Yasuuⓐ a kwa gwa Saamira
1 Dina ma Kweleny liŋa darnu Farriisiyiin limadiŋini darnu Yasuuⓐ gwigeto calmiz joinyadhanu, ŋwulⓐamidhe joinyadhanu di Yuuẖanna, 2 (Yasuuⓐ gwati gwiro cucun gwina gwathiⓐamidhe no, abi calmiz juŋun ro jathiⓐamidhe,) 3 ŋwugathani Yahuudiiyuŋw, ŋwela Jaliil manaŋ. 4 A aram gwela Saamira gwai. 5 Ŋwobani gi len leta la Saamira, lina lan Suukhaar, githo kalo gina gidhedhi Yaⓐguub ŋari ŋuŋun ŋan Yuusuf. 6 Biir gwa Yaⓐguub gwijo mine, a Yasuuⓐ mule nono kwilaŋ, ŋwujalo kalbiir alaŋ kaŋin ganu.
7 A kwa gwa Saamira eladha daŋire ŋau; a Yasuuⓐ aicinu, Dhedhiny nyiye. 8 (Ŋinena ma calmiz juŋun ela gi len delia ŋida ŋa dheny.) 9 A kwa gwa Saamira aicinu, Kworaŋ ŋa, gwina gwiro Yahuudi, nyi bothaije galo iye gwai, ŋinena riny kwa gwa Saamira? Ŋinena athi Yahuud iŋiriyo Saamiriiyiin lai no. 10 A Yasuuⓐ abiŋaijo, ŋwaici, Ada ŋa gwina gwiliŋidhii dhedhaŋw tur gwa Kalo, a gwina gwothaijaŋa galo iye gwai; gwaŋai othaije galo, a gwaŋa dhedha ŋau ŋina ŋimidho. 11 A kwa aicinu, Kweleny gwai, au gwati gwuthi kwoiny gwa dhodha ŋau no, a biir gwolaŋ ganu; abi ŋaŋal apana ŋau ŋina ŋimidho a? 12 Ŋa gwinunu di babo gwuri gwan Yaⓐguub, gwina gwidhedhije biir, athuŋwuniye, a keleŋa guŋun a dhola dhuŋun a? 13 A Yasuuⓐ abiŋaijo, ŋwaici, Gwina gweye ŋau ibiŋa gwaji gwa odha eny manaŋ; 14 Abi gwina gweye ŋau ŋina ŋaji ŋinyildhedha gwati gwa odha eny gatur no; abi ŋau ŋina ŋaji ŋinyildhedha ŋaji ŋaro dugun ŋinena lijigeny lina lathirthedhe di midhe gwortal. 15 A kwa aicinu, Kweleny gwai, dhedhiny ŋau ibiŋa athiny odha ithi no, i athathiny oradhi daŋire no. 16 A Yasuuⓐ aicinu, Idhi, ŋa urnia kwoma gwuŋa, nya ila mina. 17 A kwa abiŋaijo, ŋwaici, Nyi gwati gwuthi kwoma no. A Yasuuⓐ aicinu, Ŋa gwimabiŋi momaŋ ŋa gwati gwuthi kwoma no. 18 Ŋinena uthaŋa loma thudhina; a gwina gwuthaŋa ŋinena gwuŋa gwutu no; gi dhuŋun ibidha ŋa gwabiŋu titiganu. 19 A kwa aicinu, Kweleny gwai, nyi gwimaŋa ŋa gwiro ŋinena nebi. 20 Baboŋa luri lathorthadha Kaloŋa gi len ibila; nya barnu Urushaliim gwiro kalo ga dhorthadha Kaloŋa. 21 A Yasuuⓐ aicinu, Kwa gwai, uminyu dhuŋuna dhiny, saaⓐa jaji jila jina jati jainya jai orthadha Babuŋw gi len ibila, i gi Urushaliim no. 22 Nyaŋa lathorthadha ŋida ŋina ŋati ŋiliŋidhanyalo no; athanalbi orthadha ŋina ŋiliŋidhanalo; ŋinena dhuŋun dhadhi gilaŋ dhidhi di Yahuud. 23 Abi saaⓐa jaji jila, a jo ŋinena, ma liji lina lathorthadha Kaloŋa titiganu galorthadha gi dhigirim a gi dhuŋun dhina dhiro titiganu; ŋinena bupilo Babo lina liro minoŋ dilorthadha. 24 Kalo giro Dhigirim; a lina lorthadha, aram galorthadha gi dhigirim a gi dhuŋun dhina dhiro titiganu. 25 A kwa abiŋaijo, ŋwaici, Nyi gwiliŋidhi darnu Masiiya gwaji gwila, gwina gwan al Masiiẖ; muŋwila, gwijabiŋaijo dhuŋuna peth. 26 A Yasuuⓐ abiŋaijo, ŋwaici, Nyi gwiro ibigwa gwina gwabiŋaijaŋa.
He who gathers crops in summer is a prudent son, but he who sleeps during harvest is a disgraceful son.
27 A ŋinena ma calmiz juŋun ila, alali galo dir ŋinena odaijilo kwa gwai; athibi kwiji gweta arnu, Au gwibupaŋa no? i kworaŋ nya babiŋi kwa gwai no? 28 A kwa gathani gidhe ga ŋau, ŋwela gi len, ŋwabiŋaijo lijo, ŋwulaici, 29 Ilal, nyaŋa kwijo gwina gwabiŋaijiny dhuŋuna peth dhina dhathiny apai. Gwati gwiro al Masiiẖ na? 30 Algathana lena, alila dugun. 31 Kaija ibige a calmiz juŋun abiŋaijo, alaici, Muⓐallim gwai, ithi. 32 Ŋwulbaicinu, Nyi gwuthi ŋida ŋa dheny ŋina ŋati ŋiliŋidhanyalo no. 33 A calmiz othaijiye galo, alarnu, Gwiman kwiji gweta upijo ŋida ŋa dheny a? 34 Al Yasuuⓐ aicinu, Ŋidi ŋiny ŋa dheny ŋiro ŋa dhapai dhuŋuna dhuŋun gwina gwukejiny, a dimeaje ŋiro ŋuŋun. 35 Nyaŋa lati latharnu, Luwa loma kworoŋo la dhuna na? Aŋadhul, nyi gwa gwabiŋaijaje, ŋajaici, Daŋadhul galo, nya datiŋa galo gi dhiruiny ganu; ŋwima udhe ŋwa dhuni. 36 A gwina gwathapai ŋiro ŋa dhuni gwapai ujra yuŋun, alwureje ŋwona liduŋw di midhe gwortal; a gwina gwathikwoi a gwina gwathuni liŋir dugore. 37 A dhuŋun dhina dhatharnu, Gweta gwathikwoi, a gweta gwathuni, dhiro titiganu. 38 Nyi gwukejaje duni ŋwona ŋwina ŋwati ŋwapanyana ŋiro ganu no; liji liter lapo ŋiro, nyabi madhadhe ŋiro ŋegen.
39 A Saamiriiyiin loinyadho la len ibile uminyi Yasuuⓐuŋw, ŋinena maldiŋini dhuŋuna dha kwa dhina dhabiŋaijuŋwulo, ŋwulaici, Gwabiŋaijiny dhuŋuna peth dhina dhathiny apai. 40 Ma Saamiriiyiin ela dugun, alothaije galo, alaici, Ada ŋa gwimuminyi, ŋajalo mina. Ŋwujalo mine ŋwamun ram. 41 A gi dhuŋun dhuŋun a liji loinyadho gwuleny uminyi. 42 Alaici kwaio nu, Ŋinena manuminyi, gwati gwuminyudhana gi dhuŋun dhuŋa dogo no; anabi diŋini, analiŋa darnu ŋeda gwiro al Masiiẖ titiganu, gwina gwiro Mukhallis̱ gwa gidhila.
Yasuuⓐ gwiŋiriyo ŋare nono ŋa kweleny gweta gwa Jaliil
43 A ma ŋwamun ram erna ŋwugathani kaloŋa ibige, ŋwela Jaliil. 44 Ŋinena abiŋina Yasuuⓐ, ŋwarnu, Nebi gwati gwuthi nuŋw gi len luŋun no. 45 Dina muŋwobani Jaliil, a Jaliiliyiin uminyi, dina aŋudhilo dhuŋuna peth dhina dhapuŋw gi Urushaliim gi ŋidwa; ŋinena ko iledhilo ŋidwa. 46 A Yasuuⓐ aura manaŋ Gaana ga Jaliil, kalo gina gimidineyuŋwuna ŋau ŋa dugur. A kweleny gweta je, gwina gwuthi ŋare ŋuma Kafranaaẖuum. 47 Dina muŋwdiŋini darnu Yasuuⓐ gwimagathana Yahuudiiyuŋw ŋwila Jaliil, ŋwela dugun, ŋwothaije galo gwuleny ŋwari gwaiula ŋwudirijo ŋare galo ŋuŋun; ŋijo githo dai. 48 A Yasuuⓐ aicinu, Mathaŋa aŋadhi ŋiro ŋina ŋipiŋipa a dhuŋun dha dhalije galo dir no, au gwati gwuminyu gatur no. 49 A kweleny aicinu, Kweleny gwai, ula kwereny nanaŋ ŋari ŋiny ŋina ŋitiny ŋati ŋaio no. 50 A Yasuuⓐ aicinu, Idhi gwiŋir dhugore; ŋari ŋuŋa ŋamidhe. A kwiji uminyi dhuŋuna dhina dhabiŋaijo Yasuuⓐ, ŋwela. 51 A dina juŋw dule, albudhe jadham jai juŋun, alaicinu, Ŋari ŋuŋa ŋimidho. 52 A dina muŋwulothaije galo, ŋwulaici, Ŋari ŋiŋirii nono kaija girau? Alaicinu, Ŋiŋirii nono saaⓐa jetipo dilaŋina. 53 A babo liŋa darnu saaⓐa jiro jeta jeta jina jar jai Yasuuⓐ ŋari ŋimiŋir nono; ŋwuminyi, a liji peth la dunu gwuŋun. 54 Ŋiro ibiŋa ŋina ŋipiŋipa ŋina ŋigodhaijo ŋiro ram ŋina ŋapilo Yasuuⓐ, dina gathanuŋw Yahuudiiyuŋw ŋwela Jaliil.
aza 4
Yecu-ŋa kwaw gi kwedi zaamraŋw
1 mezi Kweleny Yecu elŋece ŋeḏi lifarzi ŋimer ŋi neŋne ŋiɽaŋali, ŋarir ŋi ŋwu: Yecu kweḏi lumaṯi luru, na kweṯi zi baptazi luru eḏi yuhanna la, 2 (lakin eti zi Yecu ere baptazi ŋundu mac, na limeḏgen orɔ leri zi baptazi,) 3 nuŋw ṯazi yahuḏiiyaŋw lu, nuŋw diɽi eḏaɽiḏa jaliil. 4 nuŋw ta pa ele zaamra ŋgi. 5 ŋwu ta, nuŋw upaḏi kayin weḏi zaamraŋw weni zukaar, wunani gwu ṯuruny ketok tinḏeḏa yaguub tiɽŋeyin teni yuzif. 6 na ṯil ṯeḏi yaguub nani kinaŋw, na kaka ma gwu Yecu ajili nana ki ṯay la, nuŋw ta nanalu kineni pet ki ṯil la. na kaŋwun-na kwiri, kaka zaa wri-kwuɽen. 7 nuŋw ila kwete kwir kwaw kweḏi zaamraŋw eḏaŋɽi. na Yecu eca ŋwu: inḏeḏenyji, nyji ii; 8 kaka ma gwu limeḏgen ele ki meḏiina-na eḏi liṯa eḏneya. 9 na kwaw kwir zaamri eca ŋwu: aḏa kwiri mindaŋ uṯizenyi lu ŋaw ŋi ŋeḏi zi ii, ŋa kwiri yahuuḏi, nenyi ma orɔ nyi zaamri? kaka orɔ gwu yahuuḏ-ŋa lizaamri li ṯuwən. 10 na Yecu eŋnici, nuŋw eca ŋwu: eŋgelŋe haḏiya weḏi Allah, eŋgelŋe ŋgwa kwuṯizeŋa gi lu eḏi zi inḏeḏa, eḏi zi ii, eŋgi uṯize ŋunduŋwu lu, eŋguŋw ma inḏeḏa ŋaŋwu ŋaw ŋeṯinḏeḏa ŋimiiḏa. 11 na kwaw eca ŋwu: kwor kwalu, a kwafa ḏelwa ṯaka, olu ma ṯil-na dudul; ta ma afa ŋaw ŋa ṯaka, ŋeṯinḏeḏa ŋimiiḏa? 12 a kwuṯemḏi ṯernyeriŋw ṯeni yaguub, ṯinḏeḏenyji ṯil kḏu, ṯeṯir gwu ii ŋundu-ŋa nyiɽŋeyin nyi, ŋirel ŋi-na ŋuŋun rac a? 13 na Yecu enŋici, nuŋw eca ŋwu: kwere kweri ii ŋaw ŋu, a owḏa ye kwokwony, 14 lakin kwere nyiḏak kwumɔ ii ŋaw ŋenyji inḏeḏa, a owḏa ere ye kwokwony ḏuṯ, lakin ŋaw ŋenyji inḏeḏa, er orɔ duŋgwun-na ṯuwa ṯeḏi ŋaw ŋeṯirṯeḏi eḏinḏeḏa ŋimiiḏa ŋiaŋ, ŋeṯinanniḏa dɔk. 15 na kwaw eca ŋwu: kwor kwalu, inḏeḏenyi ŋaw ŋu, ŋiti ŋi nyi iini owḏa mac, enyere onda kunuŋ tɔk mac ki ṯay ṯolana eḏi gwu aŋindi.
16 na Yecu eca ŋwu: inḏi, ornuṯa kwulelu, a gi oɽa kunuŋ. 17 na kwaw eŋnici, nuŋw eca ŋwu: nyi kwiti kweḏi kworu-na mac. na Yecu eca ŋwu: a kwumami andazuŋw, ari ŋa gwu ŋwu: nyi kwiti kweḏi kworu-na mac, 18 kaka akwukwu ŋa gwu lor mindaŋ ner orɔ tuḏni, na ŋgwa kweḏi ŋa kirem, kwulelu kwiti kwiri mac. ŋimezi andazi ŋir rerem. 19 na kwaw eca ŋwu: kwor kwalu, nyi kwilŋiicaŋa rac, a kwiri kwiɽi. 20 eti rernyeri-ŋa kwɔkwocelu kayin la wu; na ŋaŋa ta, etaruŋw ŋofḏana eḏi lizi kwɔkwocelu urzaliim. 21 na Yecu eca ŋwu: kwaw kwalu, emnicenyi. lomur klu linḏi, le li ere kwoce Papaŋw lu kunuŋ mac, ya urzaliim tɔk mac. 22 a leṯi kwɔkwocelu ŋgwa kwiti kwilŋiiḏi ŋa mac. kwilŋiicanyi nyiŋa rac kweti nyi kwɔkwocelu, kaka inḏi gwu ŋigileḏa nani gwu yahuuḏ. 23 na lomur klu linḏi, linderṯa kirem, leḏi li kla leṯikwocelu rerem, er kwɔkwoce Papaŋw lu ṯigɽim ṯi, ŋirlalu ŋi, kaka eṯi zi gwu ṯa Papa naŋni eḏi kwɔkwocelu. 24 Allah wiri ṯigɽim, na kla leṯi kwɔkwocelu er ṯa pa kwɔkwocelu ṯigɽim ṯi, ŋirlalu ŋi. 25 na kwaw eca ŋwu: nyi kwilŋiiḏi maziyyaŋw kwinḏi eḏila (kwecer Kwruztu); muŋw ila ta, kwenyji andaci ŋiɽaŋali tatap. 26 na Yecu eca ŋwu: nyi kwiri ṯa ŋgwu. nyi kwiri, kwandizaŋa gi. 27 ner ṯa orɔ ŋwu, na limeḏgen ilana tuc, ner zi kaṯazi kwandizar kwaw gi kwete, ner liŋɽi. nuŋw ere kwere mac kwuṯizelu eḏeca ŋwu: aḏa kwiri kwuneŋnicaŋa? ya eḏeca ŋwu: kwɔḏɔ kwandizaŋa gi? 28 na kwaw ṯazi tibɽaŋi lu teḏi aŋɽi, nuŋw aɽiḏa ki meḏiina-na, nuŋw eca loru ŋwu: 29 ilarṯi, ele, iza kworu kwete kwumenyi andaci kwɔmne tatap kwumenyi erri. Kwruztu kweŋgi ma ṯa orɔ ŋgwu manja? 30 ner ruḏa ki meḏiina-na, ner ila nanuŋw gwu. 31 na ṯa limeḏgen andaci, ner eca ŋwu: rabbi, iiḏi ṯa kwɔmne kwere. 32 nuŋw zi eca ŋwu: nyi kweḏi eḏneya witi wilŋeceŋa ezir mac. 33 na limeḏgen andizazina ner ari: kwumɔ manja kwizi kwere efiza eḏneya were? 34 nezi Yecu eca ŋwu: eḏne winyi wiri eḏi zi errici ŋgwa kwuzanyi ṯugwor ṯi ṯuŋwun, na eḏi rataci ŋunduŋwu ŋɔḏɽor. 35 a liti leṯaru ŋwu manya, yowa yende yimɔṯimayini kinna kwaɽŋan mindaŋ eḏi ma uni? nyi kwecaŋazi ma ŋwa, dimer ṯi yey, eze ruruny rir pa kru rimɔṯimayini eḏuni. 36 na kwumɔratazi ṯuna, ŋgwu kwafi ujra kirem, eṯuŋw aɽazi kwɔmne kwuriɽu duŋw kweḏi ŋimiiḏa ŋiaŋ. ṯaŋwu ŋgwa kwugwuḏu, na ŋgwa kwunu, er nyeŋlena ki lomur lutuput. 37 ner orɔ rerem, ṯaŋwu ŋarir ŋi ŋwu: eṯuŋw kwe kwete, na kwuḏaḏu eṯuŋw uni. 38 nyi kwuza ŋazi eḏuni ŋgwa kwiti kwaki ŋa ŋuruŋ mac. liḏaḏu limaki ŋuruŋ, na orɔ ŋaŋa limɔ li oɽmaṯi ki ṯuna-na ṯeŋen.
39 ner emnizi luru leḏi ayin wa, lir lizaamri, eḏalliḏa ŋunduŋwu rugwori nana ŋiɽaŋal ŋi ŋunḏiza zi kwaw ki, ŋecaŋw zi ŋwu: kwumenyi andaci kwɔmne tatap kwumenyi erri. 40 ma lizaamri ila nanuŋw gwu, ner uṯizelu eḏi li nani ŋundu ŋali; nuŋw nani kinaŋw ŋwamin ŋwuɽen. 41 ner emnizi litezir liḏaḏu, kaka muŋw zi gwu andaci ŋundu oɽeny. 42 ner eca kwayu ŋwu: ŋimenyjemni kire-kirem, kaka menyji gwu neŋne yəni yi yeri, ŋɔŋa ŋiti ŋiri mac; na ŋilŋiicanyji rac, eḏaru ŋwu: kwunderṯa rerem kwiri Kwigileḏa kweḏi ṯurmun.
Yecu kwuzeye toru teḏi kwor kwupa ŋelenyi jaliil
43 ma ŋwamin ere ŋwuɽen nuŋw ru kinaŋw eḏele jaliil. 44 kaka ari gwu Yecu ŋundu ŋwu: liti leṯi nii kwiɽyaŋi-na mac kezir wuŋwun. 45 muŋw ila jaliil, na leḏi jaliilŋw ner emni ŋunduŋwu eḏami enjuŋw deŋgen, limeze kwɔmne tatap kwerraŋw ki iid-na urzaliim, kaka mer gwu nani ŋunduŋa tɔk ki iid-na.
46 na Yecu ila kwokwony kaana kweḏi jaliilŋw, kezir wuruzaŋw gwu ŋaw nabiṯ. na kwor nani kwete kwupa ŋelenyi, kweḏi toru tume kafranahum. 47 mindaŋ ma kwor ŋgwu neŋne mer ari, Yecu kwumaɽa yahuḏiiya, kwumupaḏi jaliil, nuŋw ele nanuŋw gwu eḏuṯizelu eḏoɽi eḏi zəwi tiɽŋeyin, kaka muŋw gwu adiḏi keṯɔk eḏay. 48 na Yecu eca ŋwu: ma ere eze kwɔmne kwere kwir ŋilim kweḏi gi liŋɽi mac, a liti lemni mac. 49 na kwor kwupa ŋelenyi eca ŋwu: jenaaba, oɽe fitak, iti ay gwu toru tinyi mac. 50 na Yecu eca ŋwu: inḏi ma, tiɽŋelu timiiḏi rac. na kwor emni ŋiɽaŋali ŋandicazi Yecu, nuŋw ele. 51 mindaŋ muŋw oɽi ki ṯay la, ner biɽḏi yaḏaam yi yuŋwun kiṯay, ner eca ŋwu: tiɽŋelu timiiḏi rac. 52 nuŋw zi uṯizelu, nuŋw zi eca ŋwu: timɔ zey ki zaa kwendu? ner eca ŋwu: kiligin kwiri, kaŋwun-na, kaka zaa kwete, na kimeṯ duŋgweci. 53 na ṯernyin aɽazi yey ki zaa ŋgwa kwumɔ gi Yecu andaci ŋunduŋwu: tiɽŋelu timiiḏi rac, nuŋw alliḏa ŋunduŋwu ṯugwori nana tuc, ŋundu, na kla tatap ledi duənuŋw tɔk. 54 na kwɔmne kwerri Yecu orɔ kwuɽen kwir ŋilim, muŋw oɽa yahuḏiiya eḏele jaliil.