Ŋen ŋə-Yesu na ŋəwuji galo yi-Saməriya
1 Ndə Eləŋ Yesu gələŋeṯo ṯa Alfarisiyin yano ṯa gënəŋu gëbəd̶ia led̶a lwaiña ləmateṯa na galnanaica mamuḏiya ləməñaṯo lorəba le-Yuanna ( 2 na Yesu gënəŋu gero gənaica ed̶a gənəŋ mamuḏiya, illi ṯaləmis ilëɽəŋu yalnanaica mamuḏiya), 3 gënəŋu nəŋəməñe alo Yuḏiya nəgabəṯa alo yi-Jalil. 4 Na ŋen gënəŋu gəfo ed̶ad̶ gəməña alo yi-Saməra. 5 Na gënəŋu nəŋeṯa irnuŋ nano galo yi-Saməra gəbërnia Sukar, alo yafo ṯwaiñ alo nano isi Yagub gənaico Yusif, id̶ia gəlëɽəŋu pənde. 6 Ləbu lə-Yagub lafo tu. Na Yesu nəŋəcwarəṯe kaiñ ŋen ŋanṯa gerldo, nəŋəmiñəniano ldəbu ëd̶əñinano. 7 Wuji gənəŋ galo yi-Saməriya nəŋeṯa nəŋau gwonaṯa gəbaɽa ŋawa. Na Yesu nəŋeiṯi wuji ṯa, “Naicəñe ŋawa iṯi.” ( 8 Ŋen ŋanṯa ṯaləmis ilëɽəŋu yabəɽo irnuŋ ṯa ailid̶i ŋəsa.) 9 Wuji galo yi-Saməriya nəŋəmeiṯi ṯa, “Ŋen ŋanṯau aganəŋa agaɽo Alyawuḏ na ageɽəd̶iñe ŋawa, ñiŋgi egalo yi-Saməriya?” (Ŋen ŋanṯa ñaŋ Alyawuḏ na Asamariyin ləgaged̶r.)
10 Yesu nəŋəmuɽəbiṯi eŋen ṯa, “Gəbanṯa agaləŋeṯo d̶ənaica d̶ə-Rəmwa, na ed̶a igi gəlwaɽəṯiaŋa ṯa, naicəñe ŋawa iṯi, ṯa aganəŋa agid̶i ŋameɽəd̶e na gënəŋu gid̶i aŋanaice ŋawa ŋəd̶əməṯia.” 11 Wuji nəŋəmeiṯi ṯa, “Ya Eləŋ, agero agəberṯia arrəmbei, na ləbu loliano. Agid̶i ŋame ŋga ŋawa iŋi ŋəd̶əməṯia? Ləbu na arrəmbei 12 Agoɽra agaməñaṯa d̶aṯa egaiñ Yagub, igi gənaicənde ləbu ildi gënəŋu na ləd̶ia əllëɽəŋu, na d̶wala d̶əlëɽəŋu ləṯiau ŋawa?”
13 Yesu nəŋəmuɽəbiṯi eŋen ṯa, “Ed̶a gəṯia ŋawa iŋi aŋal gid̶i aŋəmare təŋ, 14 orn ed̶a gənəŋ gəṯia ŋawa iŋi egəmanaica gënəŋu gaber gid̶i aŋerṯe d̶ərraŋalano lomanəŋ təŋ kwai kwai, ŋen ŋanṯa ŋawa iŋi egəmanaica ŋid̶i aŋəɽeṯe d̶oro iŋu id̶i d̶ərrəməd̶ia ŋawano bəɽəbəte ŋen ŋanṯa d̶əməṯia d̶əbəɽəbəte.”
15 Wuji nəŋəmeiṯi ṯa, “Ya Eləŋ, naicəñe ŋawa iŋi, ṯa aŋal aŋerṯe gaiñarra lomanəŋ təŋ, na yerṯe igid̶i yoɽəbaṯe nəŋau təŋ.” 16 Yesu nəŋəmeiṯi ṯa, “Mbu ŋundəd̶ia ebaŋgalo ñeṯa ëli.” 17 Wuji nəŋəmeiṯi ṯa, “Egero ebaŋgaiñ.”
Yesu nəŋəmeiṯi ṯa, “Agalwaɽo d̶eṯəm, ndə agaṯa agero agəberṯia ebaŋgalo, 18 ŋen ŋanṯa agafo agerṯo ebaŋgalanda d̶enəŋ na maje igi agerṯəma d̶əñid̶i gerṯe ebaŋgalo igi. Ŋen ŋəlaɽəŋa ŋad̶eṯəm.”
19 Wuji nəŋəmeiṯi ṯa, “Ya Eləŋ, igaseicia ṯa agaɽo nabi. 20 Bapanda eldaiñ labuŋṯu Rəmwa naiyən isi, orn ñaŋ ñagabaṯa ṯa Ursalim gaɽo alo isi d̶eṯəm led̶a lwabuŋṯiau Rəmwa.” 21 Yesu nəŋəmeiṯi ṯa, “Wuji ëndu ŋen ŋəlëɽəñi, liga lid̶i alela ildi ñagəber ñagid̶i ñabuŋṯi Đaṯa Rəmwa naiyən isi walla alo yi-Ursalim. 22 Ñaŋ ñəŋgi ñagəɽo Asamariyin ñagaijəba ñagabuŋṯia əsëgi, orn nanda Alyawuḏ ñagaləŋeṯo ṯa əsëgi ñagəmabuŋṯia, ŋen ŋanṯa d̶ëbəria d̶eṯo ig-Alyawuḏ. 23 Orn liga lid̶i alela, d̶eṯəm leṯo na iliga ildi led̶a laboŋwa cnare ŋopia lënəŋulu labuŋṯia Rəmwa ig-Usila na eŋen ŋəd̶eṯəm, ŋen ŋanṯa Đaṯa Rəmwa rwonaṯa led̶a larno ṯia ṯa labuŋṯia. 24 Rəmwa raɽo Usila, na led̶a ildi labuŋṯia d̶eṯəm aləbuŋṯi Usilaga na ŋenŋa ŋəd̶eṯəm.”
25 Wuji nəŋəmeiṯi ṯa, “Egaləŋeṯo ṯa Masiya gid̶i aŋela, ndə geṯo d̶əge gid̶i aŋəndəlwaɽəṯi ŋen pred̶.” 26 Yesu nəŋəmeiṯi ṯa. “Fəŋu Almasiya igi ñagəldəgəɽwata.” 27 Liga ildei ṯaləmis ilëɽəŋu yeṯo niyirəwano ŋen ŋanṯa yafid̶əma ləɽwata wujiga, orn ed̶a nəŋerṯe gənəŋ iŋulu geɽəd̶əma ṯa, “Agwonaṯa wande, walla ṯa ñagaɽwata wujiga ed̶a?” 28 Na wuji nəŋəṯad̶e ɽia əllëɽəŋu nəŋoɽəbaṯe irnuŋ nəŋəlwaɽəṯi led̶a ṯa, 29 “Elar ñaŋ pred̶ aɽr ñanwane maje igi gəɽwata ŋen pred̶ iŋi igid̶u, gaɽe gerṯe fəŋu Almasiya?” 30 Na lënəŋulu ldela irnuŋ ldəmaɽe nano.
31 Ŋen wuji gəbəɽo aŋəɽwatiṯi liji, ṯaləmis ṯaiyəɽwatiṯu Yesu ṯa, “Ya Ed̶a gəbërrəŋaid̶ia ŋen, so ŋəsa.” 32 Orn gënəŋu nəŋəleiṯi ṯa, “Egerṯo ŋəsa egəsa iŋi ñagaijəba.”
He who gathers crops in summer is a prudent son, but he who sleeps during harvest is a disgraceful son.
33 Ŋen ŋafəṯia ṯaləmis ṯaiɽwataid̶o niyaṯa, “Gaɽe ed̶a gənəŋ gaməṯəma ŋəsa gəso?” 34 Yesu nəŋəleiṯi ṯa, “Fəŋəsa iŋi ŋəlëɽəñi, fəd̶id̶ia ŋen ŋəlëɽəŋu igi gəd̶waṯəñe, na ṯa ebəɽenḏeṯe ŋəmëɽria ŋəlëɽəŋu. 35 Gerṯe ñagəbaṯa ṯa, ‘Liga ləd̶wanḏa lamulu leṯo nubwa marldwan?’ Orn igandəlwaɽəṯia tud̶ir isi esalo ñaseici nii nore d̶əñid̶i na ñwonaṯa nwandənia! 36 Na ed̶a igi gwanḏa gamama d̶əpəɽa, ŋen ŋanṯa gënəŋu gabëkëɽia ŋolwa ldəɽo ŋen ŋanṯa d̶əməṯia d̶əbəɽəbəte, ṯa ed̶a gawad̶a na ed̶a gwanḏa aləŋəreṯe nano ndəm. 37 Ŋen ŋafo d̶eṯəm ṯa, ‘Ed̶a gənəŋ gawad̶a, na ed̶a gwomən təŋ gwanḏa’. 38 Egad̶waṯənde ṯa ñwande ŋolwa, orn ñagero ñagəbəd̶ia ŋəmëɽria ṯa ñid̶i ŋolwa iŋi. Led̶a lwomən təŋ lid̶u ŋəmëɽria kaiñ orn ñaganəñaŋ nəñënṯi iŋəmëɽria eŋen iŋi lënəŋulu lid̶u.”
39 Led̶a lwaiña ləɽo Asamariyin lirnuŋ igei lëndu ŋen ŋə-Yesu ŋen ŋanṯa d̶aməd̶aṯa d̶əwuji ndə gaṯa, “Gënəŋu galwaɽəṯiñi ŋen pred̶ igid̶u.” 40 Na ndə Asamariyin yeṯəma nano ṯaimekeɽəd̶o ṯa ald̶əɽaŋəlda, na laɽaŋəlda ñoman ñəɽijan. 41 Na led̶a lwomən lwaiña ldëndi ŋen ŋəlëɽəŋu ŋen ŋanṯa ŋen gəlwaɽəṯəlo, 42 na lënəŋulu ldeiṯi wuji ṯa, “Đəñid̶i ñagero ñagəbëndia ŋen ŋə-Yesu ŋen ŋanṯa ŋa, orn ñagananda ñagano d̶urri, na ñagaləŋeṯo d̶eṯəm ṯa, gënəŋu gaɽo Đëbəria d̶alo.”
Ŋen Yesu geid̶u id̶ia ged̶a gəɽo eləŋ goɽra alo yi-Kafrnawum
(Maṯṯa 8:5-13Luka 7:1-10)
43 Orn ndə ñoman ñəŋgaṯo ñəɽijan Yesu nəŋəməñe, nəgabəṯa alo yi-Jalil. 44 Ŋen ŋanṯa Yesu gënəŋu gaṯa, “Nabi gero gənəŋ gənaneinia d̶amia irnuŋ gəlëɽəŋu.” 45 Ŋen ŋafəṯia ndə geṯo alo yi-Jalil, liji lalo yi-Jalil ldəmaŋënṯi ŋen ŋanṯa laseicu ŋen pred̶ gënəŋu gid̶u alo yi-Ursalim iliga ləd̶əsa. Lënəŋulu laseicu ŋen pred̶ ŋid̶ənu iliga ləd̶əsa.
46 Yesu nəŋoɽəbaṯe alo yi-Gana Jalil, alo isi gid̶iau ŋawa nəŋəɽeṯe ŋawa ŋenəb. Na maje gafo gənəŋ gəɽo eləŋ gəfo alo yi-Kafrnawum, na id̶ia gəlëɽəŋu gafo gwuma. 47 Ndə gəno ṯa Yesu goɽəbaṯo alo Yuḏiya nəŋeṯa alo yi-Jalil, nəŋəmaɽe nano nəŋəmekeɽəd̶e kaiñ ŋen ŋanṯa aŋirəwuṯa Kafrnawum ṯa aŋeid̶i ŋere, ŋen ŋanṯa id̶ia gafo ṯwaiñ gabaiya. 48 Na Yesu nəŋəmeiṯi ṯa, “Ndə ñagero ñagəseica ŋen ŋoɽra na aŋwara ñagaber ñagid̶i ñëndi ŋen.” 49 Maje gəɽo eləŋ nəŋəmalwaɽəṯi ṯa, “Ya Eləŋ elaŋ d̶əñid̶iṯia ŋere ŋəlëɽəñi ŋəmulu ŋəbaiya.” 50 Yesu nəŋəmeiṯi ṯa, “Mbu id̶ia gəlaɽəŋa gwëtu gatwod̶o gid̶i aŋəməṯe!” Na maje nəŋëndi ŋen iŋi Yesu gəlwaɽəṯəma nəgabəla.
51 Liga gënəŋu gəmulu girəwa gəfo ed̶ad̶ ləbai əllëɽəŋu ldopəd̶aid̶e ŋulda, ldəmalwaɽəṯi ṯa, “Ŋere ŋəlaɽəŋa ŋwëtu ŋaməṯo!” 52 Ŋen ŋafəṯia nəŋəleɽəd̶e, sa yaɽo mənau ŋaməjəd̶ia, na lënəŋulu ldəmeiṯi ṯa, “Đəmwa d̶aŋgiṯəma erega sa yento.” 53 Ŋen ŋafəṯia eṯen galəŋeṯosa yakəl d̶urri, isi Yesu gəlwaɽəṯəmau ṯa, “Id̶ia gəlaɽəŋa gwëtu gatwod̶o, gid̶i aŋəməṯe.” Gënəŋu na led̶a pred̶ leɽa gəlëɽəŋu ldëndi ŋen. 54 Ŋen iŋi ŋaɽo aŋwara eɽijan isi Yesu gid̶u ndə goɽəbad̶o alo Yuḏiya nəŋeṯa alo yi-Jalil.
Yasuuⓐ a kwa gwa Saamira
1 Dina ma Kweleny liŋa darnu Farriisiyiin limadiŋini darnu Yasuuⓐ gwigeto calmiz joinyadhanu, ŋwulⓐamidhe joinyadhanu di Yuuẖanna, 2 (Yasuuⓐ gwati gwiro cucun gwina gwathiⓐamidhe no, abi calmiz juŋun ro jathiⓐamidhe,) 3 ŋwugathani Yahuudiiyuŋw, ŋwela Jaliil manaŋ. 4 A aram gwela Saamira gwai. 5 Ŋwobani gi len leta la Saamira, lina lan Suukhaar, githo kalo gina gidhedhi Yaⓐguub ŋari ŋuŋun ŋan Yuusuf. 6 Biir gwa Yaⓐguub gwijo mine, a Yasuuⓐ mule nono kwilaŋ, ŋwujalo kalbiir alaŋ kaŋin ganu.
7 A kwa gwa Saamira eladha daŋire ŋau; a Yasuuⓐ aicinu, Dhedhiny nyiye. 8 (Ŋinena ma calmiz juŋun ela gi len delia ŋida ŋa dheny.) 9 A kwa gwa Saamira aicinu, Kworaŋ ŋa, gwina gwiro Yahuudi, nyi bothaije galo iye gwai, ŋinena riny kwa gwa Saamira? Ŋinena athi Yahuud iŋiriyo Saamiriiyiin lai no. 10 A Yasuuⓐ abiŋaijo, ŋwaici, Ada ŋa gwina gwiliŋidhii dhedhaŋw tur gwa Kalo, a gwina gwothaijaŋa galo iye gwai; gwaŋai othaije galo, a gwaŋa dhedha ŋau ŋina ŋimidho. 11 A kwa aicinu, Kweleny gwai, au gwati gwuthi kwoiny gwa dhodha ŋau no, a biir gwolaŋ ganu; abi ŋaŋal apana ŋau ŋina ŋimidho a? 12 Ŋa gwinunu di babo gwuri gwan Yaⓐguub, gwina gwidhedhije biir, athuŋwuniye, a keleŋa guŋun a dhola dhuŋun a? 13 A Yasuuⓐ abiŋaijo, ŋwaici, Gwina gweye ŋau ibiŋa gwaji gwa odha eny manaŋ; 14 Abi gwina gweye ŋau ŋina ŋaji ŋinyildhedha gwati gwa odha eny gatur no; abi ŋau ŋina ŋaji ŋinyildhedha ŋaji ŋaro dugun ŋinena lijigeny lina lathirthedhe di midhe gwortal. 15 A kwa aicinu, Kweleny gwai, dhedhiny ŋau ibiŋa athiny odha ithi no, i athathiny oradhi daŋire no. 16 A Yasuuⓐ aicinu, Idhi, ŋa urnia kwoma gwuŋa, nya ila mina. 17 A kwa abiŋaijo, ŋwaici, Nyi gwati gwuthi kwoma no. A Yasuuⓐ aicinu, Ŋa gwimabiŋi momaŋ ŋa gwati gwuthi kwoma no. 18 Ŋinena uthaŋa loma thudhina; a gwina gwuthaŋa ŋinena gwuŋa gwutu no; gi dhuŋun ibidha ŋa gwabiŋu titiganu. 19 A kwa aicinu, Kweleny gwai, nyi gwimaŋa ŋa gwiro ŋinena nebi. 20 Baboŋa luri lathorthadha Kaloŋa gi len ibila; nya barnu Urushaliim gwiro kalo ga dhorthadha Kaloŋa. 21 A Yasuuⓐ aicinu, Kwa gwai, uminyu dhuŋuna dhiny, saaⓐa jaji jila jina jati jainya jai orthadha Babuŋw gi len ibila, i gi Urushaliim no. 22 Nyaŋa lathorthadha ŋida ŋina ŋati ŋiliŋidhanyalo no; athanalbi orthadha ŋina ŋiliŋidhanalo; ŋinena dhuŋun dhadhi gilaŋ dhidhi di Yahuud. 23 Abi saaⓐa jaji jila, a jo ŋinena, ma liji lina lathorthadha Kaloŋa titiganu galorthadha gi dhigirim a gi dhuŋun dhina dhiro titiganu; ŋinena bupilo Babo lina liro minoŋ dilorthadha. 24 Kalo giro Dhigirim; a lina lorthadha, aram galorthadha gi dhigirim a gi dhuŋun dhina dhiro titiganu. 25 A kwa abiŋaijo, ŋwaici, Nyi gwiliŋidhi darnu Masiiya gwaji gwila, gwina gwan al Masiiẖ; muŋwila, gwijabiŋaijo dhuŋuna peth. 26 A Yasuuⓐ abiŋaijo, ŋwaici, Nyi gwiro ibigwa gwina gwabiŋaijaŋa.
27 A ŋinena ma calmiz juŋun ila, alali galo dir ŋinena odaijilo kwa gwai; athibi kwiji gweta arnu, Au gwibupaŋa no? i kworaŋ nya babiŋi kwa gwai no? 28 A kwa gathani gidhe ga ŋau, ŋwela gi len, ŋwabiŋaijo lijo, ŋwulaici, 29 Ilal, nyaŋa kwijo gwina gwabiŋaijiny dhuŋuna peth dhina dhathiny apai. Gwati gwiro al Masiiẖ na? 30 Algathana lena, alila dugun. 31 Kaija ibige a calmiz juŋun abiŋaijo, alaici, Muⓐallim gwai, ithi. 32 Ŋwulbaicinu, Nyi gwuthi ŋida ŋa dheny ŋina ŋati ŋiliŋidhanyalo no. 33 A calmiz othaijiye galo, alarnu, Gwiman kwiji gweta upijo ŋida ŋa dheny a? 34 Al Yasuuⓐ aicinu, Ŋidi ŋiny ŋa dheny ŋiro ŋa dhapai dhuŋuna dhuŋun gwina gwukejiny, a dimeaje ŋiro ŋuŋun. 35 Nyaŋa lati latharnu, Luwa loma kworoŋo la dhuna na? Aŋadhul, nyi gwa gwabiŋaijaje, ŋajaici, Daŋadhul galo, nya datiŋa galo gi dhiruiny ganu; ŋwima udhe ŋwa dhuni. 36 A gwina gwathapai ŋiro ŋa dhuni gwapai ujra yuŋun, alwureje ŋwona liduŋw di midhe gwortal; a gwina gwathikwoi a gwina gwathuni liŋir dugore. 37 A dhuŋun dhina dhatharnu, Gweta gwathikwoi, a gweta gwathuni, dhiro titiganu. 38 Nyi gwukejaje duni ŋwona ŋwina ŋwati ŋwapanyana ŋiro ganu no; liji liter lapo ŋiro, nyabi madhadhe ŋiro ŋegen.
39 A Saamiriiyiin loinyadho la len ibile uminyi Yasuuⓐuŋw, ŋinena maldiŋini dhuŋuna dha kwa dhina dhabiŋaijuŋwulo, ŋwulaici, Gwabiŋaijiny dhuŋuna peth dhina dhathiny apai. 40 Ma Saamiriiyiin ela dugun, alothaije galo, alaici, Ada ŋa gwimuminyi, ŋajalo mina. Ŋwujalo mine ŋwamun ram. 41 A gi dhuŋun dhuŋun a liji loinyadho gwuleny uminyi. 42 Alaici kwaio nu, Ŋinena manuminyi, gwati gwuminyudhana gi dhuŋun dhuŋa dogo no; anabi diŋini, analiŋa darnu ŋeda gwiro al Masiiẖ titiganu, gwina gwiro Mukhallis̱ gwa gidhila.
Yasuuⓐ gwiŋiriyo ŋare nono ŋa kweleny gweta gwa Jaliil
43 A ma ŋwamun ram erna ŋwugathani kaloŋa ibige, ŋwela Jaliil. 44 Ŋinena abiŋina Yasuuⓐ, ŋwarnu, Nebi gwati gwuthi nuŋw gi len luŋun no. 45 Dina muŋwobani Jaliil, a Jaliiliyiin uminyi, dina aŋudhilo dhuŋuna peth dhina dhapuŋw gi Urushaliim gi ŋidwa; ŋinena ko iledhilo ŋidwa. 46 A Yasuuⓐ aura manaŋ Gaana ga Jaliil, kalo gina gimidineyuŋwuna ŋau ŋa dugur. A kweleny gweta je, gwina gwuthi ŋare ŋuma Kafranaaẖuum. 47 Dina muŋwdiŋini darnu Yasuuⓐ gwimagathana Yahuudiiyuŋw ŋwila Jaliil, ŋwela dugun, ŋwothaije galo gwuleny ŋwari gwaiula ŋwudirijo ŋare galo ŋuŋun; ŋijo githo dai. 48 A Yasuuⓐ aicinu, Mathaŋa aŋadhi ŋiro ŋina ŋipiŋipa a dhuŋun dha dhalije galo dir no, au gwati gwuminyu gatur no. 49 A kweleny aicinu, Kweleny gwai, ula kwereny nanaŋ ŋari ŋiny ŋina ŋitiny ŋati ŋaio no. 50 A Yasuuⓐ aicinu, Idhi gwiŋir dhugore; ŋari ŋuŋa ŋamidhe. A kwiji uminyi dhuŋuna dhina dhabiŋaijo Yasuuⓐ, ŋwela. 51 A dina juŋw dule, albudhe jadham jai juŋun, alaicinu, Ŋari ŋuŋa ŋimidho. 52 A dina muŋwulothaije galo, ŋwulaici, Ŋari ŋiŋirii nono kaija girau? Alaicinu, Ŋiŋirii nono saaⓐa jetipo dilaŋina. 53 A babo liŋa darnu saaⓐa jiro jeta jeta jina jar jai Yasuuⓐ ŋari ŋimiŋir nono; ŋwuminyi, a liji peth la dunu gwuŋun. 54 Ŋiro ibiŋa ŋina ŋipiŋipa ŋina ŋigodhaijo ŋiro ram ŋina ŋapilo Yasuuⓐ, dina gathanuŋw Yahuudiiyuŋw ŋwela Jaliil.