Ŋen ŋə-Yesu na lorəba əllëɽəŋu
1 Orn Yesu gafo gabakaldaica alo yi-Jalil, na gaber gwonaṯa gəbakaldaica alo Yuḏiya, ŋen ŋanṯa Alyawuḏ yamapwaiña ṯa almaɽiñe. 2 Na ëməd̶ia g-Alyawuḏ gafo ṯwaiñ igi yeɽaŋa Iŋutu. 3 Nṯia lorəba lə-Yesu ldəməlwaɽəṯi ṯa, “Ŋgaṯo ëli ŋaɽe alo Yuḏiya ṯa led̶a ildi ləŋateṯa aləseici ŋen iŋi ŋoɽra agəbəd̶ia, 4 ŋen ŋanṯa ed̶a gero gəbəd̶ia ŋen eŋaməɽa ndə gwonaṯa gələŋinia eled̶a. Ndə agəbəd̶ia ŋen iŋi aŋeicu alo pred̶!” ( 5 Ŋen ŋanṯa com lorəba lero ləbëndia ŋen ŋəlëɽəŋu.)
6 Yesu nəŋəlwaɽəṯi ṯa, “Liga lamulu ildi lëɽənṯiñi, orn liga eldalo lëni jaica jaica. 7 Led̶a lalo laber ləɽwad̶aṯa ləndəned̶a, orn fiñi ñiŋgi ləned̶əñe, ŋen ŋanṯa igaləɽwatiṯia ṯa ŋen eŋen ŋeicia. 8 Ñaganəñaŋ abwoṯr nëməd̶ia igamulu egabwoṯwa nëməd̶ia igi ŋen ŋanṯa liga lëɽənṯiñi lamulu ləɽiñəd̶aid̶ia.” 9 Yesu gəlwaɽəṯəlo ŋen iŋi orn nəŋəṯëd̶əni alo yi-Jalil.
Ŋen Yesu gəfo nëməd̶ia gəd̶əɽaŋa Iŋutu
10 Orn ndə lorəba labwoṯo d̶əge gënəŋu com nəŋabwoṯe nëməd̶ia, gerṯe ed̶ad̶ id̶i led̶a lwaiñau orn gabəɽo eŋaməɽa ṯa led̶a alerṯe ləmaseicia. 11 Alyawuḏ nëməd̶ia yafo yamapwaiña na yabekeɽəd̶ia ṯa, “Gënəŋu gwuŋga?” 12 Na led̶a taləɽwatəmau ŋaməɽa kaiñ, ləmaṯan ldaṯa, “Gënəŋu game.” Na lwomən ldaṯa, “Ndo, gënəŋu gëbəd̶ia liji ŋad̶əna.” 13 Orn ed̶a gero gənəŋ gəɽwata pəlelo ŋen ŋanṯaŋu, ŋen ŋanṯa lënəŋulu lad̶əñia Alyawuḏ.
Ŋen Yesu gërrəŋaid̶u ŋen alo yi-Ursalim ṯa geṯo i-Rəmwa
14 Orn ndə ëməd̶ia gəmulu gəbəɽinḏeinia, Yesu nəgabəṯa ig-Alekəl na gënəŋu ṯaŋërrəŋaicu led̶a ŋen. 15 Na Alyawuḏ ŋen ŋajəbinṯəlo kaiñ niyaṯa, “Ŋen ŋanṯau gënəŋu gələŋeṯo nad̶am gerogəberrəŋainia ŋen?” 16 Yesu nəŋəluɽəbib eŋen nəŋaṯa, “Ŋen iŋi igəbërrəŋaid̶ia, gerṯe ŋalëɽəñi, orn ŋalëɽəŋu igi gəd̶waṯəñe. 17 Ndə ed̶a gənəŋ gwonaṯa ŋen Rəmwa rwonaṯa gënəŋu gid̶i aŋələŋeṯe ndə ŋen igəbërrəŋaid̶ia ŋeṯo i-Rəmwa walla egəɽwata bəɽan. 18 Ed̶a gəɽwata bəɽan gwonaṯa gəneinia ŋaɽrwa, orn ed̶a gwonaṯa ṯa gënəŋu aŋənaice ed̶a ŋaɽrwa igi gəd̶waṯəma, gënəŋu gad̶eṯəm na ŋen ŋəɽiano ŋero ŋəmaufia kwai kwai. 19 Musa gero gəndənaica Alganun? Orn ed̶a gero eñaŋ gəbəd̶ia ŋen ŋ-Alganun. Ñagwonaṯa ñəgaiñaɽiña ed̶a?” 20 Nṯia led̶a ldəmuɽəbiṯi eŋen ldaṯa, “Aganəŋa agerṯo usila nano geicia! Ǝsëgi gwonaṯa gəŋaɽiña?”
21 Yesu nəŋəluɽəbiṯi eŋen ṯa, “Igid̶u ŋen ŋonto, na ñaŋ pred̶ nəñirəwətiano. 22 Ŋen ŋaɽo ṯia Musa ganaicənde ŋen ŋəd̶uɽəd̶ənia, orn ŋen iŋi ŋero ŋeṯo i-Musa orn ed̶aṯanda ləpənde, na ñaguɽəd̶ia led̶a e-Loman ləd̶əmiñəniano. 23 Ndə ed̶a guɽəd̶ənia e-Loman ləd̶əmiñəniano ṯa ñerṯe ñagera Alganun yi-Musa, ŋen ŋanṯau ñageicəṯiñiano ŋen ŋanṯa igid̶u ed̶a geid̶inu egaŋəno pred̶ e-Loman ləd̶əmiñəmano? 24 Inḏeicr ŋenia gerṯe ŋenŋa ŋəd̶əseicia orn akəmed̶r ŋenŋa ŋəd̶urwaṯo.”
Ŋen ŋəd̶eɽəd̶ia ṯa gaɽe Yesu gaɽo Almasiya
25 Na led̶a ləmaṯan lalo yi-Ursalim ldaṯa, “Gerṯe fəŋu igi lënəŋulu lwonaṯa ləmaɽiña? 26 Nwanəd̶r! Gënəŋu gaɽwataṯa eled̶a na lënəŋulu lderṯe ləmalwaɽəṯia ŋen ŋənəŋ. Nələŋ nafid̶u ŋen ṯa d̶eṯəm gënəŋu gaɽo Almasiya? 27 Orn lëndr ləgaləŋeṯr ṯa ed̶a igi geṯo ŋga, orn ndə Almasiya geṯo d̶əge, ed̶a gero gənəŋ gid̶i aŋələŋeṯe ṯa gënəŋu gaŋga na geṯo ŋga.”
28 Ndə Yesu gəbërrəŋaicia led̶a ŋen ig-Alekəl, ṯaŋəɽwato pəlelo nəŋaṯa, “A, ñagaləŋeṯəñe na ñagaləŋeṯo ṯa egaŋga na egero egeṯo bəɽan eŋen ŋəlëɽəñi orn gënəŋu igi gad̶eṯəm igi ñagaijəbama, 29 orn egaləŋeṯəma ŋen ŋanṯa egeṯəmau na gënəŋu gad̶waṯəñe.”
30 Na lënəŋulu ṯalwonaṯo ləmëndia orn ed̶a gero gənəŋ gëɽəma d̶əŋ nano, ŋen ŋanṯa sa yëɽənṯəma yamulu yeṯo. 31 Orn led̶a lwaiña ldëndi ŋen ŋəlëɽəŋu ldaṯa, “Ndə Almasiya gid̶i aŋela gënəŋu gid̶i aŋid̶i aŋwara ywaiña yeməñaṯo ed̶a igi?”
Ŋen askari yid̶weinu ṯa aiyëndi Yesu
32 Na Alfarisiyin niyene led̶a ləɽwata ṯia iŋu, na ŋen ŋafəṯia nələŋ nəkana na Alfarisiyin ldəd̶waṯe askari ŋen ŋanṯa almëndi. 33 Ŋen ŋafəṯia Yesu nəŋəlwaɽəṯi ṯa, “Igënəñi ləgaɽaŋar liga lobəlano orn igid̶i yoɽəbaṯe ŋu nano igi gəd̶waṯəñe. 34 Ñagid̶i ñaiñəpwaiñe orn ñagaber ñagid̶i ñaiñəfid̶i na alo isi egəfau ñagaber ñagəɽwad̶aṯia ñageṯau.”
35 Ŋen ŋafəṯia Alyawuḏ ṯaiɽwataid̶o ŋaməɽa niyaṯa, “Gënəŋu gid̶i aŋəɽe ŋga, ləgəber ləgəmaufid̶ar? Gënəŋu gabəṯa eled̶a eldaiñ ildi ləfo led̶a nano ildi ləfo alo y-Alyunaniyin, na gabəla aŋërrəŋaici led̶a ŋen ildi ləɽo l-Aiyunaniyin? 36 Ŋen ŋanṯau iŋi gënəŋu gəbaṯa ṯa, ñagid̶i ñaiñəpwaiñe orn ñagaber ñagid̶i ñaiñəfid̶i na ñagaber ñagid̶i ñaɽwad̶aṯe ñageṯo alo isi egəweṯa?”
Ŋen ŋebarlda yeŋawa iŋi ŋəd̶əməṯia
37 Eloman ɽrəto lənḏurṯu lëməd̶ia, ildi ləɽo loman loɽra, Yesu nəŋətwod̶e nəŋəlwaɽe pəlelo ṯa, “Ed̶a igi aŋal gərrəma, ŋgiṯəma aŋəñeṯa nano aŋəṯi ŋawa, 38 ŋen ŋarno ŋen ŋəwërd̶ənu egad̶am gə-Rəmwa ṯa, ‘Ed̶a gëndu ŋen ŋəlëɽəñi, gënəŋu gid̶i aŋerṯe ebarlda eŋawa ŋəd̶əməṯia ŋəbərlda egare gəlëɽəŋu’.” 39 Gënəŋu galwaɽo eŋen ŋ-Usila Gətəɽe igi lënəŋulu lëndu ŋen ŋəlëɽəŋu lid̶i alneini. Iliga lakəl Usila Gətəɽe gamulu gəneid̶ənia, ŋen ŋanṯa Yesu gamulu gəneinia ŋaɽrwa.
Ŋen ŋəd̶əndəd̶iano eŋen ŋə-Yesu
40 Ŋen ŋafəṯia led̶a lwaiña ildi ləno ŋen ldaṯa, “Đeṯəm gënəŋu gaɽo anabi yakəl!” 41 Na led̶a lwomən ldaṯa, “Fəŋu Almasiya!” Orn lwomən təŋ ldaṯa, “Almasiya geṯo alo yi-Jalil? 42 Ad̶am gə-Rəmwa gaṯa ṯa Almasiya galəŋənia eled̶a lə-Ḏawuḏ, na irnuŋ alo yi-Beṯlam alo isi Ḏawuḏ gəfau.” 43 Na led̶a lafo landəd̶iano ŋen ŋanṯa ŋu, 44 ləmaṯan iŋulu lwonaṯa ləmëndia, orn ed̶a gero gənəŋ gëɽəma d̶əŋ nano.
Ŋen ŋənələŋ n-Alyawuḏ ini nero nəbëndia ŋen
45 Nṯia askari niyoɽəbaṯe nələŋ nano nəkana na Alfarisiyin. Na nələŋ nəleiṯi ṯa, “Ñagero ñagaməma ed̶a?” 46 Askari niyəluɽəbiṯi eŋen ṯa, “Ed̶a gero gənəŋ gəɽwata garno maje igei kwai kwai.” 47 Ŋen ŋafəṯia Alfarisiyin niyəluɽəbiṯi eŋen ṯa, “Ñaŋ com ñagwatinu nənid̶əni ŋad̶əna? 48 Ed̶a gëni gənəŋ enələŋ walla ig-Alfarisiyin gëndu ŋen ŋəlëɽəŋu? 49 Orn led̶a ildi lero laləŋeṯa wagənəŋ eŋen ŋ-Alganun, lënəŋulu labuŋənu.” 50 Maje gənəŋ iŋulu gəbërnia Nikəḏimus, gënəŋu igi gəfo geṯo Yesu nano uləŋgi, nəŋəleiṯi ṯa, 51 “Alganun yabaṯa ləgaɽwad̶aṯiar ləgakəmiar ed̶a ŋen ləgəmulur ləgəmanaṯar na ləgəfid̶iar ŋen gënəŋu gid̶u?” 52 Lënəŋulu ldəmuɽəbiṯi eŋen ṯa, “Aganəŋa agalo yi-Jalil com? Pwaiñəd̶o ŋəseid̶i egad̶am, na ñagid̶i ñaləŋeṯe ŋen ṯa anabi yero yenəŋ yeṯo alo yi-Jalil kwai kwai.” [ 53 Na pred̶ ldəɽe eneɽa enen.
يسوع وإخوته
1 وسارَ يَسوعُ بَعدَ ذلِكَ في الجليلِ، وما شاءَ أنْ يَسيرَ في اليَهوديّةِ، لأنّ اليَهودَ كانوا يُريدونَ أنْ يَقتُلوهُ. 2 ولمّا اَقتَرَبَ عِيدُ المظالّ عِندَ اليَهودِ، 3 قالَ لَه إخوتُهُ: «اَترُكْ هذا المكانَ واَذهَبْ إلى بلادِ اليَهوديّةِ حتى يَرى التلاميذُ أعمالَكَ، 4 فلا أحَدٌ يَعمَلُ في الخِفيةِ إذا أرادَ أنْ يَعرِفَهُ النّاسُ. وما دُمتَ تَعمَلُ هذِهِ الأعمالَ، فأَظهِرْ نَفسَكَ للعالَمِ». 5 وكانَ إخوتُهُ أنفُسُهُم لا يُؤمِنونَ بِه.
6 فقالَ لهُم يَسوعُ: «ما جاءَ وقتي بَعدُ. وأمّا أنتُم، فالوَقتُ في كُلّ حينٍ وَقتُكُم. 7 أنتُم لا يُبغِضُكُمُ العالَمُ، ولكنّهُ يُبغِضُني لأنّي أشهَدُ على فسادِ أعمالِهِ. 8 اَصْعَدوا أنتُم إلى العيدِ، فأنا لا أصعَدُ إلى هذا العيدِ، لأنّ وَقتي ما جاءَ بَعدُ». 9 قالَ لهُم هذا وبَقِـيَ في الجليلِ.
يسوع في عيد المظال
10 ولمّا صَعِدَ إخوتُهُ إلى العيدِ، صَعِدَ بَعدَهُم في الخِفيَةِ لا في العَلانيَةِ. 11 فكانَ اليَهودُ يَبحثونَ عَنهُ في العيدِ ويسألونَ: «أينَ هوَ؟» 12 وتَهامَسَ النّاسُ علَيهِ، فقالَ بَعضُهُم: «هوَ رَجُلٌ صالِـحٌ». وقالَ آخرونَ: «لا، هوَ يُضلّلُ الشّعبَ». 13 وما تَحدّثَ عَنهُ أحدٌ جَهارًا خَوفًا مِنْ رُؤساءِ اليَهودِ. 14 وفي مُنتَصَفِ أيّامِ العيدِ، صَعِدَ يَسوعُ إلى الهَيكَلِ وأخَذَ يُعَلّمُ. 15 فتَعجّبَ اليَهودُ وقالوا: «كيفَ يَعرِفُ الكُتُبَ المُقَدّسَةَ، وما تَعَلّمَ؟» 16 فأجابَهُم يَسوعُ: «ما تَعليمي مِنْ عِندي، بل مِنْ عِندِ الذي أرسَلَني. 17 إذا أرادَ أحدٌ أنْ يَعمَلَ بِمَشيئةِ اللهِ، عرَفَ هَلْ هذا التّعليمُ مِنْ عِندِ اللهِ أو أنّي أتكَلّمُ مِنْ عِندي. 18 فالذي يتكَلّمُ مِنْ عندِهِ يَطلبُ المجدَ لنَفسِهِ، ولكِنْ مَنْ يَطلبُ المَجدَ لِلذي أرسَلَهُ، فهوَ صادِقٌ لا غُشّ فيهِ. 19 أما أعطاكُم موسى الشّريعةَ؟ ولا أحَدَ مِنكُم يَعمَلُ بِها. لماذا تُريدونَ أنْ تَقتُلوني؟»
20 فأجابَتِ الجُموعُ: «أنتَ فيكَ شَيطانٌ، فمَنْ يُريدُ أنْ يَقتُلَكَ؟» 21 فقالَ يَسوعُ: «ما عَمِلتُ إلاّ عَملاً واحدًا، فتَعَجّبتُم كُلّكُم. 22 أمَركُم موسى بالخِتانِ، وما كانَ الخِتانُ مِنْ موسى بل مِنَ الآباءِ، فأخَذتُم تَختُنونَ الإنسانَ يومَ السّبتِ. 23 فإذا كُنتُم تَختُنونَ الإنسانَ يومَ السّبتِ لِئَلاّ تُخالفوا شريعةَ موسى، فكيفَ تَغضبونَ علَيّ لأنّي شَفيتُ إنسانًا بأكمَلِهِ يومَ السّبتِ؟ 24 لا تَحكُموا على الظّاهِرِ، بلِ اَحكُمُوا بالعَدلِ».
هل يسوع هو المسيح؟
25 فقالَ بَعضُ أهالي أُورُشليمَ: «أما هذا هوَ الذي يُريدونَ أنْ يَقتُلوهُ؟ 26 ها هوَ يتكَلّمُ جَهارًا ولا يَقولونَ لَه شَيئًا. فهلِ اَقتَنَعَ الرُؤساءُ أنّهُ المَسيحُ؟ 27 لكِنّنا نَعرِفُ مِنْ أينَ جاءَ هذا الرّجُلُ. وأمّا المَسيحُ، فلا يَعرِفُ أحَدٌ حينَ يَجيءُ مِنْ أينَ جاءَ».
28 فقالَ يَسوعُ بأعلى صوتِهِ وهوَ يُعَلّمُ في الهَيكَلِ: «أنتُم تَعرِفوني وتَعرِفونَ مِنْ أينَ أنا، لكنّي ما جِئتُ مِنْ عِندي. ذاكَ الذي أرسَلَني هوَ حقّ، وأنتُم لا تَعرِفونَهُ. 29 وأمّا أنا فأعرِفُهُ، لأنّي مِنْ عِندِهِ جِئتُ، وهوَ الذي أرسَلَني». 30 غأرادوا أن يمسكوه، فما هَدّ أَحدٌ يدًا علَيهِ، لأَنّ ساعَتَهُ ما جاءَتْ بَعدُ. 31 ولكنّ كثيرينَ مِنَ الجَمعِ آمنوا بِه وقالوا: «أيَعمَلُ المَسيحُ مِنَ الآياتِ حينَ يَجيءُ أكثرَ مِمّا عَمِلَ هذا الرّجُلُ؟»
32 وسَمِعَ الفَرّيسيّونَ أنّ النّاسَ يَتَهامَسونَ بِهذِهِ الأُمورِ على يَسوعَ، فأرسلوا هُم ورُؤساءُ الكَهنَةِ حَرَسًا ليُمسِكوهُ. 33 فقالَ يَسوعُ: «سأبقى مَعكُم وَقتًا قليلاً، ثُمّ أمضي إلى الذي أرسَلَني. 34 سَتَطلُبوني فَلا تَجدوني، وحَيثُ أكونُ أنا لا تَقدِرونَ أنتُم أنْ تَجيئوا».
35 فقالَ اليَهودُ في ما بَينَهُم: «إلى أينَ يذهَبُ هذا، فلا نَقدِرُ أنْ نَجِدَهُ؟ أيذهَبُ إلى اليَهودِ المُشتّتينَ بَينَ اليونانيّـينَ لِـيُعَلّمَ اليونانيّـينَ؟ 36 ما مَعنى قولِهِ: ستَطلُبوني ولا تَجدُوني، وحيثُ أكونُ أنا لا تَقدِرونَ أنتُم أنْ تَجيئوا؟»
أنهار ماء حي
37 ووقَفَ يَسوعُ في آخرِ يومٍ مِنَ العيدِ وهوَ أعظَمُ أيّامِهِ، فقالَ بأعلى صوتِهِ: «إنْ عَطِشَ أحَدٌ، فليَجئْ إليّ ليَشرَبَ. 38 ومَنْ آمنَ بـي، كما قالَ الكِتابُ، تَفيضُ مِنْ صَدرِهِ أنهارُ ماءٍ حيّ». 39 وعَنى بِكلامِهِ الرّوحَ الذي سَينالُهُ المُؤمِنونَ بِه، فما كانَ الرّوحُ أُعطِـيَ حتى الآنَ، لأنّ يَسوعَ ما تَمجّدَ بَعدُ.
انقسام الرأي في يسوع
40 فقالَ كَثيرونَ مِمّنْ سَمِعوا كلامَ يَسوعَ: «بالحقيقةِ هذا هوَ النّبـيّ». 41 وقالَ غيرُهُم: «هذا هوَ المَسيحُ!» وقالَ آخرونَ: «أمِنَ الجليلِ يَجيءُ المَسيحُ؟ 42 أما قالَ الكِتابُ إنّ المَسيحَ يَجيءُ مِنْ نَسلِ داودَ، ومِنْ بَيتَ لحمَ مدينةِ داودَ؟» 43 فاَنقَسَمَ رأيُ النّاسِ فيهِ. 44 وأرادَ بَعضُهُم أنْ يُمسكوهُ، فما مَدّ أحَدٌ يَدًا علَيهِ.
45 ورجَعَ الحرَسُ إلى رُؤساءِ الكَهنَةِ والفَرّيسيّـينَ، فقالَ لهُم هَؤُلاءِ: «لماذا ما جِئتُمْ بِه؟» 46 فأجابَ الحرَسُ: «ما تكَلّمَ إنسانٌ مِنْ قَبلُ مِثلَ هذا الرّجُلِ!» 47 فقالَ لهُمُ الفَرّيسيّونَ: «أخَدَعكُم أنتُم أيضًا؟ 48 أرأيتُم واحدًا مِنَ الرُؤساءِ أوِ الفَرّيسيّـينَ آمنَ بِه؟ 49 أمّا هَؤُلاءِ العامةُ مِنَ النّاسِ الذينَ يَجهَلونَ الشّريعةَ، فهُم مَلعونونَ».
50 فقالَ نيقوديموسُ، وكانَ مِنَ الفَرّيسيّينَ، وهوَ الذي جاءَ قَبْلاً إلى يَسوعَ: 51 «أتحكُمُ شَريعتُنا على أحَدٍ قَبلَ أنْ تَسمَعَهُ وتَعرِفَ ما فَعَلَ؟» 52 فأجابوهُ: «أتكونُ أنتَ أيضًا مِنَ الجليلِ؟ فَتّشْ تَجِدْ أنّ لا نَبِـيّ يَظهَرُ مِنَ الجليلِ». [ 53 ثُمّ اَنصَرَفَ كُلّ واحدٍ مِنهُم إلى بَيتِهِ.