aza 11
lugul leḏi ṯəmna
WhatsApp Image 2024-05-23 at 12.36.41
1 ṯəmna ṯinderṯa ṯeṯiruzi ṯəkiza ṯeri kizen rerem, na eṯuŋw firlazi nyuŋwuzi eḏaruŋw, kwɔmne kwiti kwijine mac kwunderṯa kwir rerem. 2 ṯəmna ṯi na lizi leḏi kerrenyŋw əmi Allah-na. 3 ṯəmna ṯi a kwilŋiiḏir eḏaruŋw, ṯurmun ṯikitine ŋiɽaŋal ŋi ŋeḏi Allah, ṯaŋwu na kwɔmne kweṯijini ruwene lu kwɔmne gi ŋgwa kwiti kweṯijini mac.
4 ṯəmna ṯi na habiil ketice Allah karama kiṯemḏi ŋga keḏi gayiin, na gi Allah unḏizi ṯofḏana ṯuŋwun ki, kaka ma gwu haḏiya wuŋwun əmi ŋunduŋwu-na. nuŋw ay, lakin eṯuŋw andindaci nyuŋwuzi kineni kire-kirem ŋgwu, kaka eḏuŋw gwu ṯəmna. 5 ṯəmna ṯi, na aknuuk dirnini mindaŋ nuŋw ere inḏa ŋiɽany mac; nuŋw ere inḏini mac, kaka ma gwu Allah dimi. na iti diminaŋw gwu kinna mac, ner ŋi unḏi ki ŋeni ŋwu: kwuməmi Allah-na. 6 ma kwizi ere eḏi ṯəmna mac, ŋwere eḏi ŋuma ḏuṯ eḏəmi Allah-na. kwere kwunaŋna eḏi duŋgwaḏa Allah nana, eḏuŋw emni eḏaruŋw, weṯinanni, na weṯizinḏeḏa kla haḏiya leṯi naŋnini ŋunduŋwu. 7 ṯəmna ṯi na nuuh, ireca gwu Allah kwɔmne gi kwiti kwijine kinna mac, nuŋw ketize ŋiɽaŋali yey mindaŋ nuŋw daɽmaḏa faluuka eḏi gi kileḏi lizi leḏi duənuŋw kwuŋwun; na ṯəmna ṯi ṯuŋwun nuŋw zi ruzi leḏi ṯurmun kaṯi. mindaŋ nuŋw afi ŋoru ŋir ṯofḏana ṯeṯila ṯəmna ṯi.
8 ṯəmna ṯi na ibrahiim enye nana kinaŋw ma Allah ornuṯi eḏi durṯi eḏele kezir wa winḏuŋw gwu eḏafi ŋoru. nuŋw ru, kwiti kwilŋiiḏi ezir winḏuŋw gwu eḏi ilaḏa mac. 9 na ṯəmna ṯi nuŋw orɔ kwete kwuṯimḏina kezir wukitaḏi gwu Allah eḏindeḏa, ner nana kheyma-na izhaag ŋali, na yaguub tɔk, linḏir li eḏafi ŋoru ṯikitaḏa ṯi ṯa ṯete ṯete. 10 kaka əkizaŋw gwu meḏiina kizen, ŋgwa kweḏi rugwagiza, kwowcina na kwudaɽmaḏi Allah. 11 ṯəmna ṯi na zaara afi ŋuma eḏi ŋi elŋe, kwumɔṯamḏu keni yiḏla yi, kaka ruzaŋw gwu ŋgwa kwumɔkitaḏa kwirlalu. 12 ŋwu ṯaŋwu, na kwor kwete kwumadiḏi eḏay ŋimeyaŋ ŋi orɔ papa kweḏi ŋelŋe ŋuru, ner uri kaka rorum reḏi lere, na kaka kufurṯa kimri-na kir ṯije, kiti keḏir ŋuma eḏi iɽeḏa mac.
13 ki ṯəmna-na ner ay klu tatap, iti afir gwu mac kwɔmne kwukitaḏir gwu eḏafi. lakin izar gwu kinanɔŋw tuk rugwor ri-na, ner agani ki rugwor-na tɔk ner zi ruwezelu pɔrpɔr eḏaruŋw: nyiŋa liri liṯimḏina kezir wu, nenyorɔ ki ṯay laŋw ki ṯurmun-na. 14 lizi leṯi zi andindazi ŋwu, eṯirnyji ilŋiiḏini ŋamaŋ eḏaruŋw, leni linaŋna ezir eḏi ruzi duənu kweŋen. 15 eŋgir ṯiŋayini duənuŋw ŋgwana kwuruḏir gwu, eŋgir eḏi ŋuma eḏi gwu aɽiḏa. 16 lakin, urir ṯa ŋwu, eṯir naŋni ezir wiṯemḏi. winder wiri weḏi kilerena, ṯaŋwu na ṯurony ere miḏa Allah mac eḏeni Allah weŋen, kaka muŋw zi gwu daɽmaci meḏiina kwete.
17 ṯəmna ṯi na ibrahiim, ṯecer gwu, kete izhaagŋw ki ŋweḏgwun la kaka karama, na ŋgwa kwumafi ṯikitaḏa emni eḏi ruzi toru tuŋwun tutuput teḏuŋwi karama, 18 timer ri aruŋw: izhaag kwinḏi eḏorɔ kwukwurna kweḏi ŋelŋe ŋɔŋa. 19 kaka ilŋiicaŋw gwu eḏaruŋw, Allah weḏi ŋuma kinna eḏi diɽi lizi ŋiɽany-na; nuŋw afi kwokwony kaka kwete kwumɔdiɽa ki ŋiɽany-na. 20 ṯəmna ṯi na izhaag ortaḏa yaguubŋwuzi izuu gi, nuŋw zi andaci ŋeḏi kwɔmne kwinḏi eḏerrini. 21 ṯəmna ṯi na yaguub, erricaŋwi ŋiɽany, nuŋw ortaḏa nyoru nyere nyere nyeḏi yuzif, nuŋw kwoce Allah lu, kwuniḏelu ṯu ṯi. 22 ṯəmna ṯi na yuzif, muŋw adiḏi eḏay, nuŋw zi andazi ŋeḏi ṯuruweḏe lu ṯeḏi lizi leḏi izrayiil, nuŋw zi inḏeḏa amra weḏi ṯaniḏa ṯeḏi ŋwia ŋwuŋwun.
23 ṯəmna ṯi mer gwu elŋe muuzaŋw, na ṯernyin-ŋa lenyin gi ner luci ŋunduŋwu yowa ṯɔɽɔl, kaka izar gwu toru teni tizaw beṯe-beṯen; ner ere ṯenye mac amra weḏi kweleny kweni firaawun. 24 ṯəmna ṯi na muuza, muŋw orɔ kwor, nuŋw derne eḏeni tor teḏi tira teḏi firaawun, 25 icaŋw gwu-na keni eḏoɽmaṯi lizi li leḏi Allah ki ṯowɽina yey, ki lobi leḏi ṯinyiŋlana teḏi ŋikya, ṯeṯernine fita-fitak. 26 nuŋw ruzi ṯermiḏeḏa nana, ṯimɔŋw ṯi rerini ŋiɽaŋal ŋi ŋeni Kwruztu, kaka ŋurṯu ŋupa eḏi kwɔmne la kwir gaali gaali kwownina mizr, kaka icazaŋw gwu ujra kiṯay winḏi eḏila. 27 ṯəmna ṯi nuŋw ṯayi mizrŋw lu, iti ṯinyaŋw gwu mac ŋirŋaza ŋeḏi firaawun; kwurmɔṯanaŋw gwu kaka izaŋw gwu ŋgwa kwiti kweṯijini mac. 28 ṯəmna ṯi nuŋw kete kuruu ṯayṯi keni ṯiṯamḏa ŋiɽany, nuŋw rece ezir ŋin ŋi, mindaŋ mezi ŋgwa kwinḏi eḏi kirazi nyoru lu nyir ŋwoɽa ere ilica mac.
29 ṯəmna ṯi ner ṯamḏu ṯujuli ṯori kaka ezir wunḏu; na lizi leḏi mizrŋw ṯeci eḏizerri ŋu ṯɔk, nezi ŋaw enji. 30 ṯəmna ṯi na rilaŋgwu reḏi ariihaŋw rir yarṯiny iidi mer zi gwu rikaḏa lu ŋwamin dufɔkwɽeny. 31 ṯəmna ṯi na rahab kwir kwijin ere kiraḏa lu mac lizi li kla liti limemni mac, kaka amuŋw gwu enji lizi kla limer zi uzi eḏi raŋḏa ezir.
32 na aḏa kwiri kwere kwenyi andazi kwuḏaḏu? lomur lenyi iiraci eḏizandazi ŋeḏi jaḏuun, barak tɔk, zamzuun tɔk, yafṯaaw tɔk, ŋeḏi dauḏ tɔk na zamwiil-ŋa liɽi li— 33 na klu, kaka eḏir gwu ṯəmna, ner ilazi ŋelenyi ki ŋuru, ner ari hakwuma lirlalu, ner afi ṯikitaḏa, ner miḏa lizundaŋa runyu, 34 ner iɽinyaḏa igəŋi lu wufuḏu, ner kilaḏa kalala kirana, ner ferle ki ṯajila-na ṯeŋen, ner ferle ki ṯuwən-na, ner tinyi orṯa weḏi ŋeleny ŋiṯimḏina, 35 na law afi lizi leŋen layyu limɔdiɽi ŋiɽany-na, na lɔkwɔ ner zi inḏa ṯurfa tir ŋudur ŋudur, ner derne eḏi kilaḏa ṯurfa, mindaŋ eḏi diɽi eḏenḏi ki ŋimiiḏa-na ŋiṯemḏi. 36 na liḏaḏu ner rerini ṯiruze ṯi luŋw, na lizɔṯ li, ner zi kəki ŋwuɽun ŋi, ner zi kaṯu ki zijin-na. 37 ner zi aci yal yi, ner unda yaŋna-na yeŋen dəkdək, ner zi endinye kalala gi; eṯir irerelu likinna yima yeḏi yaŋal-ŋa yiɽu yi, ner zi ṯuzezi kwɔmne kweŋen tatap kweḏir, eṯir zi inḏini ṯurfa, eṯir zi owɽina yey beṯen. 38 na ki lizi klu na ṯurmun kḏu ere ofḏani mac. eṯir ta irerelu kwuḏer-na domony, ki yayin la tɔk, ki yumbuŋ-na, na ki yibaŋ-na tɔk.
39 na ŋunduŋa klu tatap, əginer gwu ṯiɽinena kaka eḏir gwu ṯəmna, ner ere afi keni ṯikitaḏa tir minmin mac, 40 kaka izacinyji gwu Allah ŋiɽaŋali ŋiṯemḏelu, ŋenuŋw, lizi klu liti liṯimayini dap mac liira nyuŋwuzi.
Liji lina libur nono gi imaan
1 Abi imaan gwiro uminyi gwa ŋidi ŋina ŋidhunijinu, a liŋini momaŋ gwa ŋidi ŋina ŋati ŋaŋinu no. 2 Gi dhuŋun ibidha liji lina lurun lina lijo kwereny luthi shahaada gwina gwiŋir. 3 Imaan gwai anaŋa liliŋidhi darnu gidhila gigitinu dhuŋun dhai dha Kalo, a minoŋ ŋidi ŋina ŋaŋinu ŋigitinu gi ŋidi ŋina ŋati ŋaŋinu no. 4 Imaan gwai Haabiil gwidhedhi Kaloŋa kwoiny gwadhi dhuge gwina gwiŋiranu gi kwoŋ gwa Gaayin, a gi dhuŋun ibidha ŋwuthi shahaada darnu ŋeda gwiŋir, a Kalo dhedha shahaada gi dhedha tur gwuŋun; ŋeda gwimai, abi imaan gwai gwuŋun gwoma gwathabiŋi. 5 Imaan gwai Akhnuukh gwimupini kabo dathuŋw aŋudhi aiuŋw; a athuŋw bujinu no, ŋinena ma Kalo apai. Kwereny nanaŋ gwati gwupinu no gwuthi shahaada ibigwa darnu gwiŋiriyo Kaloŋa dhugore. 6 Abi ada imaan gwati gwimaje no liji lati luthi ŋoma liŋiriye Kaloŋa dhugore no. Gwiŋir di kwiji gwina gwara gwila di Kalo duŋwuminyi darnu Kalo go a ŋeda gwathidhedha lijo mukaafa lina lathibupe ŋeduŋw. 7 Imaan gwai, dina ma Kalo abiŋaijo Nuuẖuŋw gi dhuŋun dha ŋidi ŋina ŋoma ŋati ŋaŋinu no, ŋwudeŋinaijo Kaloŋa, ŋwugeta felluuka duŋwun gilaŋiye lijo la dunu gwuŋun; a gi imaan gwuŋun ŋwakimiye gidhileo a ŋwuthi ŋelenya gi dhuŋun dhina dhiŋir dhina dhathila gi dhuŋun dha imaan. 8 Imaan gwai dina ma Kalo urnie Ibraahiimuŋw, ŋwuthejo kuni duŋwtu kalo gina gaji guŋwun apai ŋelenya; ŋwutu, athuŋwbi liŋidhi darnu gwadhela na no. 9 Imaan gwai ŋwuje gwiro ŋinena gwirin gi len lina labiŋaijolai Kalo, lina lati liro len luŋun no, athuŋwje gi khiyaam Isẖaag gwai a Yaⓐguub, lina lapillai ŋelenya gi dhuŋun ibidha dhina dhabiŋaijidhai Kalo. 10 Ŋinena athuŋw dhunijo mediina gwina gwuthi dugul, gwina gwigeto dhuŋuna dhadhigeta mediina a gwina gwigeto mediina gwan Kalo. 11 Imaan gwai Saara ko gwina gwiro ludum gwimapai ŋoma duŋwje kari gai; ŋinena liŋidhuŋw darnu gwina gwabiŋaijo dhuŋuna ibidha gwuthi dhuŋuna dhina dhiro titiganu. 12 A minoŋ ko ŋwulaŋ ŋwimatu ŋwoinyadho di gweta gwina gwiro ŋinena kwiji gwina gwijo githo dai, ŋwiro ŋinena ŋwudum ŋwa Sama a amur ina yo kimumu ga baẖr ina yati yuthi ŋoma yadhuredhini no.
13 Gi dhuŋun dha imaan liji ibila peth limai, ŋediŋa lati lapo dhuŋuna dhina dhabiŋaijildhai Kalo no, albaŋa kalo gina golaŋ ganu, aluminyi alteje galo darnu ŋediŋa liro lirin a liji la kalo giter kidhila. 14 A liji lina lathabiŋi dhuŋuna dhiro minoŋ lathaŋiye dhuŋuna momaŋ darnu lathibupe lena legen. 15 A titiganu ada limaŋidhani lena ibile lina lituina laiuthi lamun lina liŋir ladhaura. 16 Abi ŋinena ŋediŋa lo lidhi momaŋ dela gi len lina liŋiranu, a dhuŋun ibidha dhuthi maⓐna gwan, len la Sama. A minoŋ Kalo gati guthi dhara degen duŋw urnini kalo gegen no, ŋinena jarimejuŋwulo mediina.
17 Imaan gwai Ibraahiim gwidhedhi Kaloŋa Isẖaaguŋw, dina idhejinuŋw, ŋeda gwina gwuminyu dhuŋuna dhina dhabiŋaijidhai Kalo ŋwudhedha Kaloŋa ŋare ŋuŋun ŋina ŋiro ŋetipo, 18 gwina gwaicinu, Gi Isẖaag gwathilaici ŋwulaŋ ŋwuŋa. 19 Dina ireyuŋw je galo darnu Kalo guthi ŋoma duŋwdireye dai ko; a gi dhuŋun dha dhai Kalo gapo dhuŋuna ibidha ko gi dhuŋun dhina dhiro ŋinena s̱uura. 20 Imaan gwai Isẖaag gwibarikiyo Yaⓐguubuŋw a ⓐiisa gi dhuŋun dha ŋidi ŋina ŋaji ŋila. 21 Imaan gwai dina ma Yaⓐguub je githo dai, ŋwubarikiye keleŋa peth ga Yuusuf; ŋworthadha Kaloŋa, gwidhirininadhi gi lura luŋun. 22 Imaan gwai dina ma Yuusuf je githo dai, ŋwaŋidhani tuŋw gwa keleŋa ga Israayiil; a ŋwulabiŋaijo dhuŋuna dhan ŋwui ŋwuŋun. 23 Imaan gwai dina maji ma Muusa liŋini, a babo gwuŋun nana gwai gwuŋun gilibice luweo thiril, ŋinena aŋudhilo ŋare diŋir; athil dhenyo amr gwa malik no. 24 Imaan gwai dina ma Muusa biŋa, ŋwudoinya duŋw urnini ŋari ŋa ŋera ŋa Firⓐuun; 25 gwuminyu gwoinyadhanu dilumi ŋiya liji lai la Kalo, duŋwuthi iŋiruŋw gwa ŋidi ŋina ŋike ŋwamun coŋ; 26 ŋwudhura dhara dhina dhapa al Masiiẖ darnu dhuthi ŋida ŋoinyadho dhinunu gi ŋidi ŋina ŋauwadhinu gi Mas̱r, ŋinena athuŋw datiŋa gi mukaafa gwina gwaji gwuŋwuthi. 27 Imaan gwai gwigathanu Mas̱ruŋw, athuŋw dhenyo gi kadhugore gwa malik; ŋinena buruŋw nono gwiro ŋinena muŋwaŋa ŋeduŋw gwina gwati gwaŋinu no. 28 Imaan gwai ŋwugeta Ŋidwa ŋa dh’Abrico, a ŋwujigeje dirabila ŋin ŋai, a minoŋ dathil gwina gwathi rinya ŋediŋaije lina liro ŋwura minu no. 29 Imaan gwai a liji mure gi Baẖr gwina Gwure a baẖr ro ŋinena kwiyaŋ gwina gwudho galo; a dina man liji la Mas̱r idheje dilmure alidethe. 30 Imaan gwai a laribainy la Ariiẖa ide, dina ma liji ladhaije galo ŋwamun kworoŋo‐thiril. 31 Imaan gwai Raaẖaab gwina gwiro gwidhir gwati gwimalai liji lai lina lati luthejo nyuni, dina uminyuŋw lijo lina lukejinu diliŋedha dhuŋuna dhina dhuthi liji la len ibile audhaijiye gwai galo no. 32 A nyi gwarakwai manaŋ? Ŋinena athiny uthi lamun ladhi abiŋi dhuŋuna dha Jidⓐuun, a dha Baaraag, a dha Shamshuun, a dha Yif taaẖ; a dha Daawud ko, a dha Samwiil a nebiŋa no. 33 Lina lidhinyu ŋelenya ŋa maluuk, algeta dhuŋuna dhina dhiŋir, alapai dhuŋuna dhina dhabiŋaijildhai Kalo, allaŋithe ŋwinyu ŋwa ŋwima imaan gwai, 34 alrinya ŋoma ŋa iga, algilaŋ gi ŋin ŋa kalala, albur nono gi mule nono, aluthuni ŋoma gi ŋoŋor, alruce ejigur ya ŋwen ŋwiter. 35 A la limapai lijo legen lina laio dire gwai dai; a liji liter lurinu ŋina, athilbi uminyu gilaŋuŋw no; dilapai diruŋw dai gwina gwiŋiranu. 36 A liter lidhejinu ake gwai juma alpini ŋwaical ŋwai, a ko algukini jijir jai algitini gi sijn. 37 Alucini nyol nyai, alurtini nono manaashiir gwai, alidhejini, alrinyini jalala jai; alelila galo jurna jai ja jaŋal a ja jur, athilbuthi ŋida ŋa dheny i ŋidi ŋiter no, aluthi kuŋw dugore, alurini ŋina; 38 (gidhila gati giŋiradho degen no;) athilelila galo gi leba a gi ŋwen alaŋ, athilje gi nyimu ganu a gi ŋwubiro ŋwa kwiyaŋ. 39 A liji ibila peth lina luthi shahaada gwina gwiŋir gi imaan lati lapo dhuŋuna dhina dhabiŋaijildhai Kalo no. 40 Ŋinena gitijije Kalo ŋida ŋina ŋiŋiranu kwerkwereny, dathi liji ibila rui didima kwereny nanaŋ anaŋa lati limaje ŋediŋa lai no.