Biilaaṯus gwideŋinaijo Yahuud
1 A Biilaaṯus apai Yasuuⓐuŋw, ŋwupi. 2 A ejigur kwoiya cugi juda, algeta gi lira alaŋ luŋun, alliguke jallaabiiya jina jure. 3 Alarnu, Alagadhini Malik gwa Yahuud, alpi nyirke nyai. 4 A Biilaaṯus tuya por manaŋ, ŋwulabiŋaijo, ŋwulaici, Aŋadhul, gwimaji udhijo, a nyaliŋa darnu nyi gwati gwibujo dhuŋuna dhetipo dhike dugun no. 5 A Yasuuⓐ tuya por, ŋwugena cugi jina jiro juda, a jallaabiiya jina jure. Al Biilaaṯus aicinu, Aŋadhul kwoma. 6 Dina ma leleny la gusus a jadham aŋa, alure gwula, alarnu, Rinyii gi lure alaŋ lina limaliganu, rinyli gi lure alaŋ lina limaliganu. Al Biilaaṯus aicinu, Apul, nyaŋa, nyarinya gi lure alaŋ lina limaliganu; ŋinena athiny bujo dhuŋuna dhetipo dhina dhike dugun no. 7 A Yahuud aicinu, Anaŋa luthi naamuus, a gi naamuus gwuri aram gwai, ŋinena aruŋwunu gwiro Ŋari ŋa Kalo. 8 Dina ma Biilaaṯus diŋini dhuŋuna ibidhe, ŋwudhenyani. 9 Ŋwuni manaŋ gi Daar al Waaliya, ŋwabiŋaijo Yasuuⓐuŋw, ŋwaici, Ŋa gwudhina? Abi Yasuuⓐ je jigwoiny, athuŋw abiŋaijo no. 10 A Biilaaṯus aicinu, Kworaŋ athinyibi gwogidajo no? Ŋa gwati gwiliŋidhi darnu nyi gwuthi ŋelenya ŋadhaŋai rinya gi lure alaŋ lina limaliganu, a nyuthi ŋelenya ŋadhaŋai guda galo na? 11 A Yasuuⓐ aicinu, Ŋa gwati gwuthi ŋelenya diginy gatur no, ada ŋati ŋimaŋal dhedhina kabo no; a gwina gwiminyi odhadha duguŋa gwuthi khaṯiiya gibuthanu. 12 A gi lamun ibile dina muŋwdiŋini dhuŋuna ibidhe, a Biilaaṯus ari gwuŋwun gudadha galo; abi Yahuud ure gwula, alaicinu, Ada gwimaŋa guda galo gwimela, ŋa gwati gwiro medhigen gwa Ges̱arŋa no. Gwina gwirujinu gwiren malik gwathikiye Ges̱aruŋw dhugore. 13 Dina ma Biilaaṯus diŋini dhuŋuna ibidhe, ŋwuteye Yasuuⓐuŋw por, ŋwujalo kursi alaŋ ga ŋeleny, kalo gina gan Balaat, abi gi dhuŋun dha Yahuud ŋwuban Jabbaatha. 14 Lamun ibile liro ladhi jarima ŋida ŋa Ŋidwa ŋa dh’Abrico a saaⓐa jar die‐a‐ram. Ŋwabiŋaijo Yahuud, ŋwulaici, Aŋadhul Malik gwalo. 15 Albure gwula, Apo, apo, ŋarinya gi lure alaŋ lina limaliganu. Albi Biilaaṯus abiŋaijo, ŋwulaici, Nyaŋa lara nyi gwajirinyilo Malik gwalo a? A leleny la gusus arnu, Anaŋa lati luthi malik gwiter no, abi Ges̱ar dogo. 16 Ŋwuldhedha dilrinya gi lure alaŋ lina limaliganu. Alodha Yasuuⓐuŋw, algwela.
Ai gwa Yasuuⓐ gi lure alaŋ lina limaliganu
17 Ŋwutu, ŋwupini lure luŋun lina limaliganu, alela kalo gina gan kalo ga guna, a gi dhuŋun dha Yahuud gan Juljutha. 18 Alrinya gi lure alaŋ lina limaliganu, a liji ram liter, a gweta jadha gi dhoi dhina dhiro dhiŋir, a gweta jadha gi dhour, a Yasuuⓐ je keligeny ganu. 19 A Biilaaṯus ule jiriny gi lure alaŋ lina limaliganu, a ŋule arnu, yasuuⓐ gwa naas̱ira, gwina gwiro malik gwa yahuud . 20 A Yahuud loinyadho abiŋaijo jiriny ibije; a kalo gina girinyina Yasuuⓐuŋw gijo githo mediina; a dhulinu gi dhuŋun dha Yahuud a dha Yuunaaniyiin a dha Ruumaani. 21 A leleny la gusus ga Yahuud abiŋaijo Biilaaṯusuŋw, alaici, Athaŋa ulo Malik gwa Yahuud no; ŋabule darnu gwarnu, Nyi gwiro Malik gwa Yahuud. 22 A Biilaaṯus aicinu, Dhuŋun dhina dhuliny, dhiminyule. 23 A maji ma ejigur rinya Yasuuⓐuŋw gi lure alaŋ lina limaliganu, alapai ciraŋa juŋun, allgeta ŋwiduŋw kworoŋo, aldhedha ejigur yeta yeta liduŋwu luŋun; alapai luga luŋun ko; a luga lati luthi goba no, ŋwubugirini agwilaŋ di galiny. 24 Alabiŋaijiye, alarnu, Athil ŋirithadhi ganu no, algibi dhureye alaŋa laro ladhei, di dhuŋun dha kitham meadhe dhina dharnu, Alguginadhi ciraŋa jiny, aldhureye luga lai liny. A ejigur apai dhuŋuna dhiro minoŋ. 25 A nana gwa Yasuuⓐŋa, a megen gwina gwan Maryam, gwina gwago Kiluuba, a Maryam al Majdaliiya allije didhuna lure nono la Yasuuⓐ lina limaliganu. 26 Dina ma Yasuuⓐ aŋa nanaŋw gwuŋun, ŋwaici, Kwa gwai, aŋadhi ŋare ŋuŋa ibiŋa. 27 Ŋwabiŋaijo thilmiz, ŋwaici, Aŋadhi nanaŋw gwuŋa ibigwa; a gi saaⓐa ibije a thilmiz odha nanaŋw gwa Yasuuⓐŋa algwela gi dunu gwuŋun. 28 A minoŋ a Yasuuⓐ liŋa darnu dhuŋun peth dhimameadhe, a di dhuŋun dha kitham uthi je ganu, ŋwabiŋi darnu, ŋwarnu, Odha ya ithiny. 29 A gidhe geta je mine goinyadhinu alaŋ khall gai; aloinyaje khall gi lifa, alalije lupe lai ŋwinyu ŋwuŋun. 30 Dina ma Yasuuⓐ apai khall, ŋwarnu, Peth di; ŋwubire lira lai, ŋwudhiŋa dhigirima dhuŋun.
Kuri ga nyire a gwurcini
31 Ŋinena ro lamun ladhi jarimani, a gwati gwiŋir daŋinu je gi lure alaŋ lina limaliganu gi lamun la Sabith no, (ŋinena ro lamun ibile la Sabith lina lipa,) a Yahuud othaije Biilaaṯusuŋw galo alare ŋwora ŋwegen ŋwakini, allubirini. 32 A ejigur ela, alkie lijo ŋwora lina lijilo Yasuuⓐ ŋalai ŋwure alaŋ ŋwina ŋwimaliganu. 33 Abi dina malela di Yasuuⓐ, athilkie ŋwora ŋwuŋun no, ŋinena malaŋa dai di. 34 Abi ejigur yeta dhuge limera luŋun ŋira ŋai, a ŋin tudhadha ganu a ŋau. 35 A gwina gwaŋadhi ŋwuro shaahid, a shahaada gwuŋun gwiro titiganu; ŋwuliŋa darnu gwabiŋu titiganu, danya uminyi. 36 A dhuŋun ibidha dhijo gi dhuŋun dha kitham uthi je ganu dhina dharnu, Lui letipo luŋun lati lakini no. 37 A kitham giter ko arnu, Gwaji gwalteje je gwina gwaldhuge. 38 Gwaji gwitiny a Yuusuf gwadhi Ar Raama, gwina gwiro thilmiz dheta dha Yasuuⓐ, abi gwigilibicinu, ŋinena dhenyuŋw Yahuud, ŋwela, ŋwothaije Biilaaṯusuŋw galo, ŋwarnu gwuŋwdhedha aŋina ya Yasuuⓐ; a Biilaaṯus uminyi. Ŋwela, ŋwapai aŋina ya Yasuuⓐ. 39 A Niiguudiimuus ila ko, gwina gwidhi kwereny di Yasuuⓐ gile, ŋwapai murr a s̱abr, ŋwulageje ganu gwar roṯl dure‐thudhina. 40 Alapai aŋina ya Yasuuⓐ, almiri nono ciraŋ jai jina jiro tiil, albuleje gwudhurula nono, gwiro ŋinena athin Yahuud gwurciye. 41 A kalo gina gijina ŋwure ŋwina ŋwimaliganu jinena jijo; a gi jinena ganu kimu gijo gina giyaŋ gina gati gigwurcina kwijo gweda kwereny no. 42 Anunije Yasuuⓐuŋw ŋinena ro lamun ladhi jarimani gwa Yahuud; a kimu gijo githo.
aza 19
bilaaṯuz, muŋw gwu ṯiŋaci yahuuḏa Yecuŋw lu
1 na ṯa bilaaṯuz ṯiŋa Yecuŋw lu, ner ipii zɔṯ gi, 2 na ezgar emme yugwia kura, kaka taŋgi teḏi ŋeleny, ner oɽaci kinda, ner oɽaci kireti kete kori tɔk. 3 eṯir ila nanuŋw gwu, eṯir eca ŋwu: a ŋgwa fa ta, Melik kweḏi yahuuḏ! ner ipii yerge yi ki yeyna tɔk.
4 na bilaaṯuz ru par kwokwony, nuŋw zi eca ŋwu: izarṯi nyi ŋgwu kwumulicaŋazi ŋunduŋwu mindaŋ ezelŋe kwiti kwinḏacanyi kaṯiya kere duŋgwun-na mac. 5 ṯaŋwu, na Yecu ru par, kwukinna taŋgiŋi teḏi yugwi kinda, nuŋw kenne kireṯi kori. nezi bilaaṯuz eca ŋwu: izarṯi, Kwor ŋgwu. 6 ma ṯa leleny leḏi yiziiz eze, laŋɽa li, ner miḏiḏi kwola ŋuma ŋi, ner eca ŋwu: ṯigreḏi, ṯigreḏi ki ŋwuɽi la ŋwuɽmɔḏalu. nezi bilaaṯuz eca ŋwu: miḏir ŋaŋa, a ṯigreḏa ki ŋwuɽi la ŋwuɽmɔḏalu, kaka iti inḏacanyi gwu kaṯiya kere mac duŋgwun-na. 7 na yahuuḏ eŋnici, ner eca ŋwu: nyiŋa ta leḏi kuruu kete, keḏi gwu iɽinyaḏa, kaka ruzaŋw gwu rɔgwɽɔ ruŋwun Tor teḏi Allah. 8 mezi bilaaṯuz neŋne ŋu, nuŋw emba ṯenye ṯeṯec, 9 nuŋw enḏi kwokwony ki muḏiriya, nuŋw eca Yecuŋw ŋwu: a kweḏi ṯakaŋw kwiri? na Yecu nani ṯirṯir. 10 na bilaaṯuz eca ŋwu: ati kwenyi andaci pa ŋiɽaŋali ŋere a? ati kwilŋiicanyi, eḏari: nyi kweḏi zulṯa eḏefrici ŋaŋwu, nenyeḏi zulṯa eḏi ṯigreḏa ŋaŋwu ki ŋwuɽi la ŋwuɽmɔḏalu a? 11 na Yecu eŋnici, nuŋw eca ŋwu: eŋgir ŋa ere inḏeḏa zulṯa kweḏi kindalaŋw mac, eŋgere eḏi zulṯa kwere duŋgwinyi la mac. ŋwu ṯaŋwu, ŋgwa kwiilenyi nani ŋa gwu, kwunderṯa kwuṯemḏiŋa la kaṯi gi. 12 na gwu ṯa bilaaṯuz naŋni eḏefrici. lakin na yahuuḏ miḏiḏi kwola eṯir eca ŋwu: ma efrici kworu ŋgwu, na a liti liri ma ŋumaḏi gezar gi mac. muŋw ruzi kwere rɔgwɽɔ ruŋwun melik, eṯuŋw upupuḏaci gezarŋw ŋiɽaŋali lu. 13 ma ṯa bilaaṯuz neŋne ŋiɽaŋali ŋu, nuŋw ruwezi Yecuŋw lu par, nuŋw nanalu kwurzi la kweḏi zeyria, kezir wudaɽmaḏir lu yal yi, wece yahuuḏ jabbaaṯa. 14 na lamin kla leḏi ogwumlu liri, eḏi ma kuruu keni ṯiṯamḏa ŋiɽany nani, na kaŋwun-na orɔ. nuŋw eca yahuuḏa ŋwu: izarṯi, Melik kwalu. 15 ner miḏiḏi kwola, ner eca ŋwu: ire kiṯay, ire kiṯay, ṯigreḏi ki ŋwuɽi la ŋwuɽmɔḏalu. nezi bilaaṯuz eca ŋwu: ŋazi fa ta eɽenyje Melik kwalu a? na leleny leḏi yiziiz eŋnici, ner eca ŋwu: nyiŋa liti leḏi melik kwere kwir ter mac. gezar kwiri ṯa dak. 16 nuŋw zi ṯa ṯiŋaca lu nyiḏak eḏi ṯigreḏa ki ŋwuɽi la ŋwuɽmɔḏalu.
Yecu, mer gwu ṯigreḏa ŋwuɽi la
ner miḏa Yecuŋw, ner gi ele kiṯay; 17 nuŋw ru, kwapina ŋwuɽi ŋwuŋwun ŋwuɽmɔḏalu eḏi ŋi ele kezir weni ezir weḏi kurkony, wece yahuuḏ, juljuṯa. 18 ner gwu ṯigreḏi ki ŋwuɽi la ŋwuɽmɔḏalu, ner li nani nden lir ter ner zi kəmi ki yəni, na Yecu nani keligeny-na. 19 na bilaaṯuz lɔ ŋiɽaŋali nuŋw zi allazi ŋwuɽi la, ŋenu ŋwu: Yecu kweḏi nazraŋw, kwir Melik kweḏi yahuuḏ. 20 na yahuuḏ yuru orti ŋiɽaŋali ŋu, kaka naniza gwu ezir wutigreḏir gwu Yecuŋw meḏiina ketok, na ŋwuli lɔḏine kandiza gi keḏi yahuuḏ, na keḏi ruumaani, na keḏi yunaani tɔk. 21 na ta leleny leḏi yiziiz yeḏi yahuuḏ andaci bilaaṯuzŋw, ner eca ŋwu: eti zi luḏi mac ŋeni, kwiri Melik kweḏi yahuuḏ, luḏi zi ŋeni: kwetari, nyi kwiri Melik kweḏi yahuuḏ. 22 nezi bilaaṯuz eŋnici, nuŋw zi eca ŋwu: ŋimenyji lɔ, er ta nani.
23 mer ṯigreḏi Yecuŋw ki ŋwuɽi la ŋwuɽmɔḏalu, na yezgar dimi yireṯi yuŋwun, ner zi uɽeḏa-na kwaɽŋan eḏi zi afi yere yere, na kwofan tɔk. na kwofan kwiti kweḏi yafa mac. 24 ner ta andazina deŋgen-na wuɽe-wuɽeny, ner gi ari: er emba ere undeḏi-na mac, er upi ŋwɔḏrɔma, er zi eze, ŋwudallu ŋweni eya. ner ṯa orɔ ŋwu, eḏi rataḏi ŋeni ŋuluḏina, ŋaruŋw:
ner kanni yireṯi-na yinyi,
ner upici kwofan kwinyi ŋwɔḏrɔma.
25 nezi ṯa ezgar erri ŋwu dap. ner rillazi ŋwuɽi kworɔ keṯɔk, ŋwunani gwu Yecu la, lenyin-ŋa eŋgen gi kwir kwaw kweni maryam, kwir kwaw kweḏi kuluuba, na maryam majdaliiya tɔk. 26 ma gwu ṯa Yecu eze lenyin, na meḏgen kwurillu keṯɔk, kwamɽaŋw, nuŋw eca lenyin ŋwu: kwaw kwalu, izaṯi, tiɽŋelu tɔŋwa tiri ṯa kru. 27 ta, nuŋw eca meḏgen ŋwu: izaṯi, lanyalu kwɔŋwa kwiri ṯa ŋgwu. na meḏgen ŋgwa mulḏani ki lomur ṯa kla tuc, nuŋw gi ele duənu duŋgwun.
28 kwaḏan ta, ilŋiica gwu Yecu kwɔmne tatap kwumɔrataḏi, nuŋw ari: owḏa wumenyi ye; mindaŋ eḏi ma ŋiɽaŋal rataḏi tatap ŋuluḏina. 29 na tonyɔ nani, turena khall-na tiketar lu kinaŋw. ner oɽazi kwɔmne-na eḏi zi gi aka, ner zi ṯiŋaḏa lufuru li kworɔ. 30 ma ṯa Yecu ii khall, nuŋw ari: ŋimɔ rataḏi. nuŋw irrazi ndalu, nuŋw ṯiŋaḏa ṯigɽima ṯuŋwun.
mer gwu ṯugwi kireji gi, na ṯaniḏa ṯuŋwun
31 na lomur klu orɔ leḏi ogwumlu, na gwu ṯa yahuuḏ ere naŋni yaŋna eḏi nani ŋwuri la ki lamin leni zabiṯ mac, kaka eni gwu lamin kla leni zabiṯ lupa. ner uṯizi bilaaṯuzŋw lu, ner eca ŋwu: eḏir zi agraḏa ŋwara, er dimi yaŋna kiṯay. 32 na ṯa yezgar ila, ner agraḏa ŋwara ŋweḏi kwete kerreny, na ŋweḏi ŋgwa kwuḏaḏu tɔk, liṯigreḏir zi li. 33 mindaŋ mer ila nani gwu Yecu, mer eze kwumay, ner ere agraḏa ŋwara mac. 34 na ṯa kwete kweḏi ezgar ṯugwi kireji gi ki ṯuɽma la, na ŋin ira tuc, ŋaw ŋi-na. 35 ŋgwa kwumeze, kwunderṯa kwumɔ ŋi unḏi ki, na ṯunḏiza ṯuŋwun ki eni rerem, ŋilŋiicaŋw zi ŋundu andizaŋwzi ŋirlalu eḏi zi emni ŋaŋa tɔk. 36 na ṯa ŋiɽaŋal orɔ ŋwu, ner rataḏi ŋuluḏina, ŋaruŋw:
kwiti kwer kiici liaŋi lere mac,
37 na ŋir ter ŋuluḏina, ŋaruŋw:
kwer ecice ŋgwa kwumer ṯugwi.
38 kwaḏan ta na yuzif kweḏi ar raamaŋw, kwirir Yecu gi ŋumaḏi ŋejmeṯi, kaka ṯinyaŋw gwu yahuuḏa, uṯizi bilaaṯuzŋw lu aŋna yi lu weḏi Yecu, eḏi dimi kiṯay. na bilaaṯuz emni. ṯaŋwu ner ila, ner dima aŋna weḏi Yecu kiṯay. 39 na nikudimuz ila tɔk, kwapa kwuḏɽula rɔṯla ruɽi-ṯɔɽɔl-wri-ṯuḏni (75), kwir murr kwulagḏina kwɔmne gi kwete kwiɽi; kwunderṯa kwumila lamin lete kerreny nani gwu Yecu kilikelu. 40 ṯaŋwu ner dimi aŋna weḏi Yecu, ner pezi yireṯi nana yimri-na, kwuḏɽul gi, kaka əḏya weḏi yahuuḏ weṯir yi aniḏizi. 41 kezir wuṯigredir gwu, na gwu jineyna nani, na ṯimamu nani ṯiaŋ ki jineyna-na, ṯiti ṯanaḏir gwu kwizi kwere kinna mac. 42 kaka nani gwu ṯimamu keṯɔk, ner ogwumlu lir yahuuḏ ŋiɽaŋal ŋi ŋeḏi zabiṯ kwinḏi eḏi nani ŋurpu ŋgwa, ner gwu aniḏa.