Ŋen ŋəwujənu ŋəñere iñi ñəɽo red̶
1 “Ŋen ŋəŋələŋe ŋelo ŋarno ñere red̶ ñəɽo ñowa iñi ñəmo ñamba eñen nəñabəla ṯa alopəd̶aid̶e ed̶ala igi gəməd̶ia. 2 Ñere d̶enəŋ iŋulu ñaɽo niɽəṯiano na d̶enəŋ ñaləŋeṯo ŋen nəsi. 3 Ñënəŋulu iñi ñəɽo niɽəṯiano ñapo ñamba eñen orn ñero ñapa ajas. 4 Orn ñënəŋulu iñi ñələŋeṯo ŋen nəsi ñapo ajas iŋaɽa ñambaña eñen. 5 Na ed̶a gəməd̶ia nəŋerṯe geṯo taltal, na ñënəŋulu ñaməd̶iṯia elo nəñandre.
6 “Orn uləŋgiano olia nəŋela pəlelo gəbaṯa, ‘Seicr ed̶a igi gəməd̶ia gëni geṯo! Twod̶r ñaldopəd̶əlda!’ 7 Na ñere pred̶ nəñətwod̶e niñəṯoɽaṯe ñamba eñen. 8 Na ñere iñi ñəɽo niɽəṯiano niñəlwaɽəṯi ñere ñələŋeṯo ŋen nəsi ṯa, ‘Naicəndrən ajas ltëfr esalo ŋen ŋanṯa ñamba eñaiñ ñwonaṯa ñabaiyəṯia’. 9 Orn ñere ñələŋeṯo ŋen nəsi nəñəluɽəbuṯi eŋen nəñaṯa, ‘Aŋgaica ajas yero ywaiña ŋen ŋanṯa ñaŋ na nanda com. Orn mbər eḏokan ñilid̶a ajas esalo’. 10 Na iliga ñënəŋulu ñabəla añilid̶a ajas, ed̶a nəŋela igi gəməd̶ia na ñere iñi ñəfo ñaṯuɽəd̶einu ldënṯəlda alo ed̶aməd̶ia na ëuwər niyaldanḏəni.
11 “Orn iliga lətëfr ñere ñəṯënu nəñela com nəñaṯa, ‘Ya eləŋ, ya eləŋ, gagiṯənde!’ 12 Orn gënəŋu nəŋəluɽəbiṯi eŋen nəŋaṯa, ‘Đeṯəm igandəlwaɽəṯia ṯa egaijəbande’.
13 “Ŋen ŋafəṯia apr sindua ŋen ŋanṯa ñagaijəba loman na sa.
Ŋen ŋəwujənu ŋələbai liɽijin ildi eləŋ gənanaicəlo gərus ṯa aɽrəmoṯe
(Luka 19:11-27)14 “Ŋen ŋid̶i aŋəfeṯe ṯia ŋarno ŋen ṯa ed̶a gənəŋ gwonaṯa gəbaṯa alo yenəŋ nwaldaŋ, nəŋundəd̶i ləbai əllëɽəŋu nəŋəlnaice laŋge əllëɽəŋu ṯa aldrəmoṯe. 15 Ed̶a ganaico ebai gənəŋ jənei d̶enəŋ nəŋənaice ebai gwomən jənei eɽijan na nəŋənaice gwomən jənei yento. Gënəŋu nəŋənaice ebai gwaiña ŋabəɽano jənei ywaiña na ebai gəta ŋabəɽa jənei yitëfr. Orn ed̶a nəŋəɽe nwaldaŋ. 16 Ebai igi gəneinu jənei d̶enəŋ nəŋəɽe taltal nəŋid̶i ŋəmëɽria gərusya nəŋaɽəjaice egworəb neɽeṯe red̶. 17 Nṯia com ebai igi gəneinu jənei eɽijan nəŋid̶i ŋəmëɽria gərusya nəŋaɽəjaice egworəb neɽeṯe marldwan. 18 Orn ebai igi gəneinu jənei yento nəŋəɽe nəŋuri alo id̶ud̶a nəŋələbəce gərus yeləŋ gəlëɽəŋu.
19 “Ndə liga ləŋgaṯo lwalano ed̶a gerṯo ləbai lakəl nəŋela ŋen ŋanṯa aŋəlnwanṯi algərus gaɽe yaɽo ṯau. 20 Na ebai igi gəneinu jənei d̶enəŋ nəŋela jəneiya red̶ nəŋaṯa, ‘Ya eləŋ aganaicəñe jənei d̶enəŋ ṯa erəmoṯe. Seicu egaɽəjaico egworəb yaɽo red̶’. 21 Eləŋ gəlëɽəŋu nəŋəmeiṯi ṯa, ‘ŋen ŋaŋəra agaɽo ebai gəŋəra na gəd̶urwaṯo eŋen! Ŋen ŋanṯa agad̶urwaṯo eŋen ŋətëfr, egaŋanaica laŋge lwaiña ṯa ŋaɽrəmoṯe. Ënṯu ed̶əŋəra nano d̶eləŋ gəlaɽəŋa!’ 22 Na ebai igi gəneinu jənei eɽijan nəŋela com nəŋaṯa, ‘Ya eləŋ aganaicəñe jənei eɽijan ṯa erəmoṯe. Seicu! Egaɽəjaico egworəb yaɽo marldwan’. 23 Eləŋ gəlëɽəŋu nəŋəmeiṯi ṯa, ‘Ŋen ŋaŋəra, agaɽo ebai gəŋəra na gəd̶urwaṯo eŋen. Ŋen ŋanṯa agad̶urwaṯo eŋen ŋətëfr egaŋanaica laŋge lwaiña ṯa ŋaɽrəmoṯe. Ënṯu ed̶əŋəra nano d̶eləŋ gəlaɽəŋa!’
24 “Oro ebai igi gəneinu jənei yento nəŋela com nəŋaṯa, ‘Ya eləŋ egaləŋeṯaŋa ṯa agaɽo ed̶a gəbɽwaŋəno eŋen, ŋəŋgi agwanḏa laŋge agero agəlwad̶a, na agararreid̶ia laŋge agero agaldaldəd̶ia alo. 25 Egafo igad̶əñialo na egabəɽo neləbəce jənei elaɽəŋa id̶ud̶a. Seicu! Jənei elaɽəŋa fisi’.
26 “Orn eləŋ gəlëɽəŋu nəŋəmuɽəbiṯi eŋen nəŋaṯa, ‘Agaɽo ebai geicia na gaiñəlaŋəno! Agaləŋeṯo ṯau egwanḏa laŋge egero egələwad̶a na igararreid̶ia laŋge egero igaldaldəd̶ia alo? 27 Orn ŋen ŋaŋəra ndə agəfo agənaico led̶a jənei ildi lerṯo bank, ṯa ndə egeṯo eneini jənei ilëɽəñi yaɽəjeinu aten. 28 Nṯia nəŋeiṯi led̶a ildi ləṯurwa ṯwaiñ ṯa, maṯəmar jənei ñanaice ed̶a igi gerṯo jənei red̶. 29 Ŋen ŋanṯa ed̶a gerṯo laŋge gid̶i aŋəlneini ləmən təŋ na gid̶i aŋəlerṯe lwaiña, orn ed̶a gero laŋge, waŋge igi gətëfr gəlëɽəŋu gid̶i aŋəmeini. 30 Nṯia ëuwəṯr ebai igi gero ŋeniano iŋərəm ndëuwər. Đara na d̶əsaṯa eŋad̶ lid̶i aləfeṯe tu’.
Ŋen ŋəloman ildi Rəmwa rid̶i arwakəme alo
31 “Ndə Id̶ia gə-Led̶a gid̶i aŋela eŋaɽrwa ŋəlëɽəŋu malaiyəkaya gënəŋu gid̶i aŋəɽaŋe nalkurs eŋaɽrwa ilëɽəŋu. 32 Na led̶a pred̶ lalo ɽetəɽeteo lid̶i almaraid̶e ŋu nëiñua. Na gënəŋu gid̶i aŋələndəd̶iano ŋen ŋarno ed̶a gəsia d̶wala gəndəd̶o yaŋalano esəɽo. 33 Na gënəŋu gid̶i aŋëɽi yaŋala nḏəŋ d̶əŋaiceba na oɽo nḏəŋ d̶əŋabur. 34 Orn eləŋ gid̶i aŋəlwaɽəṯi led̶a ildi ləfo nḏəŋ d̶əŋaicəba ṯa, ‘Ya led̶a lə-Bapa gəlëɽəñi! Ñəŋgi ñagabuŋənṯu elar ñerṯe ŋələŋe iŋi ŋëɽənṯənde liga alo yid̶ənu. 35 Ŋen ŋanṯa egafo egaicoiña na ñaganaicəñe ŋəsa. Na aŋal gafo garriñe na ñaganaicəñe niṯi. Egaɽo ilia na ñagënəciñi eneɽa enalo. 36 Egafo məɽəməɽeñ nəñaiñëɽi ndrenia nano. Egafo igwuma nəñela nəñaiñanwane. Egafo isijən nəñaiñeṯa nano’. 37 Orn led̶a ildi ləd̶urwaṯo eŋen lid̶i almuɽəbiṯi eŋen alaṯa, ‘Ya Eləŋ, ñagaseicaŋa agaicoiña nəñaŋənaice ŋəsa ndaŋəɽwa? Na aŋal gərraŋa nəñaŋənaice nëṯi ndaŋəɽwa? 38 Na ñagaseicaŋa agəɽo ilia nəñaŋënəci eneɽa ndaŋəɽwa? Na agafo məɽəməɽeñ nəñaŋëɽi ndrenia nano ndaŋəɽwa? 39 Na ñagaseicaŋa agwuma walla agafo isijən nəñaŋeṯa nano ndaŋəɽwa?’ 40 Eləŋ gid̶i aŋəluɽəbiṯi eŋen aŋəleiṯi ṯa, ‘Đeṯəm igandəlwaɽəṯia ndə ñagaməd̶aṯo ed̶a gənəŋ gəta elorəba ildi əllëɽəñi, ñagaməd̶aṯəñe!’
41 “Oro gënəŋu gid̶i aŋəlwaɽəṯi led̶a ildi ləfo nḏəŋ d̶əŋabur ṯa, ‘Ŋgaṯəñr nano ya led̶a lëbuŋənu! Alo yisia yebəɽəbəte isi yëɽənṯu Seṯan na malaiyəka ilëɽəŋu! 42 Ŋen ŋanṯa egafo egaicoiña nəñerṯe ñagaiñənaica ŋəsa. Aŋal gafo garriñe nəñerṯe ñagaiñənaica niṯi. 43 Egafo egaɽo ilia nəñerṯe ñagaiñënəcia eneɽa enalo. Egafo məɽəməɽeñ nəñerṯe ñagaiñëɽia ndrenia nano. Egafo igwuma na egafo isijən nəñerṯe ñageṯəñe nano!’ 44 Na lënəŋulu com lid̶i almuɽəbiṯi eŋen alaṯa, ‘Ya Eləŋ, nanda ñagaseicaŋa agaicoiña walla aŋal gərraŋa walla agaɽo ilia walla agafo məɽəməɽeñ ndrenia neraŋa nano, walla agwuma walla agafo isijən ndaŋəɽwa, nəñerṯe ñagəŋaməd̶aṯa?’ 45 Orn gënəŋu gid̶i aŋəluɽəbiṯi eŋen aŋaṯa, ‘Đeṯəm igandəlwaɽəṯia ṯa, ŋen ŋarno ñagero ñagaməd̶aṯa ed̶a gənəŋ gəta eled̶a ildi ñagero ñagaiñaməd̶aṯa com’. 46 Na lënəŋulu lid̶i aləɽe alënṯi ed̶akəmia d̶əbəɽəbəte, orn led̶a ildi ləd̶urwaṯo eŋen lid̶i alënṯi ed̶əməṯia d̶əbəɽəbəte.”
Odaije gwa ŋwutar ŋwina ŋwiro die
1 A gidhila ga Sama gaji garo ŋinena ŋwutar die ŋwina wara ŋwagitiye gi dhai, ŋwina ŋwapo ŋwamba ŋwegen, alela alari albudhe kwoma ŋalai gwa dhago gi dhai. 2 Abi thudhina degen ŋwuro jirila, a thudhina albebra. 3 Ŋwutar ŋwina ŋwuro jirila dina apilo ŋwamba, athilbi apanu ŋela no. 4 Abi ŋwina ŋwibebra apani ŋela jilela jai ŋa ŋwamba ŋwegen. 5 A kwoma gwa dhago je gwortal, athuŋw nanaŋ idhi no, a liji peth dhre. 6 Abi gile keligeny ganu tirir aldiŋini gwula, gwarnu, Kwoma gwa dhago gwa gwidhi, tudhal dugun. 7 A nyera ibinye peth dire, algegita ŋwamba ŋwegen momaŋ. 8 A ŋwutar ŋwina ŋwuro jirila abiŋaijo ŋwutara ŋwina ŋwibebra, alaici, Dhedhijilo ŋela ŋalo ŋitiny; ŋwamba ŋwuri ŋwara ŋwai. 9 Albi ŋwutar ŋwina ŋwibebra abiŋaijo, alaici, Ŋati ŋuthi ŋoma ŋijibudhe a nyaŋa ko no; gwiŋiranu danyela gi suug nyeliya ŋela ŋalo. 10 A dina malela deliya ŋela, a kwoma gwa dhago ila; a nyera nyina nyijarimanu momaŋ gwudhiye kwoma ŋalai, aluni kimure, a gibur luŋithini. 11 A ŋwiter madhe alila, alarnu, Kweleny gwai, Kweleny gwai, igijije. 12 Ŋwulbabiŋaijo, ŋwulaici, Titiganu nyi gwa gwacaijinu, Nyi gwati gwiliŋidhaje no. 13 Athanya ethadhe galo, ŋinena athanya liŋidhi lamun i saaⓐa jina jaji jaj Ŋari ŋa liji ila no.
Odaije gwa jinia
14 Gidhila ga Sama giro ŋinena kwiji gwina gwiludhi kalo golaŋ ganu, ŋwuwureje jadham juŋun liduŋw, ŋwulguginijo ŋida ŋuŋun. 15 Ŋwudhedha geta jinia thudhina, ŋwudhedha giter jinia ram, a giter jinia jetipo; ŋwuldhedha peth ŋina ŋaudhi degen, ŋwela. 16 An gadham ela ganu gina gapo jinia thudhina, ŋwuji teyani galo, ŋwubadhaije jinia jiter thudhina. 17 A gina gidhedhuŋw jinia ram, ŋwuji teyani galo ko jinia ram jiter. 18 Abi gina gidhedhuŋw jinia jetipo ŋwela ŋwulgilibice gi libugul ganu kwiyaŋ, ŋwulibice gwarush gwa kweleny gwuŋun kalo gina gilibicinu. 19 A kweleny gwa jadham ibije je gwortal di ŋwaji ŋwila, ŋwulothaije galo ŋiro ŋai ŋegen. 20 A gadham gina gapo jinia thudhina ila ŋwapana jinia thudhina jiter, ŋwaici, Kweleny gwai, ŋa gwidhedhiny jinia thudhina; aŋadhi, jiminyil badhaije thudhina jiter. 21 A kweleny gwuŋun abiŋaijo, ŋwaici, Gadham gai gina garo momaŋ a gina giŋir, ŋa gwimapai ŋiro momaŋ ŋina ŋitiny, nyi gwaŋa ruje kweleny gwa ŋidi ŋina ŋoinyadho; ŋiŋir dhugore kweleny gwai gwuŋa. 22 A gwina gwuthi jinia ram ŋwila, ŋwaicinu, Kweleny gwai, ŋa gwidhedhiny dilaŋ jinia ram; aŋadhi, jiminyil badhaije ram jiter. 23 A kweleny gwuŋun abiŋaijo, ŋwaici, Gadham giny gina giŋir, ŋa gwimare momaŋ. Ŋa gwapo dhuŋuna momaŋ dhina dhitiny, nyi gwaŋaruje kweleny gwa ŋidi ŋina ŋoinyadho; ŋiŋir dhugore kweleny gwai gwuŋa. 24 Ŋwubidaiji ŋwila gina gidhedhuŋw jinia jetipo, ŋwaicinu, Kweleny gwai, nyi gwiliŋidhaŋa gwai darnu ŋa gwiro kwiji gwina gwibur, ŋa gwathuni ŋwona ŋwina ŋwati ŋwikwuyaŋalo no, athaŋauwa ŋida ŋina ŋati ŋapaŋana ŋiro ganu no. 25 Nyi gwidhenyaŋa, nyibela, ŋagilibicijo gwarush gwuŋa kwiyaŋ ganu; gwuŋa gwiro ibigwa. 26 Abi kweleny gwuŋun abiŋaijo, ŋwaici, Gadham gai gina gike a gina giro gidhuna, ada ŋa gwimaliŋa darnu nyi gwathuni ŋida ŋina ŋati ŋikwuinyilo no, athiny wureje ŋida liduŋw ŋina ŋati ŋauni ŋai no. 27 Kworaŋ athinyibi gitijo gwarush gwiny gi khazna, a ŋinena minyaura nyi gwaii buje gwarush gwiny gwoinyadhanu na? 28 Waludhul jinia juŋa, nyaldhedha ŋeduŋw gwina gwuthi jinia die. 29 Liji peth lina luthi ŋida ŋaji ŋalbadhaijo, a ŋuŋwuluthi ŋoinyadhanu; abi kwiji gwina gwati gwuthi ŋida no, ŋaji ŋaliwala ŋina ŋuthuŋwulo. 30 Nyabubire gadham ibiga gi dhai gina gati gaudhi no nya gatho kirim; a gaji ganare a ginyini gi jiŋai.
Lamun lina laji lal Kalo geta ẖukm
31 Abi maji ma Ŋari ŋa liji ila majdh gwai gwuŋun, a malaayka lai luŋun lina liŋir didirel, a ŋajalo kursi alaŋ ga majdh gwuŋun. 32 A liji peth la gidhila lauradhe gi je ganu dugun, a laguginudhini ganu ter ter, gwiro ŋinena athin gwora obaje jaŋala ter gi jur ganu. 33 Gwaji gwurleje jaŋala gi dhoi dhina dhiro dhiŋir, a gwurleje juro gi dhoi dhina dhiro dhour. 34 A laji lal Malik abiŋaijo lina lijudhi gi dhiŋir, luŋwulaici, Ilal, nyaŋa lina liŋirijilo Babo gwiny dugore, nyapa ŋelenya ŋina ŋimajil jarimanijo ro ŋinena jina dhugul dha gidhila. 35 Nyi gwijo jamu, nyildhedha ŋida ŋa dheny; nyije odha, nyilice; nyiro gwirin, nyilunije kiru. 36 Nyi je galo ŋwumirinya, nyilguke ciraŋa; nyumi, i nyije karkon, nyila diginy. 37 A gwaji gwa liji lina liŋir abiŋaijo, gwalaici, Kweleny gwai, jamu jithaŋa caun? ŋalaŋa, ŋaldhedha ŋida ŋa dheny, i ŋa odha eny, ŋaldhedha ŋau ŋa dhiye a? 38 I ŋalaŋa ŋa gwiro gwirin, ŋalunije kiru a? i ŋajalo ŋwumirinya, ŋalguke ciraŋa a? 39 I anaŋa laŋadhaŋane gwuma, gwoca ŋaje karkon, anila duguŋa? 40 A laji lal Malik abiŋaijo, luŋwulaici, Titiganu nyi gwa gwacaijinu, Gwiro ŋinena athanyan urijo limaguri lina litinyunu dhuŋun ibidhe, dhiro ŋinena nyinurijo. 41 Abi laji luŋwulabiŋaijo lina lijo gi dhour, luŋwulaici, Abirul diginy, liji lai lina lakiminu, nyela kiga ina yathimude gwortal, ina igitinijo Sheṯaanuŋwŋaije galo malaayka lai luŋun. 42 Ŋinena ithiny jamu ganu, athinyildhedhi ŋida ŋa dheny no; nyi odha eny, athinyil ico no. 43 Nyi gwiro gwirin, athinyil unijo kiru no; nyije ŋwumirinya, athinyil guko ciraŋa no; nyumi, gwoca a nyije karkon, athinyilbi daŋudhi no. 44 Alabiŋaijo, alaici, Kweleny gwai, anaŋa laŋadhaŋana gwijo jamu, a ŋa odha eny, i ŋaro gwirin, i ŋajalo ŋwumirinya, i ŋumi, i ŋaje karkon, athaŋalbi dimii no? 45 Ŋwulbabiŋaijo, ŋwulaici, Titiganu nyi gwa gwacaijinu, Ŋinena athanyan upijo gweta gwa ibile lina litinyunu no, nyaŋa lati lurijiny na no. 46 A liji lina liro minoŋ laji lela ẖukm gwina gwathije gwortal; abi lina liŋir lela dimidhe gwortal.