Ŋen Bulus gəfo alo y-Afəsus
1 Ndə Abullos gəfo alo yi-Kərund̶us, Bulus nəŋakaldaice alo yefo ndelia na nəŋirəwuṯi alo y-Afəsus. Na alo isei gafid̶u ṯaləmis yemaṯan, 2 nəŋəleiṯi ṯa, “Ñaganeinu Usila Gətəɽe liga ñagëndu ŋen?” Na lënəŋulu ldəmeiṯi ṯa, “Ndo, ñagero ñagənna lomanəŋ ṯa Usila Gətəɽe gëni.” 3 Na Bulus nəŋeɽəd̶əlo ṯa, “Ñaganeinu mamuḏiya d̶əwande?” Ldaṯa ṯa, “Ñaganeinu mamuḏiya d̶e-Yuanna.” 4 Na Bulus nəŋaṯa, “Mamuḏiya d̶e-Yuanna d̶aɽo d̶əṯad̶a ŋen ŋeicia. Gënəŋu gërrəŋaicu led̶a ŋen jaica ṯa alëndi ŋen ŋed̶a igi gid̶i aŋəmela nḏurṯu, fə-Yesu igi.” 5 Na ndə lënəŋulu ləno ŋen iŋi ldəneini mamuḏiya irəŋga g-Eləŋ Yesu, 6 na ŋen Bulus geɽəlo rəŋ nəŋəɽwa Usila Gətəɽe nəŋəliruwəṯi nano na ṯalɽwaṯo oliaga gwaiña ɽetəɽeteo na com ṯalɽwaṯo ŋen ŋə-Rəmwa. 7 Led̶a ildi larno red̶ ldəməñe ləɽijan lərrwa.
8 Na Bulus ṯaŋernəṯu emajma alo isei nubwa niɽijin ṯaŋaɽwato ŋabəɽaŋa ŋəd̶aiña ŋero, ṯalukuɽəbijəd̶əṯu led̶ala eŋen ŋəŋələŋe ŋə-Rəmwa ŋətəd̶aŋa, 9 orn ləmaṯan lwonḏəṯo enare ṯa alerṯe lənna, ṯalɽwaṯo ŋen ŋeicia ŋəd̶ad̶ id̶i d̶ə-Yesu, led̶a nëiñua. Nṯia Bulus nəŋəlṯad̶e nəŋəme ṯaləmis yemaṯan ṯalukuɽəbijəd̶ətəlda eŋen ñoman pred̶ igalmaḏras yemaje gəbërnia Ṯiranus. 10 Bulus nəŋid̶i ṯia nəŋəɽiñad̶aṯe nṯəlia nəɽijan na led̶a pred̶ lalo y-Asiya, Alyawuḏ na led̶a gerṯe laɽo Alyawuḏ ldəne ŋen ŋ-Eləŋ Yesu.
Ŋen ŋələd̶ia lə-Sakawo
11 Na Rəmwa rid̶u ŋen ŋoɽra kaiñ rəŋəra rə-Bulus, 12 nṯia com led̶a ldarrəpe ndrenia nə-Bulus ldəlëkëɽi led̶a nano lwuma na ldəpiṯi na nusila neicia nələməñe nano. 13 Oro Alyawuḏ yemaṯan isi yebakaldaica alo yeɽo nḏəmia yimiñia nusila neicia yinḏeicu ŋen ṯa aiyid̶i ŋen irəŋga gə-Yesu led̶a nëiñua ildi lerṯo nusila nano neicia, na yalwaɽəṯu nusila neicia ṯa, “Igandəlwaɽəṯia irəŋga gə-Yesu igi Bulus gəbërrəŋaicia led̶a.” 14 Yawuḏ yenəŋ yibërnia Sakawo, isi yeɽo eləŋ gəkana, yerṯo ləd̶ia d̶enəŋ ldəməñe ləɽijan ləbəd̶ia ŋen ŋəŋəd̶əmia. 15 Orn usila geicia nəŋəluɽəbiṯi eŋen ṯa, “Egaləŋeṯo Yesu, na egaləŋeṯo Bulus, orn ñaganəñaŋ ñagaɽo əsënda?” 16 Na maje igi gerṯo usila nano geicia nəŋələborṯe nano ldəbwoləlda nəŋələd̶ame ldobəd̶aṯe ndëuwər ləɽo rëɽiaŋəno na lero ndrenia nano. 17 Na ŋen iŋi ŋələŋinu eled̶a pred̶ lalo y-Afəsus, na Alyawuḏ na Alyunaniyin com, na ŋəd̶aiña nəŋəlëndi pred̶ na irəŋ g-Eləŋ Yesu nəŋoɽreṯe. 18 Na led̶a lwaiña com ildi lëndu ŋen maijən ṯalerldo ṯaləməmiñu ŋen iŋi ləfo ləbəd̶ia mənna ananoŋ. 19 Na led̶a lwaiña ildi ləɽo nḏəmia ildi lerṯo nad̶am nəŋəd̶əmia laməlo ldəluɽi led̶a nëiñua pred̶, na ndə luməd̶aṯa algərus isi yilid̶ənu nad̶am ywaiña kaiñ yarno jənei aləf ered̶ia d̶enəŋ. 20 Nṯia ŋen ŋ-Eləŋ Yesu nəŋəməñe alo yoɽra ŋabəɽaŋa kaiñ.
Ŋen led̶a lətud̶i d̶əgerd̶ia alo y-Afəsus
21 Nṯia Bulus gëɽu ŋen egare gəlëɽəŋu ṯa aŋaməñe ed̶ad̶ id̶i d̶abəṯa alo yi-Makəḏuniya na Akaiya na nəŋəɽe alo yi-Ursalim, nəŋaṯa ṯa, “Ndə ŋen egəfo tu d̶eṯəm oro iseici alo yi-Rumiya com.” 22 Na ŋen ŋanṯa gafo gad̶waṯo Ṯiməd̶awus na Arasṯus alo yi-Makəḏuniya, gënəŋu nəŋəɽaŋe alo y-Asiya ṯwanaŋ.
23 Na iliga lakəl ŋen ŋatwod̶o ŋwaiña ŋageiya d̶ad̶ d̶-Eləŋ Yesu. 24 Ŋen ŋanṯa maje gənəŋ gəbërnia Ḏimiṯriyus gënəŋu gad̶waṯa isəpeinia isi yeɽo faḏḏa laŋge ləpiano larno Arṯamis igi led̶a ləmukwud̶əñiṯialo na led̶a ildi ləbəd̶ia ŋəmëɽria iŋi, lamama algərus ywaiña. Arṯamis igi led̶a ləmukwud̶añitialo 25 Na nəŋərreid̶i led̶a pred̶ ildi ləbəd̶ialda ŋəmëɽria iŋi, nəŋəleiṯi ṯa, “Ya led̶a lərrwa, ñagaləŋeṯo ṯa ŋəmëɽria fiŋi ŋəndənanaicar d̶wala id̶ëndr d̶waiña. 26 Na ñagaseicu na ñagano, gerṯe falo y-Afəsus yento orn alo ywaiña alo y-Asiya Bulus fəŋu gërəkəd̶ia nara nəled̶a lwaiña, nəŋaṯa ṯa rəmwa irri rid̶ənu rəŋəra gerṯe rəmwa rri kwai kwai. 27 Na ŋen ŋeṯəndr nano ŋeicia, gerṯe ŋen ŋəŋəmëɽria iŋëndr ŋonto led̶a laṯa ŋeicia, orn com ŋen ŋanṯa eɽa igi goɽra gaŋəra gərəmwa irëndr irri com Arṯamis rid̶i arəpiṯano, irri led̶a l-Asiya pred̶ na lalo pred̶ labuŋṯia.” 28 Ndə ləno ŋen iŋi ldəciṯano kaiñ ṯaɽrəjaico olia, ldaṯa ṯa, “Arṯamis gəled̶a lalo y-Afəsus goɽra kaiñ.” 29 Nṯia led̶a pred̶ ldətud̶i ŋen ŋwaiña ṯaɽrəjaico olia, ldobəd̶aṯe alo isi led̶a laurarraid̶ia ldënṯi egwaŋ ldabərəldəd̶e Gaiyus na Artsṯarkus led̶a lalo yi-Makəḏuniya ildi leṯo Bulusala. 30 Na Bulus gafo gwonaṯa gəbënṯia eled̶a orn ṯaləmis nened̶e. 31 Na ləmaṯan com lalo y-Asiya ildi ləɽo rappa rə-Bulus ldəd̶waid̶e obaga ṯa Bulus aŋerṯe gəbënṯia eled̶a ildi lərraid̶o. 32 Led̶a ṯaɽwato olia ɽetəɽeteo na led̶a pred̶ lared̶ia eŋəɽwa na lwaiña iŋulu laijəba ŋen ṯa larraid̶o ed̶a. 33 Led̶a ləmaṯan ldəlwaɽəṯi Iskandr igi Alyawuḏ yed̶wad̶waid̶əma led̶a nëiñua ṯa aŋətwod̶e, na Iskandr nəŋabəce d̶əŋ elo ŋen ŋanṯa gwonaṯa gəlwaɽəṯia led̶a ŋen ŋənəŋ ŋəd̶opəṯa. 34 Orn ndə led̶a lələŋeṯəma ṯa gënəŋu gaɽo Yawuḏ, ṯaɽrəjaico olia ṯwanaŋ garno sa eɽijan ṯalaṯa, “Arṯamis gəled̶a lalo y-Afəsus goɽra kaiñ.”
35 Na ndə eləŋ gid̶u led̶a ləbwaiña ŋəma, na gënəŋu nəŋəleiṯi ṯa, “Ya led̶a lərrwa lalo y-Afəsus, ed̶a gwuŋga gaijəba ŋen ṯa alo y-Afəsus yarəmoṯwa eɽa gətəɽe g-Arṯamis goɽra na lwandra lakəl ltəɽe ildi loɽəṯo pəlelo?” 36 Đəñid̶i ed̶a gero gənəŋ gəɽwad̶aṯa gabəlaica ŋen iŋi, ŋen ŋarəjad̶aṯo ṯa ñabwaiñe ŋəma ñerṯe ñagəbəd̶ia ŋen taltal. 37 Ŋen ŋanṯa ñagëndu led̶a ildi lero ləbəd̶ia ŋen ŋejcia na lero ləlwaɽa ŋen ŋeicia ŋənəŋ rəmwa irëndr Arṯamis. 38 Ndə Ḏimiṯriyus na led̶a ildi ləfəlda iŋəmëɽria ŋəlëɽəŋu lwonaṯa ləsəkia ed̶a gənəŋ, asəria yëni na nələŋ neni. Ŋgiṯəlo aləskid̶i. 39 Orn ndə ñagwonaṯa ŋen ŋwomən ŋen ŋid̶i aŋinḏeini imajlis liga ildi lëɽənu. 40 Ŋen ŋanṯa ləgafr eŋen ŋəbɽwaŋəno ṯa alsəkinr ṯa ləgatud̶r eloman ildi, ŋen ŋanṯa ŋen ŋənəŋ ŋero ŋəd̶urwaṯo ləgəlwaɽar eŋen iŋi. 41 Na ndə gəlwaɽo ṯia nəŋəleiṯi ṯa, “Leldəd̶əndr alo.”
Calmiz ja Yuuẖanna al Maⓐmadaan gi Afasus
1 Dina jo Abulluus Kuurinthuus, athi Buulus elila ŋwen ŋwina ŋwathijadho agwilaŋ ŋwila Afasus, a mine ŋwubuje calmiz coŋ. 2 Ŋwulabiŋaijo ŋwulaici, Nyaŋa limapai Dhigirima dhina Dhiŋir dina manya uminyi a? Alabiŋaijo alaici, Anaŋa lati lidiŋinu darnu Dhigirim dhina Dhiŋir dho no. 3 Ŋwulbaicinu, Abi nyaŋa liⓐamidhinu maⓐmuudiiya gwai gwa dhaŋ? Albarnu, Gi maⓐmuudiiya gwa Yuuẖanna. 4 A Buulus arnu, Yuuẖanna gwathiⓐamidhe lijo maⓐmuudiiya gwai gwa dhuŋun dha dhurle dugore galo gi ŋidi ŋina ŋike, athuŋw abiŋaijo lijo diluminyi ŋeduŋw gwina gwaji gwagwuja gidon, gwina gwan Yasuuⓐ. 5 A dina maldiŋini dhuŋuna ibidha, alⓐamidhini gi jiriny ja Kweleny gwina gwan Yasuuⓐ. 6 A dina man Buulus geta doi alaŋ duŋun, a Dhigirim dhina Dhiŋir ula degen; alabiŋi diŋila dai ditiditer, alabiŋi gwiro ŋinena athin nebiŋa abiŋi. 7 A liji peth lina lijo lar die‐a‐ram.
Buulus gi Afasus
8 Ŋwuni gi majmaⓐ athuŋw abiŋi luweo thiril ŋwure ganu, athilabiŋaijiye dhuŋuna dhan gidhila ga Kalo. 9 Abi dina ma coŋ degen biradhalaŋ gi dugor ganu athil uthejo nyuni no, athil abiŋi dhuŋuna dhina dhike dhan Dhai ibidha gi je ganu ja liji peth, ŋwulgathani, ŋwodhadha calmiz ter athil abiŋaijiye liji lai ŋwamun peth gi madhrasa gwa kwiji gweta gwina gwan Tiiraanuus. 10 A dhuŋun ibidhe je jidhileo ram, di a liji peth lina lathije gi Asiiya lina liro Yahuud a lina liro Yuunaaniyiin diŋini dhuŋuna dha Kweleny gwina gwan Yasuuⓐ. 11 Athi Kalo apai ŋiro ŋina ŋinunu ŋina ŋipiŋipa doi dai da Buulus. 12 Di athi liji upijo lijo lina luma manaadiil a fuwaaṯ lina liminu aŋina yuŋun, athi ŋirainy erna degen, a nyuriny nyina nyike tu degen. 13 A Yahuud coŋ lina lathelila galo kalo gitigiter lina lathi teye nyurinya nyina nyike ŋima ŋai alurnijo lijo lina luthi nyurinya nyina nyike jiriny ja Kweleny gwina gwan Yasuuⓐ gwiren, alarnu, Nyi gwa gwaŋa ẖalifijo gi jiriny ja Yasuuⓐ gwina gwathigwai Buulus abiŋi. 14 Liji coŋ lina lapo dhuŋuna ibidha liro keleŋa gina giro kworoŋo‐thiril ga Sakaawa, gwina gwiro Yahuudi, gwina gwiro kweleny gwa gusus. 15 Abi ŋuriny ŋina ŋike arnu, Nyi gwiliŋidhi Yasuuⓐuŋw, nyiliŋa Buulusuŋw; abi nyaŋa lan eiŋa? 16 Al kwiji gedhaje nono gwina gwuthi ŋurinya ŋina ŋike ŋwuldhinyi peth di alabire gi dunu ibigwe ŋwumirinya al luthi nyuri nono. 17 A dhuŋun ibidha liŋini gi Yahuud peth a Yuunaaniyiin lina lathije gi Afasus; a ŋidheny ide degen peth; a jiriny ja Kweleny gwina gwan Yasuuⓐ ni. 18 A loinyadho di ŋediŋa lina luminyu ila, alteje galo, alaŋiye ŋiro ŋegen. 19 A loinyadho di ŋediŋa lina lathapai ŋima wurteje jitham jegen liduŋw, alliduni gi je ganu ja liji peth; aldhura luro legen, albuje ŋwuro khamsiin alif faḏḏa. 20 A minoŋ a dhuŋun dha Kweleny bai galo ŋwuburani nono gwuleny.
Dhuŋun dhina dhuthi Buulus
21 A dina ma dhuŋun ibidha meadhe, a Buulus uthi dhuŋuna gi dhugor ganu dhuŋun darnu, Ada gwimela gi Makiduuniya a Akhaaya gwela gi Urushaliim, ŋwarnu, Maji minyi je mine, aram nyi gwaŋa Ruumiyaŋw ko. 22 Ŋwukeje lijo ram gi Makiduuniya lina lathupijo ŋiro, lina lan Tiimuuthaawus a Arasṯuus, ŋwubijalo ŋeda ŋwamun coŋ gi Asiiya.
Dhuŋun dhina dhilagudhinu ganu gi Afasus
23 Kaija ibige a dhuŋun je dhoinyadho gi dhuŋun dhan Dhai ibidhe. 24 Ŋinena jo kwiji gweta gwina gwan Dimiitriyuus, gwina gwathapai ŋiro ŋadhi gegita ŋida faḏḏa gwai, athuŋw teyanijo lijo gwarush galo gwoinyadho lina lathapai ŋiro ibiŋa; 25 ŋwulwureje liduŋw liji lai lina lathapai ŋiro ŋiro minoŋ, ŋwulaici, Liji lai, nyaŋa liliŋidhi darnu ŋiro ibiŋa ŋathijupijo gwarush gwega. 26 A nyaŋa laŋa a ladiŋini darnu gwati mina gi Afasus cucun no, abi udubidi ŋwen peth ŋwa Asiiya kwiji ibigwa gwina gwan Buulus gwimurle lijo galo loinyadho, athuŋw arnu kalo gina gigitinu doi dai gati giro kalo no. 27 Dhuŋun dho dhina dhuthi ŋidhenyo gi ŋiro ŋega darnu ŋaji ŋaluini a dhati dhan ŋiro ŋega cucun no abi dhan hekal gwa Arṯaamiis gwina gwiro kalo gina ginaŋ darnu gwaji gwarujini tur, gwina gwathi liji peth la Asiiya a la gidhila orthadha, a ni gwuŋun gwaji gwerna. 28 A dina maldiŋini dhuŋuna ibidha, aloinyadhe kuŋw dugore ganu, alure gwula alarnu, Arṯaamiis gwa liji la Afasus gwinaŋ. 29 A mediina peth oinyadhe dhuŋuna dhina dhilagudhinu ganu; alortai dhugor dhai dhetipo kalo gina gathin liji jalo loinyadho dilaŋa dhuŋuna dha gwider alapani Qaayuusuŋw a Aristarkhus, lina liro liji la Makiduuniya lina lathil gwudhie Buulus ŋalai gi ela gwuŋun. 30 A dina ma Buulus ari gwuni gi liji ganu a calmiz ekajo; 31 a liji coŋ lina liro leleny la Asiiya liro limedhigen luŋun ukejiye dugun albupe dathuŋw udhi kalo ga gwider no. 32 A liji coŋ ure gwula dhuŋun dhai dhetipo, a liter dhuŋun dhai dhiter; ŋinena ma liji lina lijo kalo ga gwider uthi dhuŋuna dhina dhilagudhinu ganu, a loinyadhanu degen lati liliŋidhi darnu kworaŋ albauradhe liduŋw no. 33 Alodhadha Iskandaruŋw gi liji ganu loinyadho a Yahuud dhithiŋa kwereny, al Iskandar aici ŋalŋalam dhoi dhai, ŋwari gwaŋajo lijo dhuŋuna dhuŋun. 34 Abi dina malliŋa darnu gwiro Yahuudi, alure gwula peth ŋwal ŋwai ŋwetipo gwiro ŋinena saaⓐa ram alarnu, Arṯaamiis gwa liji la Afasus gwinaŋ. 35 A dina ma kathib ga mediina abiŋaijo lijo peth alje jigwoiny ŋwulaici, Liji lai la Afasus, ei gwiro kwiji gwina gwati gwiliŋidhi darnu mediina gwina gwan Afasus gwathorthadha hekal gwa Arṯaamiis gwina gwiro kalo gina ginaŋ a s̱uura gwuŋun gwina gwido gi Zafus no? 36 Ŋinena athi kwiji gweda uthi ŋoma didoinya dhuŋuna ibidha no, gwiŋir danya je jigwoiny athanya apo dhuŋuna dheda dha dhirere no. 37 Nyaŋa limodha lijo ibila mina lina lati lapo ŋwuramai gi heyaakal i athil lui kaloŋa galo no. 38 A minoŋ ada Dimiitriyuusŋa liji lai lina lathapai ŋiro ŋeda ŋalai limuthi dhuŋuna dha dhakimiye kwijo gweda, maẖkama gwo a leleny lo; abricillo algeta dhuŋuna dhina dhuthilo gweta gweta degen ganu. 39 Abi ada nyaŋa limabupe dhuŋuna dheda gi dhuŋun dhiter, a dhuŋun ibidha dhuthi ŋoma dhabiŋini maẖkama gwai gwina gwigitinu momaŋ gaanuun gai. 40 Udubidi anaŋa laji lakimini gi dhuŋun dhadhi kaijiye gi je gi dhuŋun dhina dho ŋinenaŋina, ŋinena athana uthi dhuŋuna dheda dha dhabiŋi dhan dhuŋun ibidha no. 41 A dina muŋw abiŋi dhuŋuna ibidha, ŋwubeye lijo lina lijo mine.