ! 23 Amirna ki-laamin-la kila, nǝ a pupurlǝthǝlǝ ṯinyiŋla-thina, kaka nanyja-ŋǝsi-gwɔ ɔjra-lɔ wɔppa ki-leere-na. Kaka nǝrricǝ-ṯǝ rarnyalɔ-ŋa liɽiiya ŋiɽaŋali-ṯǝ ŋa ŋette-ŋette.
24 “Laakin ǝyǝwǝy ǝnnǝ kwǝthi ṯurvǝ ṯaalɔ lir lɔrṯɔ kire-kirem-ŋgwɔ; kaka nɔthiŋǝ-gwɔ kwomne tatap kwǝṯi-ŋǝsi ǝminǝ!
25 “Ǝyǝwǝy ǝnnǝ kwǝthi ṯurvǝ ṯaalɔ ŋaaŋa kila libii kire-kirem-ŋgwɔ; yaaŋwɔ yǝŋǝsi-mbǝ yee!
“Ǝyǝwǝy ǝnnǝ kwǝthi ṯurvǝ ṯǝthi kila laarɔ yiimǝ kire-kirem-ŋgwɔ; ŋaaŋɔ lironyine mindaŋ aari tok!
26 “Ǝiyǝwǝy ǝnnǝ kwǝthi ṯurvǝ ṯaalɔ mǝŋǝsi lizi tatap biɽǝthǝ yiriny; kaka nǝrricǝrsi-gwɔ rǝrnyin-ŋǝ reeŋen ṯǝŋw liɽiiya kila lir lǝluŋw.
Ṯamɽa ṯǝthi-thi amɽi ṯuwǝnu.
(Maṯṯa 5:38Maṯṯa 7:12a)
27 “Laakin nyii kwǝccǝ-ŋǝsi-mǝ ŋwɔ, ŋaaŋa kila ligittica-nyii yǝni, ǝṯi amɽi ṯuwǝnu ṯaalɔ, ǝṯisi ǝrrici kila ŋisaaw lǝṯi-ŋǝsi wǝzi, 28 ǝṯisi ɔrtatha kila naana lǝṯi-ŋǝsi ollollo, ǝṯisi ǝrrici kiyiiriny kila lǝṯi-ŋǝsi ǝrrǝlɔŋw. 29 Mɔŋw ippi ŋaaŋwɔ kweere kirell-na tǝ, ǝrlacci kithaathɔ tok; mɔŋw dimmǝthǝ kweere ŋaaŋwɔ iibaaya tǝ, inḏǝtha gǝmiisǝ tok. 30 Mɔŋw uṯici ŋaaŋwɔlɔ kweere kwomne-gi-lɔ kweere tǝ inḏǝthǝ, mɔŋw dimmǝthǝ ŋaaŋwɔ kwomne kweere tǝ, ere aɽinnǝthǝ mac. 31 Ǝṯisi ǝrrici lithaathɔ kaka-ṯǝ ŋa ŋinaŋnǝthi-ŋǝsi ŋunduŋwsi ethisi ǝrrici ŋaaŋwɔsi. 32 Mǝsi amɽi kila lǝṯi-ŋǝsi amɽi dak, e-ta faayitha kwundǝr kwǝndu kwɔkaṯṯasi? Kila ligii rɔgwori lǝṯirsi-pǝ amɽi tok kila lǝṯisi amɽi! 33 Nǝ mǝsi ǝrrici kila ŋisaaw, lǝṯi-ŋǝsi ǝrrici ŋisaaw, e-ta faayitha kwundǝr kwǝndu kwɔkaṯṯasi? Kaka ǝṯisi-gwɔ-ṯǝ ligii rɔgwori ǝrriŋw tok! 34 Mǝsi inḏǝthǝ kila ḏeena kila lǝṯi-gwɔ kittatha ethǝɽicǝ ŋaaŋwɔsi, e-ta faayitha kwundǝr kwǝndu kwɔkaṯṯasi? Kaka ǝṯisi-gwɔ-ṯǝ kila ligii rɔgwori inḏǝthǝ kila ḏeena tok, linḏisi-ṯǝ ethisi aɽiccǝ-ṯǝ kitha ṯette-ṯette! 35 Bǝri-mǝ! Ǝṯi amɽi ṯuwǝnu ṯaalɔ; ǝṯisi ǝrrici ŋisaaw, ǝṯi iṯithi liti ligittathɔ ethi ǝɽinnǝ mac. E-ta ǝmǝ kaṯṯasi ɔjra wɔppa ŋiɽaŋali, mindaŋ moro nyɔr nyǝthi Allah wɔthǝmthi-lǝ pur-pur. Kaka nǝṯi-gwɔ tɔgwor yatha ki-lizi kila liti lǝṯi aari shukran mac nǝ ligii tok. 36 Rɔɔthɔr limɽi kaka Papa-ŋwɔ kwaalɔ kwir kwimɽi.
Ṯuruuzǝ ethisi ruusi lithaathɔ kaṯṯi.
(Maṯṯa 7:1-5)
37 “Ǝṯiseere kette lithaathɔ kaṯṯi mac, mindaŋ mǝr-ŋǝsi ere kette kaṯṯi tok mac, ǝṯeere ǝccǝ kweere haakima mac, mindaŋ mǝrŋǝsi ere ǝccǝ haakima tok mac. Ǝṯisi fivrici lithaathɔ, mindaŋ mǝŋǝsi Allah fivrici tok. 38 Ǝṯisi nḏǝṯṯǝ lithaathɔ, mindaŋ mǝŋǝsi Allah inḏǝṯṯǝ tok. E-ta ǝmǝ aavi keeyla kuurǝnnǝ kworo cir-cir kirmicanna, kǝcǝrlɔ rugwu-rugwu kibalna-lɔ, ǝrŋǝsi balci ki-rii-na raalɔ. Nǝ kwomne ŋgwa kwǝṯisi-gi ṯǝccici lithaathɔ, ǝŋǝsi-gi Allah ṯǝccici tok.”
39 Nǝsi Yǝcu andaci mǝthǝlǝ-ŋgwɔ nɔŋwsǝccǝŋw, “Kwunduŋ kwǝthi ŋɔma ethi mɔlotto kwunduŋǝ? Liti liidǝthi-pǝ ndǝndǝk ki-lubuŋw-nǝ mac-a? 40 Ṯilmiiz ṯiti ṯeere mac ṯǝṯi ṯamthɔ mɔ@allltna-la kwuuŋwun; laakin mǝ ṯilmiiz ṯimmasi ṯa@liima ṯuuŋwun tǝ, ǝṯir-mǝ biɽithi-na mɔ@allim-gi kwuuŋwun.
41 “A kwotho kwǝthicǝ kaaɽa yǝy kinaanɔ ki-lǝy-nǝ lǝthi aŋgalɔ; laakin tǝ neere kettice timuugulǝ yǝy mac tinaanɔ ki-lǝy-nǝ lɔɔŋwa. 42 A kwǝthi ŋɔma ethi ǝccǝ aŋgalɔŋw aŋgwɔrɔ, ‘Min fǝḏlǝk ǝŋgǝri ǝɽi-ṯi ŋǝ dimmǝthǝ kaaɽa ŋga ki-lǝy-nǝ lɔɔŋwa’, e-ta neere ǝthi ŋɔma mac etheese timuugulǝ tinaanɔ ki-lǝy-nǝ lɔɔŋwa? Ŋa ŋgwa kwǝti arri-ri ŋidiny! Ǝllimbǝ timuugulǝ ki-lǝy-nǝ lɔɔŋwa kerreny, e-ta ǝmǝ ǝthi ŋɔma ethaami iisithiŋw, mindaŋ ǝmǝ dimmǝthǝ aŋgalɔ kaaɽa ki-lǝy-nǝ luuŋwun.
Kwaari-ŋa nyɔr-nyi nyuuŋwun.
(Maṯṯa 7:16-20Maṯṯa 12:33-35)
43 “Kwaaɽi kwisaaw kwiti kwǝṯi riiɽi nyɔɔrɔ nyigii mac. Wala kwaaɽi kwigii ethi riiɽi nyɔɔrɔ nyisaaw. 44 Kwaaɽi kwǝṯi elŋǝthine nyɔr-nyi nyuuŋwun nyǝṯɔŋwsi riiɽi; a kwiti kwǝṯi akkɔ ŋwɔɔtha kwaaɽi-la kwǝthi yuugwiyǝ mac, wala ethi akkɔ @ineba kwaaɽi-la kwǝthi yuugwiyǝ. 45 Kwizi kwisaaw kwǝṯi-tǝ ruwǝ ŋiɽaŋali ŋisaaw ŋa ŋaawina-ŋwsi ki-ṯɔgwor-na ṯuuŋwun, nǝ kwizi kwigii ǝṯɔŋwsi-tǝ ruwǝ ŋa ŋigii ŋaawina-ŋwsi ki-ṯɔgwor-na ṯuuŋwun ŋǝthi kwomnǝ kwiŋii. Kaka nǝṯi-gwɔ ṯǝ ṯuunyu andasi ŋiɽaŋali ŋa ŋuurǝnnǝ ki-ṯɔgwor-na.
Rɔgwagiza riɽǝn.
(Maṯṯa 7:24-27)
46 “Ŋaaŋa lotho lǝṯi-nyii ǝccǝ ‘Kweeleny, Kweeleny’, laakin ǝṯiseere ǝrri ŋa mac ŋǝṯi-ŋǝsi anḏaci? 47 Kweere nyithak kwiila naaniny-gwɔ mindaŋ mɔŋw kettice ŋiɽaŋali ŋiinyi kǝni, mindaŋ mɔŋwsi iinyici naana, ŋǝsi andaci kwaaɽinna aathaŋw. 48 Kwaaɽinna kwɔɔrɔ kwacca yiŋna yuuŋwun, mindaŋ nɔŋwsi kwuuruci ṯɔgwagiza ṯaalɔna dɔddɔl, mindaŋ nɔŋw kaṯṯisa liiɽi-ya nɔŋgwɔ-ma accaǝla. Midaŋ mǝ kivirṯa urǝnnǝ kiiruwǝ nɔŋw oppe yiŋna kiya, laakin nǝreere lakkithalɔ mac, kaka nǝccinǝr-gwɔ ŋǝmǝ-ŋǝmmǝŋ. 49 Laakin kweere kwǝṯi neŋne ŋiɽaŋali ŋiinyi mindaŋ mɔŋwseere iinyici naana mac tǝ, ŋwaaɽanni kwɔɔrɔ kwǝccǝ yiŋna yuuŋwun ki-wurǝyu-lǝ yiira ṯɔgwagiza-na; mindaŋ mǝ kiiru oppe yiŋna kiya, nǝr iidǝnni fittak, mindaŋ nǝ ṯigiirathalɔ ǝnḏi ṯɔppa beṯṯen!”