Mǝjlǝs kwǝthi Urshaliim-ŋwɔ.
1 Nǝ lizi lokwo iila min Yahuuḏiiyyǝ nǝreele Anṯaakiya, nǝr ǝccǝ lizi kila limǝ ǝmmini @allima nǝrsǝccǝŋw, “Ŋaaŋa liti lǝthi ŋɔma mac ethi kilaaw, meere uɽunni ŋwɔthrɔnya mac, kaka nandisasi-ŋwɔ Sherii@a kwǝthi Muusǝ.” 2 Nǝ Bɔɔlɔs-ŋǝ Barnaaba-gi ɔppathalɔ lizi-li ŋɔmmaŋi ŋiɽaŋal-ŋi ŋɔ, mindaŋ nǝ Bɔɔlɔs-ŋǝ Barnaaba-gi nǝ lizi lokwo lǝthi Anṯaakiya-ŋw, kette ŋiɽaŋali dɔŋw ethi dimmǝ ŋiɽaŋali ŋɔ ethiŋeele Urshaliim ethisi inḏǝthǝ Lishiyuukhǝ yaavɔr-yi ethisi ese. 3 Nǝsi kǝniisǝ keeŋen ɔɔsi, mindaŋ nǝr iiḏǝthǝ kithaay ṯeeŋen nǝreele, mǝreele Fiiniiŋiiyyǝ-ŋgi nǝ Saamira tok, nǝrsi andisasalɔ ŋǝthi Umam wɔmǝ ɔrllatha Allah naana; nǝ khabar ŋgɔ ǝvicǝ lizi lǝthi ṯǝmminǝ tatap ṯinyiŋlana tɔppa beṯṯen. 4 Mǝr ɔppathi Urshaliim, nǝsi kǝniisǝ aalanni, nǝ yaavɔr-ŋǝ lishiyuukh-li tok, mindaŋ nǝrsi andaci-ŋa tatap ŋǝrrǝsi Allah ŋunduŋwsi-li. 5 Laakin nǝ kila lokwo lǝthi ṯǝmminǝ lǝthi dɔŋw lǝthi Lifirriisiiyyiin, nǝr diiɽi nǝraarɔŋw, “Laazim a Umam unduni ŋwɔthrɔnya nǝ ǝrisi andaci ethi iinyici Sherii@a naanǝ kwǝthi Muusǝ.”
6 Nǝ yaavɔr-ŋǝ lishiyuukh-li aaɽathi dɔŋw etheese ŋiɽaŋali ŋɔ. 7 Mǝr ɔppathalɔ lǝlu-ttuk tǝ, nǝ Bɔṯrɔs diiɽi nɔŋwsǝccǝŋw, “Liyǝŋgǝri liinyi, ŋaaŋa lilŋithi rac kinaŋw ki-nyaamin-la kinya nyiŋna nǝlliny-gwɔ Allah daŋgal-na ethǝccǝ Umama bǝshirǝ ŋiɽaŋali ŋǝthi Inyjiil, mindaŋ mǝrǝthi ŋɔma ethisi neŋne tǝ, ǝrsi-mǝ ǝmmini. 8 Nǝ Allah wilŋithi-pǝ rɔgwori rac rǝthi lizi, e-ta nɔŋw kette shahaaḏa ki Umam-na, mɔŋwsi-gwɔ inḏǝthǝ Ṯigɽimǝ Ṯirllinǝlɔ ter, kaka-ṯǝ kinaŋw ninḏǝthǝ-ŋgwɔ nyuŋwsi. 9 Nɔŋweere kette ṯiɽanyɔ ṯeere kelgeny-na kǝri ŋunduŋǝ-li mac; nɔŋwsi suuɽuci rɔgwori reeŋen kaka mǝr-gwɔ ǝmmini. 10 Nǝ ŋaaŋa lotho linaŋna ethi mɔmmi Allah ṯɔɔvi-thi kitha ṯinaŋna-ŋa ethi uvuni ṯalaamiiza ki-rɔɔɽɔ-la reeŋen, ṯiti ṯǝthicǝ luŋwurnǝ lǝri ŋɔma-na mac, wala nyiiŋǝ eahǝthici ŋɔma-na ethi dimmǝ? 11 Bǝri-mǝ! A kwǝmminǝr-pǝ nǝrmǝ kilaaw ne@ma-gi kwǝthi Kweeleny kwǝni Yǝcu, kaka-ṯǝ ŋunduŋwsi.” 12 Nǝ dɔŋw naani tatap pǝt nakkicar-gwɔ Barnaaba-ŋwɔsi Bɔɔlɔs-gi kizǝn nandisar-gwɔ ŋiɽaŋali tatap ŋa ŋir ŋilim nǝ ŋir ŋwundǝ-ŋwundǝ ŋǝrrǝsi Allah ŋunduŋwsi-li ki Umam-na. 13 Mǝr ṯimmasi kandisa-tǝ, nǝ Ya@guub andasi nɔŋwaarɔŋw, “Liyǝŋgǝri liinyi niŋnacar-nyii-ṯi! 14 Sim@aan kwɔmǝ-nyji ilŋthini kire-kirem-ŋgwɔ ṯǝ, naarɔ-ŋgwɔŋw, Allah wɔmǝ baaŋaci Umama ṯaŋrica ṯuuŋwun kerreny, kaka nǝlli-ŋgwɔ lizi-nǝ deŋgen-na nɔŋwsi ruusi lǝthi yiriny yuuŋwun. 15 Nǝ ŋiɽaŋal ŋǝthi liɽii biɽithina dap-dap ŋiɽaŋal-ŋi ŋɔ. Kaka nɔlɔɔthɔnar-gwɔ ŋaarɔŋw,
16 ‘Kweeleny kwaarɔŋw, Nyii kwaaɽa kwaathan-gi,
mindaŋ nyaaɽasi dɔɔnɔ-ŋwa-lɔ kwǝthi Ḏaawḏ kwɔmǝ iidi.
Nyacci ǝzir wuuŋwun kwokwony wirdidu,
mindaŋ ŋwɔ ferlle kwokwony tetter.
17 Mindaŋ a lizi lirna ter-ter iila ǝri naŋninni Kweeleny-lɔ,
nǝ kila tatap lir Umam lɔrnɔṯɔ-nyji ethoro liinyi.
18 Nǝ Kweeleny oro kwandisa ŋiɽaŋali ŋɔ, ŋilŋithina kerreny tuk’.”
19 Nǝ Ya@guub aari isṯimir kwandisa nɔŋwaarɔŋw, “Fikir kwiinyi kwǝni-ŋwɔ, etheere inḏini Umama ṯurvǝ mac, kila limǝ ɔrllatha Allah naana. 20 Nǝ ki-lɔɔbi lǝthi ŋiɽaŋal ŋɔ, ǝrsi locce juwaaba ethisi andaci etheere yee ethneya weere witi wisaaw mac kuruu-gi wa wǝṯir rillici riiɽuwǝ-lɔ; ethi rucci ŋiijinǝ-nǝ; etheere yee haywaana weere mac wimthinǝ kworo, nǝ ŋin tok mac. 21 Kaka nǝṯi-gwɔ Sherii@a kwǝthi Muusǝ ɔrtuni ki-lɔmɔr-la kila tuk, ki-limajma@-na ŋwaamin tatap ŋwɔthi Sǝbiṯ, nǝ ǝṯi ŋiɽaŋal ŋuuŋun ǝrinni bǝshirǝ ki-muḏun-nǝ tatap.”
Juwaab kwɔlɔccar lizi lǝthi ṯǝmminǝ lir Umam.
22 E-ta nǝ yaavɔr-ŋǝ lishiyuukh-li nǝ kǝniisǝ tatap kette ŋiɽaŋali dɔŋw ethi alla lɔɔrɔ lokwo deŋgen-na, mindaŋ ethisi ɔɔsi Anṯaakiya Bɔɔlɔs-ŋǝli nǝ Barnaaba tok. Nǝr alla lɔɔrɔ ndǝn lǝṯirsi iiɽinǝ beṯṯen ki-liyeŋgen-na, kwette kwǝni Yahuuthǝ kwǝṯir ǝccǝ Barsaaba nǝ Siila tok. 23 Nǝrsi ɔɔsi juwaab-gi ŋgwɔ kwaniŋw,
“Nyiiŋǝ lir yaavɔr-ŋǝ lishiyuukh-li lir liyaŋgalɔ laalɔ, nyiiŋǝ laaginna-ŋǝsi lir liyǝŋgǝri-ŋǝ tatap lir Umam lǝṯi nanni Anṯaakiya, Suuriiyya, Kiiliikiiyyǝ. 24 Nyiiŋǝ limǝ neŋne ŋiɽaŋali ŋǝthi lizi lokwo limǝ ruuthǝ ki-lɔdɔŋw-na lǝri mindaŋ nǝrŋǝsi tǝmbǝl-nǝ, nǝrŋǝsi ere ǝminǝ mac ŋiɽaŋal-ŋi ŋa ŋandisarsi; lende lɔɔsa-nyji ŋiɽaŋal-ŋi ŋeere ŋǝri mac. 25 Ŋwɔṯaŋw nǝnyii aaɽathi dɔŋw, mindaŋ nǝnyii ǝmmini tatap ethisi allana lokwo ethisi usicǝ ŋaaŋwɔsi. Nǝ kila linḏi liyǝŋgǝr-li lǝni Barnaaba-ŋǝ Bɔɔlɔs-gi, 26 lindǝr-ṯa limǝ kette rogɽo reeŋen khaṯar-na sǝbǝb-gi kwǝthi Kweeleny kwǝri kwǝni Yǝcu Kwɔrɔstɔ, ethi ǝkkici ŋunduŋw ŋothɽor. 27 Nǝrṯoroŋw nǝnyii-mǝ usicǝ ŋaaŋwɔsi Yahuuthǝ-ŋwɔsi Siila-gi ethi andaci ŋaaŋwɔsi ruunyu-ri ŋiɽaŋali ŋa ŋɔlɔccar-ŋǝsi. 28 Nyii-ŋǝ limǝ ruusi ŋiɽaŋali ṯuunyu ṯɔtɔpɔt Ṯigɽim-ŋǝli Ṯirllinǝlɔ ter etheere uvuni ŋaaŋwɔsi ṯɔɔvi ṯir ter mac, illi ŋa ŋir mɔhim: 29 ǝṯi iithi ethneya weere mac wǝṯir rillici riiɽuwǝ-lɔ; ere yee ŋiinǝ ŋeere mac; ere yee haywaana weere mac wumthinǝ kworo; nǝ a rucci ŋiijinǝ-nǝ tuk. Mǝseere ǝrri ŋeere ŋɔrɔŋw mac tǝ, nǝni limǝsi ǝrri ŋisaaw beṯṯen. Ethi-ŋǝsi Kweeleny naanasi.”
30 Nǝ kila lɔɔsarsi nǝreele Anṯaakiya, nǝr-gwɔ raayisi lizi dɔŋw kila lǝthi ṯǝmminǝ, mindaŋ nǝrsi inḏǝthǝ juwaaba. 31 Na mǝ lizi ɔrti juwaaba tǝ nǝr nyeŋlena beṯṯen ŋiɽaŋal-ŋi ŋa ŋimǝsi firllasi-la. 32 Nǝ Yahuuthǝ-ŋǝ Siila-gi, kaka nɔrɔr-gwɔ liɽii, nǝrsi andaci lǝlu-ttuk, ṯɔkkwaza-thi nǝ ṯifirllǝ-thi tok liyeŋgen naana. 33 Mǝr naani kwokwo kinaŋw, nǝsi liyeŋgen kila lǝthi ṯǝmminǝ kette kithaay etheele laami naana, mindaŋ nǝr aaɽitha naanɔ-gwɔ kila lɔɔsasi. [ 34 Laakin nǝr aamatha Siila-ŋwɔ ethi naani kinnǝni kwokwo kinaŋw.] 35 Nǝ Bɔɔlɔs-ŋǝ Barnaaba-gi naani ŋwɔɔmari ŋwokwo kinnǝni Anṯaakiya, nǝrǝccǝ lizi @allima luuru, nǝ nǝraari bǝshirǝ ŋiɽaŋali ŋǝthi Kweeleny.
Bɔɔlɔs-ŋǝ Barnaaba-gi mǝr-gwɔ faathalɔ.
36 Kwaathan kwokwo tǝ nǝ Bɔɔlɔs ǝccǝ Barnaaba-ŋwɔ, “Ndeele ndaaɽi ndi raaŋitha liyǝŋgǝri-ŋwɔsi ki-muḏun-nǝ tatap kǝzir waarir-gwɔ bǝshirǝ ŋiɽaŋaii ŋǝthi Kweeleny mindaŋ ndisiisa kilana laami fǝtǝ naanɔŋw-a.” 37 Nǝ Barnaaba-tǝ nɔŋw naŋni ethi mɔlthanni Yuhanna-ŋwɔ kwǝni Mɔrgus etheele ŋundu-ŋeli, 38 laakin Bɔɔlɔs-tǝ, nɔŋweere ǝmmini mac ethi-li ele, kaka mɔŋgweere naana ŋundu-ŋǝli mindaŋ ethi ṯimmasa ŋothɽor ŋeeŋen kworo mac, laakin nɔŋwsi ɔrlacca ŋwɔdoŋw Bamfiiliiyyǝ mindaŋ nɔŋweele nɔŋwaaɽi 39 Nǝr kiyǝthi mindaŋ nǝr faathalɔ. Nǝ Barnaaba mɔlo Mɔrgus-ŋwɔ nǝrŋeele mɔrkǝb-gi Gɔbrɔs, 40 nǝ Bɔɔlɔs-tǝ nɔŋw alla Siila-ŋwɔ, nǝsi lizi kila lǝthi ṯǝmminǝ kette kithaay ṯimǝccǝ-thi ṯǝthi ne@ma kwǝthi Kweeleny. 41 Nɔŋweele Suuriiyyǝ-ŋgi nǝ Kiiliikiiyyǝ-ŋgi tok ethi firllasi yǝniisǝ-lǝ.
مجمع أورشليم
1 ونزَلَ جماعةٌ مِنَ اليَهودِيّةِ وأخَذوا يُعَلّمونَ الإخوةَ، فيَقولونَ: «لا خَلاصَ لكُم إلاّ إذا اَختَــتَنتُم على شريعةِ موسى». 2 فوَقَعَ بَينَهُم وبَينَ بولُسَ وبَرنابا خِلافٌ وجِدالٌ شديدٌ. فأجمَعوا على أنْ يَصعَدَ بولُسُ وبَرنابا وغيرُهُما مِنَ المُؤمنينَ إلى أُورُشليمَ ليُراجِعوا الرّسُلَ والشّيوخَ في هذِهِ المَسألَةِ. 3 وبَعدَما شَيّعتْهُمُ الكَنيسةُ اَجتازوا فِـينيقيةَ والسّامِرَةَ يُخبِرونَ كيفَ اَهتَدى غَيرُ اليَهودِ، فيَفْرَح الإخوةُ كثيرًا. 4 فلمّا وصَلوا إلى أُورُشليمَ رَحّبتْ بِهِم الكَنيسةُ والرّسُلُ والشّيوخُ، فأخبروهُم بِكُلّ ما أجرَى اللهُ على أيْديهِم. 5 فقامَ بَعضُ المُؤمنينَ الذينَ كانوا مِنْ قَبلُ على مَذهَبِ الفَرّيسيّـينَ وقالوا: «يَجبُ أن يَختَتِنَ غَيرُ اليَهودِ ويَعمَلوا بِشَريعةِ موسى».
6 فاَجتَمَعَ الرّسُلُ والشّيوخُ لِلنَظرِ في هذِهِ المَسأَلةِ. 7 وبَعدَ جِدالٍ طويلٍ قامَ بُطرُسُ وقالَ لهُم: «أيّها الإخوةُ، تَعرِفونَ أنّ اللهَ اَختارَني مِنْ بَينِكُم مِنْ زَمنٍ بعيدٍ لِـيَسمَعَ غيرُ اليَهودِ مِنْ فَمي كلامَ البِشارَةِ ويُؤمنوا. 8 واللهُ الذي يَعرِفُ ما في القُلوبِ، شَهِدَ على رِضاهُ عَنهُم، فــوَهَبَ لهُمُ الرّوحَ القُدُسَ كما وهَبَهُ لنا، 9 فما فَرّقَ بَينَنا وبَينَهُم في شيءٍ. فهوَ طَهّرَ قُلوبَهُم بالإيمانِ. 10 فلماذا تُجرّبونَ اللهَ الآنَ بأنْ تَضَعُوا على رِقابِ التلاميذِ نِـيرًا عَجَزَ آباؤُنا وعَجَزْنا نَحنُ عَنْ حَمْلِهِ؟ 11 خُصوصًا ونَحنُ نُؤمِنُ أنّنا نَخلُصُ بِنعمَةِ الرّبّ يَسوعَ كما هُمْ يَخلُصُونَ».
12 فسكَتَ المُجتمِعونَ كُلّهُم واَستَمَعوا إلى بَرنابا وبولُسَ وهُما يَروِيانِ لهُمُ الآياتِ والعَجائِبَ التي أجراها اللهُ على أيديهِما بَينَ غَيرِ اليَهودِ. 13 وبَعدَما خَتَما كلامَهُما، قالَ يَعقوبُ: «اَستَمِعوا لي، أيّها الإخوةُ: 14 أخبَركُم سِمعانُ كيفَ اَهتَمّ اللهُ في أوّلِ الأمرِ أنْ يتّخِذَ مِنْ بَينِ الأُمَمِ شَعبًا لاَسمِهِ. 15 وهذا يُوافِقُ كلامَ الأنبـياءِ في الكُتُبِ المُقدّسَةِ:
16 «سأرجِـعُ بَعدَ هذا،
فأبني خَيمةَ داوُدَ المُتَهدّمَةَ:
أبني أنقاضَها وأُقيمُها
17 ليَسعى سائرُ النّاسِ إلى الرّبّ وجميعُ الشّعوبِ التي تَحمِلُ اَسمي.
هذا ما يَقولُ الرّبّ الذي صَنَعَ هذا كُلّه،
18 وجعَلَهُ مَعروفًا مِنْ قَديمِ الزّمانِ».
19 ولذلِكَ أرى أنْ لا نُثَقّلَ على الذينَ يَهتدُونَ إلى اللهِ مِنْ غَيرِ اليَهودِ، 20 بل نكتُبَ إلَيهِم أنْ يَمتَنعوا عَنْ ذَبائحِ الأصنامِ النّجِسَةِ والزّنى والحيوانِ المَخنوقِ والدّمِ. 21 فَلِشريعةِ موسى مِنْ قديمِ الزّمانِ مُعَلّمونَ في كُلّ مدينةٍ يَقرأونَها كُلّ سَبتٍ في المَجامعِ».
رسالة إلى المؤمنين من غير اليهود
22 فأجمَعَ الرّسُلُ والشّيوخُ والكنيسةُ كُلّها على اَختِـيارِ رَجُلَينِ مِنهُم يُرسلونَهُما إلى أنطاكيةَ معَ بَرنابا وبولُسَ. فاَختاروا يَهوذا الذي يُقالُ لَه بَرسابا، وسيلا، وكانا مِمّنْ لهُم مكانَةٌ رَفيعَةٌ بَينَ الإخوةِ، 23 وسَلّموا إلَيهِم هذِهِ الرّسالةَ:
«مِنْ إخوتِكُمُ الرّسلِ والشّيوخِ إلى الإخوَةِ المُهتدينَ مِنْ غَيرِ اليَهودِ في أنطاكيةَ وسوريةَ وكيليكيةَ، سلامٌ: 24 سَمِعنا أنّ بَعضَ النّاسِ جاؤُوا إلَيكُم مِنْ غيرِ توكيلٍ مِنّا، فأزعَجوكُم وأقلَقوا أفكارَكُم. 25 فأجمَعْنا على أنْ نَختارَ رَجُلَينِ نُرسِلُهُما إلَيكُم معَ الحَبـيبَينِ بَرنابا وبولُسَ، 26 رجُلَينِ كَرّسا حياتَهُما لِخِدمَةِ رَبّنا يَسوعَ المَسيحِ. 27 فأرسَلْنا يَهوذا وسيلا ليَقولا لكُم مُشافَهَةً ما نكتُبُ بِه إلَيكُم. 28 فالرّوحُ القُدُسُ ونَحنُ رأينا أنْ لا نُحَمّلَكُم مِنَ الأثقالِ إلاّ ما لا بُدّ مِنهُ، وهوَ 29 أنْ تَمتَنِعوا عَنْ ذَبائِـحِ الأصنامِ، وعَنِ الدّمِ والحيوانِ المخنوقِ والزّنى. فإذا صُنتُم أنفُسَكُم مِنها، فحَسَنًا تَفعَلونَ. واللهُ مَعكُم».
30 فاَنْصَرَفوا ونَزَلوا إلى أنطاكيةَ، فدَعوا جَماعةَ المُؤمنينَ وسَلّموا إليهِمِ الرّسالَةَ. 31 فلمّا قرَأوها فَرِحوا كثيرًا بِما جاءَ فيها مِنْ تَشجيعٍ. 32 وألقى يَهوذا وسيلا، وكانا هُما أيضًا نَبـيّينِ، عِظةً طويلةً شَجّعا بِها الإخوةَ وشدّدا عَزائِمَهُم. 33 وبَعدَما أقاما بَعضَ الوقتِ في أنطاكيةَ، صرَفَهُما الإخوةُ بِسلامٍ إلى الذينَ أرسَلوهُما. [ 34 ولكِنّ سيلا رَأى أنْ يَبقى هُناكَ، فرَجَعَ يَهوذا وحدَهُ].
35 وأقامَ بولُسُ وبَرنابا في أنطاكِيَةَ، يُعَلّمانِ ويُبَشّرانِ بِكلامِ الرّبّ ومعَهُما آخرونَ كثيرونَ.
بولس يفارق برنابا
36 وبَعدَ أيّامٍ قَليلةٍ، قالَ بولُسُ لبَرنابا: «تعالَ نَرجِـعُ لِنَتَفقّدَ الإخوةَ في كُلّ مدينةٍ بَشّرْنا فيها بِكلامِ الرّبّ، ونَطّلِعَ على أحوالِهِم». 37 فأرادَ بَرنابا أنْ يُرافِقَهما يوحنّا المُلقّبُ بمَرقُسَ، 38 ولكنّ بولُسَ رَأى أنْ لا يُرافِقَهُما مَنْ فارَقَهُما في بَمفيلِـيّةَ وما شارَكَهُما في العمَلِ. 39 فوقَعَ بَينَهُما نِزاعٌ حتى اَفتَرَقا. فأخَذَ بَرنابا مَرقُسَ وسافَرَ في البحرِ إلى قُبرُصَ. 40 وأمّا بولُسُ، فاَختارَ سيلا وخرَجَ مِنْ أنطاكيةَ، بَعدَما اَستَودَعَه الإخوةُ نِعمةَ الرّبّ. 41 فاَجتازَ سُورِيّةَ وكيليكيةَ يُقوّي إيمانَ الكَنائسِ.