مثل الأرملة والقاضي
1 وكلّمَهُم بِمَثَلٍ على وُجوبِ المُداومَة على الصلاةِ مِنْ غَيرِ مَلَلٍ، 2 قالَ: «كانَ في إحدى المُدُنِ قاضٍ لا يَخافُ اللهَ ولا يَهابُ النّاسَ. 3 وكانَ في تِلكَ المدينةِ أرملةٌ تتردّدُ إليهِ وتقولُ لَهُ: أنصِفْني مِنْ خَصْمي! 4 فكانَ يَرفُضُ طَلَبها، ولكنّهُ بَعدَ مُدّةٍ طويلةٍ قالَ في نَفسِهِ: معَ أنّي لا أخافُ اللهَ ولا أهابُ النّاسَ، 5 فسأُنصِفُ هذِهِ الأرمَلةَ لأنّها تُزْعِجُني، وإلاّ ظَلّت تَجيءُ وتُضايقُني».
6 وقالَ الرّبّ يَسوعُ: «اَسمَعوا جيّدًا ما قالَ هذا القاضي الظالمُ، 7 فكيفَ لا يُنصِفُ اللهُ مُختاريهِ الضارعينَ إلَيهِ ليلَ نهارَ؟ وهل يُبطئُ في الاستجابَةِ لهُم؟ 8 أقولُ لكُم: إنّهُ يُسرعُ إلى إنصافِهِم. ولكِنْ، أيَجِدُ اَبنُ الإنسانِ إيمانًا على الأرضِ يومَ يَجيءُ؟»
مثل الفريسي وجابي الضرائب
9 وقالَ هذا المثَلَ لِقومٍ كانوا على ثِقَةٍ بأنّهُم صالِحونَ، ويَحتَقِرونَ الآخرينَ: 10 «صَعِدَ رَجُلانِ إلى الهَيكَلِ ليُصَلّيا، واحدٌ فَرّيسيّ والآخرُ مِنْ جُباةِ الضّرائبِ. 11 فوقَفَ الفَرّيسيّ يُصلّي في نَفسِهِ فيقولُ: شُكرًا لكَ يا اللهُ، فما أنا مِثلُ سائِرِ النّاسِ الطامعينَ الظالِمينَ الزّناةِ، ولا مِثلُ هذا الجابي! 12 فأنا أصومُ في الأُسبوعِ مَرّتَينِ، وأوفي عُشْرَ دَخلي كُلّهِ. 13 وأمّا الجابي، فوقَفَ بَعيدًا لا يَجْرُؤُ أنْ يَرفَعَ عَينَيهِ نحوَ السّماءِ، بل كانَ يَدُقّ على صَدْرِهِ ويقولُ: اَرحَمْني يا اللهُ، أنا الخاطئُ!
14 أقولُ لكُم: هذا الجابي، لا ذاكَ الفَرّيسيّ، نزَلَ إلى بَيتِهِ مَقبولاً عِندَ اللهِ. فمَنْ يرفَعْ نَفسَهُ يَنخَفِضْ، ومَنْ يخْفِضْ نَفسَهُ يَرتَفِعْ».
يسوع يبارك الأطفال
(متى 19‏:13‏-15، مرقس 10‏:13‏-16)
15 وجاءَ إلَيهِ بَعضُ النّاسِ بأطفالٍ ليضَعَ يدَيهِ علَيهِم. فلمّا رآهُمُ التلاميذُ اَنتَهرُوهُم. 16 ولكِنْ يَسوعُ دعا الأطفالَ إلَيهِ وقالَ: «دَعُوا الأطفالَ يَأتونَ إليّ ولا تَمنَعوهُم، لأنّ لأمثالِ هَؤلاءِ مَلكوتَ اللهِ. 17 الحَقّ أقولُ لكُم: مَنْ لا يَقبلُ مَلكوتَ اللهِ كأنّهُ طِفْلٌ لا يَدخُلُهُ».
الرجل الغني
(متى 19‏:16‏-30، مرقس 10‏:17‏-31)
18 وسألَهُ أحَدُ الوُجَهاءِ: «أيّها المُعَلّمُ الصالحُ، ماذا أعمَلُ لأرِثَ الحياةَ الأبدِيّةَ؟» 19 فأجابَهُ يَسوعُ: «لماذا تَدعوني صالِحًا؟ لا صالحٌ إلاّ اللهُ وحدَهُ. 20 أنتَ تَعرِفُ الوصايا: لا تَزْنِ، لا تَقْتُلْ، لا تَسرِقْ، لا تَشهَدْ بالزّورِ، أكرِمْ أباكَ وأُمّكَ». 21 فقالَ الرّجُلُ: «مِنْ أيّامِ صِبايَ عمِلتُ بِهذِهِ الوصايا كُلّها».
22 فلمّا سمِعَ يَسوعُ كلامَهُ هذا، قالَ لَهُ: «يُعْوِزُكَ شيءٌ واحدٌ، بِعْ كُلّ ما تَملِكُ ووَزّعْ ثَمنَهُ على الفُقراءِ، فيكونَ لكَ كَنزٌ في السّماواتِ، وتَعالَ اَتبَعْني». 23 فحَزِنَ الرّجُلُ عِندَما سمِعَ هذا الكلامَ، لأنّهُ كانَ غَنيّا جدّا.
24 ورأى يَسوعُ أنّهُ حزِنَ، فقالَ: «ما أصعَبَ دُخولَ الأغنياءِ إلى مَلكوتِ اللهِ! 25 فمُرورُ الجمَلِ في ثَقبِ الإبرَةِ أسهَلُ مِنْ دُخولِ الغَنيّ إلى مَلكوتِ اللهِ». 26 فقالَ السّامِعونَ: «مَنْ يُمكِنُهُ أنْ يَخلُصَ، إذًا؟» 27 فأجابَ يَسوعُ: «ما لا يُمكِنُ عِندَ النّاسِ، مُمْكنٌ عِندَ اللهِ».
28 فقالَ لَهُ بُطرُسُ: «ها نَحنُ تَركنا ما لنا وتَبِعناكَ!» 29 فأجابَ يَسوعُ: «الحقّ أقولُ لكُم: ما مِنْ أحَدٍ ترَكَ بَيتًا أوِ اَمرأةً أو إخوَةً أو أبًا أو أُمّا أو أولادًا مِنْ أجلِ مَلكوتِ اللهِ، 30 إلاّ نالَ في هذِهِ الدُنيا أضعافَ ما ترَكَ، ونالَ في الآخِرَةِ الحياةَ الأبدِيّةَ».
يسوع ينبئ مرة ثالثة بموته وقيامته
(متى 20‏:17‏-19، مرقس 10‏:32‏-34)
31 وأخَذَ التلاميذَ الاثنَي عشَرَ على اَنفِرادٍ وقالَ لهُم: «ها نَحنُ صاعِدونَ إلى أُورُشليمَ، فيَتِمّ كُلّ ما كتَبَهُ الأنبياءُ في اَبنِ الإنسانِ، 32 فسَيُسَلّمُ إلى الوثَنيّينَ، فيَستَهزِئونَ بِه ويَشتُمونَهُ ويَبصُقونَ علَيهِ، 33 ثُمّ يَجلِدونَهُ ويَقتُلونَهُ، وفي اليومِ الثالثِ يَقومُ». 34 فما فَهِمَ التلاميذُ شيئًا مِنْ ذلِكَ، وكانَ هذا الكلامُ مُغلَقًا علَيهِم، فما أدركوا مَعناهُ.
يسوع يشفي أعمى
(متى 20‏:29‏-34، مرقس 10‏:46‏-52)
35 واَقتَرَبَ يَسوعُ مِنْ أريحا، وكانَ رَجُلٌ أعمى جالِسًا على جانِبِ الطّريقِ يَستَعطي. 36 فلمّا أحسّ بِمُرورِ الجُموعِ سألَ: «ما هذا؟» 37 فأخبروهُ أنّ يَسوعَ النّاصِريّ يَمُرّ مِنْ هُناكَ. 38 فصاحَ الأعمى: «يا يَسوعُ اَبنَ داودَ، اَرحَمني!» 39 فاَنتَهَرَهُ السّائِرونَ في المُقدّمَةِ ليَسكُتَ. لكِنّهُ صاحَ بِصوتٍ أعلى: «يا اَبنَ داودَ، اَرحَمني!» 40 فوقَفَ يَسوعُ وأمرَ بأنْ يُقَدّموهُ إلَيهِ. فلمّا اَقتَرَبَ سألَهُ: 41 «ماذا تُريدُ أنْ أعمَلَ لكَ؟» فأجابَهُ: «أنْ أُبصِرَ، يا سيّدُ!»
42 فقالَ لَه يَسوعُ: «أبصِرْ، إيمانُكَ شَفاكَ!» 43 فأبصَرَ في الحالِ وتبِعَ يَسوعَ وهوَ يَحمَدُ اللهَ. ولمّا رأى الشّعبُ ما جرى، مَجّدوا اللهَ كُلّهُم.
aza 18
gaaḏi kete kiti kofḏana mac
1 nuŋw zi andaci ŋiŋerɔŋwa eḏi zi baŋaci ŋeni ŋofḏana er ariri ki yiriny, eḏere ajili rugwori-na mac. 2 nuŋw zi eca ŋwu: gaaḏi kinani kete kayin wete, keṯi kete zeyria, eṯuŋw ere ṯenye Allah mac, eṯuŋw ajili lizi li-na cige-cigep. 3 na kwaw nani kwete kayin wa tɔk. eṯuŋw ele nanuŋw gwu, eṯuŋw eca ŋwu: kitizanyi zeyria kwofḏana, nyi ṯinyinizi ŋgwa kweti nyi urreḏa-na. 4 eṯuŋw derne ḏuṯ, mindaŋ lamin lete nuŋw ari ṯugwor ṯi-na ŋwu: iti ṯinya nyi Allah mac, ajilanyi lizi li-na tɔk, 5 lakin, kaka menyi gwu kweḏel ŋgwu urreḏa-na beṯen, eḏi nyi pa ṯinyinizi ŋgwana kweṯ urreḏa ŋunduŋwu-na. na kwe nyi erri kɔdɔŋori kɔdɔŋori, mindaŋ nyi muli. 6 na Kweleny eca ŋwu: kitizar zi yey ŋandizazi gaaḏi ŋgu kiti kofḏana mac. 7 e ṯa ezi Allah ere izaci ŋiɽaŋali kla licaŋw zi-na manya, leṯari ki yiriny kaŋwun kaŋwun, kulu kulu? wunaŋnazi eḏi zi ɽindaŋnelu lelu tuk a? 8 nyi kwecaŋazi ma ŋwa, lɔŋw zi izaci ŋiɽaŋali fitak. lakin, ma Tor teḏi kwizigwunaŋ ila, ti fa ta kaṯazi ṯəmna ki ṯurmun-na?
kwufarzi-ŋa kwor gi kweṯallila ṯulba
9 ner nani lete leṯellinizi rɔgwɽɔ reŋen, leṯarini ŋwu: nyiŋa lofḏana; leṯizi ajilazi liḏaḏu. nezi Yecu andaci ṯiŋerɔŋwa, nuŋw zi eca ŋwu: 10 lor nden liṯaŋi ki heykal-na eḏi gwu ari ki yiriny; kwete kwir kwufarzi, na kwuḏaḏu kweṯallila ṯulba. 11 na kwufarzi rilli, nuŋw arina ki yiriny ki ṯugwor-na, nuŋw aru ŋwu: Allah, nyi kwecaŋa zukran, kaka iti ur nyi gwu kaka loru liḏaḏu mac, lir ḏalim, liti lofḏana mac, lir lijin tɔk, ya kaka kworu ŋgwu kweṯallila ṯulba. 12 nyi kweṯala eḏneya rii nyamin nyiɽen ki uzbuwa tatap, nyi kweṯinḏeḏa Allah kwete kweḏi wri kweḏi kwɔmne tatap kweṯinyi eḏi. 13 na ŋgwa kweṯallila ṯulba rilli ter kwɔkwɔ, nuŋw ere dimi yey eḏi baŋḏa lerya la mac, nuŋw ipii kwurdum, nuŋw aru ŋwu: Allah, iinenyi ṯugwori-na, kaka kii nyi gwu tugwori. 14 nyi kwecaŋazi ma ŋwa, kwor ŋgwa muŋw oɽi deŋgen, ŋwu oɽi kwumɔ Allah ruzi kwirlalu ki ṯugwor-na eḏi kwor la kwuḏaḏu. ma kwete nyiḏak ellini ki rɔgwɽɔ ṯa ŋwu, er ṯa ruzi kwɔkwɽeny. muŋw ṯa ejilini ki rɔgwɽɔ kwere, ŋwu ṯa orɔ kwer piŋi.
Yecu kwortaḏi nyelle nyɔkwɽeny
15 ner mulḏi nyelle nyɔkwɽeny nanuŋw gwu eḏi zi kekite rii nana. mezi limeḏgen inḏa ner zi ermici. 16 nezi Yecu ornuti nanuŋw gwu, nuŋw eca limeḏgen ŋwu: efricer nyelle nyɔkwɽeny eḏila nani nyi gwu; eṯi zi ṯinyina mac; kaka aɽinarzi gwu kla leḏi ŋeleny ŋeḏi Allah. 17 nyi kwecaŋazi ma ŋwa rerem, muŋw ere amina kwere eḏi ruzi Allah Kweleny mac, kaka eṯi gwu tor tɔkwɽeny ami ruzuŋw, ŋwu ere enḏi ki ŋeleny-na ḏuṯ.
kamal kete kir kwurṯu kinaŋna ŋimiiḏa ŋeṯinanniḏa dɔk
18 na kwijowiṯ kwete utizi Yecuŋw lu, nuŋw eca ŋwu: muallim, a kwiri kwizaw; aḏa kwiri kwenyerri mindaŋ eḏi ma miḏa ŋimiiḏa ŋiaŋ, ŋeṯinanniḏa dɔk? 19 na Yecu eca ŋwu: a kwɔḏɔ kwecenyi kwizana? kwende kwere kwizaw illa Allah ṯuɽuk. 20 ŋilŋiiḏiŋazi ŋeḏi kuruu, ŋaru ŋwu: eṯi zi ere erri ŋir ŋijin mac; eṯere eɽenye kwizi kwere mac; eṯere nyimi mac; eṯere orɔ zahuuḏ kwir kwəluŋ kweḏi kwizi kwere mac; eṯ iɽi ṯarnyalu ŋwuzi-na, lanyalu gi. 21 nuŋw eca ŋwu: ŋiɽaŋal ŋu tatap ŋimiḏinyji ŋɔgɔŋ ŋi yey yelu tuk, mindaŋ kirem kwumorɔ. 22 mezi Yecu neŋne ta, nuŋw eca ŋwu: kwiiracaŋa kwutuput. inḏi liṯa kwɔmne tatap kweḏi ŋa, a kannaci luwaya ta, a ma afi ŋurṯua ŋownina kilerena. ila, enyi roma. 23 muŋw zi neŋne ŋu ta, na ṯugwor kaṯu kwrɔp, kaka roḏuŋw gwu kwurṯn beṯe-beṯen.
ṯaŋrica ṯeḏi ŋurṯu ṯeḏi ŋuma eḏi ṯinyini lizi eḏenḏi ki ŋeleny-na ŋeḏi Allah
24 na Yecu izani ŋgwa kwir kwurṯu, nuŋw zi eca ŋwu: ŋende ŋiri eyin eḏi lizi leḏi ŋurṯua enḏi ki ŋeleny-na ŋeḏi Allah. 25 kamla keŋgi ru lu wet ṯu ṯi-na ṯeḏi libri, eḏi kwor la kwir kwurṯu kweŋgenḏi ki ŋeleny-na ŋeḏi Allah. 26 na kla limezi neŋne aru ŋwu: na eyaŋa liri lani kilaw? 27 nuŋw zi eca ŋwu: ŋiɽaŋal ŋeṯi firlaṯa lizi eḏi zi erri, eṯi zi ṯa Allah erre lu wet. 28 na buṯruz eca ŋwu: na nyiŋa liṯaya pa kwɔmne lu kweri tatap, ner ŋa romi. 29 nuŋw zi eca ŋwu: nyi kwecaŋazi ma ŋwa rerem, ma kwizi kwere ṯaya duənuŋw lu, ya kwulen, ya lieŋgen, ya ṯernyin, ya lenyin, ya nyiɽŋeyin, ŋiɽaŋal ŋi ŋeḏi ŋeleny ŋeḏi Allah ta, 30 ŋwu afa kwɔmne kwir nyamin-na nyitezir ki lomur ṯa klu, na ki ŋwomur ŋwila, ŋimiiḏa ŋeṯinanniḏa dɔk.
Yecu kwandiza kwokwony ŋeḏi ŋiɽany ŋuŋun ŋinḏi
31 nuŋw zi mulɔ lir wri-kwuɽen, nuŋw zi eca ŋwu: a kwer ele urzaliim, mindaŋ a ŋiɽaŋal rataḏi tatap ŋuluḏizi liɽi ŋeḏi Tor teḏi kwizigwunaŋ. 32 kaka ŋwumiḏinizi gwu lir umam, er ṯecici, er erre luŋw ŋuduri ŋuduri, er unyinya nana. 33 er ipii zɔṯ gi, er eɽenye, mindaŋ ma ŋwamin ṯɔɽɔl ere ŋwu diɽi. 34 ner ureŋni ŋu uraŋ; nezi ŋiɽaŋal ŋu lucineḏa, ner zi ṯime ŋimɔŋw zi andaci.
ṯafrina ṯeḏi yey yeḏi kwunduŋ kwete
35 muŋw ilizi ezir weni ariiha keṯɔk ta, na kwor kwir kwunduŋ nanalu ki ṯay kəni kwukitaza yerge la. 36 muŋw neŋnaci ŋwuduŋw ŋwuṯemḏu, nuŋw zi eca ŋwu: aḏa kwiri manuŋ? 37 ner eca ŋwu: Yecu kwiri pa ŋgwu, ŋgwa kweḏi nazraŋw, kwuṯemḏi. 38 nuŋw ofna nuŋw aru ŋwu: Yecu, kwir Tor teḏi dauḏ-ŋa, iinenyi ṯa ṯugwor-na. 39 ner ermici kla ṯoɽu ṯi la, ner eca ŋwu: nani pet. lakin, nuŋw zi ma keni kiɽezi rerec, nuŋw aru ŋwu: Tor teḏi dauḏ-ŋa, iinenyi ṯugwor-na. 40 na Yecu rilli krip, nuŋw zi eca ŋwu: mulicarnyi ṯi. mindaŋ muŋw ilici keṯɔk, nuŋw uṯizelu, nuŋw eca ŋwu: 41 a kwunaŋna nyi eḏerrizi ŋaŋwu aḏa? nuŋw eca ŋwu: Kweleny, eḏi nyi ṯa afri yey-na. 42 na Yecu eca ŋwu: eḏir ma afri-na. ṯəmna ṯɔŋwa ṯimɔ ŋa zəwi. 43 nuŋw afri yey-na tuc, nuŋw kwakiḏaḏa lu, kwuniya Allah-na ŋiniṯ ŋi. mezi lizi tatap eze, ner ortaḏa Allah tɔk.