Ŋen ŋalmajlis alo yi-Ursalim
1 Orn led̶a ləmaṯan leṯo alo Yuḏiya ṯalërrəŋaicu led̶a ŋen ldaṯa, “Ndə ñagero ñaguɽəd̶ənia garno ŋen ŋəpənde ŋə-Musa, ñagaber ñagəɽwad̶aṯa ñagëbərnia.” 2 Na ndə Bulus na Barnaba lukuɽəbijəd̶əṯu led̶ala olia kaiñ, Bulus na Barnaba na led̶a ləmaṯan ləd̶weinu alo yi-Ursalim ŋen ŋanṯa aɽrraid̶e led̶ala ləd̶wemu na nələŋəna nəkanisa eŋen iŋi.
3 Ndə alkanisa yed̶watəlo ldəməñe alo yi-Finigiya na alo yi-Saməra ldəlwaɽəṯi led̶a ŋen pred̶ ləkanisa tu ṯa led̶a ildi gerṯe laɽo Alyawuḏ lared̶eṯo Rəmwa nano. Na ndə ləno ŋen iŋi ldəŋəreṯe nano kaiñ. 4 Ndə Bulusanda lərəmaṯo alo yi-Ursalim led̶a ləkanisa tu led̶ala ləd̶weinu na nələŋanda nəkanisa laməlo ed̶ad̶ ldələŋërti nano. Na Bulusanda lalwaɽəṯəlo ŋen pred̶ Rəmwa rid̶əliya. 5 Orn led̶a ləmaṯan ildi lëndu ŋen ləɽo Alfarisiyin, latwod̶o ldaṯa, “Ŋen d̶eṯəm led̶a ildi aluɽəd̶əni na alërrəŋeini ŋen ṯa aɽrəmoṯe ŋen ŋ-Alganun yi-Musa.”
6 Na led̶a ləd̶weinu na nələŋ nəkanisa larraid̶o ldəɽo ṯa alinḏeici ŋen iŋi. 7 Na ndə ləɽwataid̶o liga lwalano Buṯrus nəŋətwod̶e nəŋəleiṯi ṯa, “Lorldaiñ, ñagaləŋeṯo Rəmwa rundəd̶iñi bətegəluŋ eñaŋ ṯa led̶a gerṯe laɽo Alyawuḏ lid̶i alne ŋen ŋə-Rəmwa ëiñuaya ilëɽəñi na alëndi. 8 Na Rəmwa irri rələŋeṯo nara nəled̶a raɽo d̶aməd̶aṯa ed̶en, ranaicəlo Usila Gətəɽe gəlëɽəŋu ŋen ŋarno rənaicəndr, 9 na rero rəndənaicar ŋen ɽetəɽeteo, ranaicəndr ŋen ŋonto, orn rwasəlo enare d̶wonaṯad̶a. 10 Na ŋen ŋafəṯia ñagabinḏeicia Rəmwa ed̶a? Ñaganaica ṯaləmis isi ŋen ŋinia bapanda ildëndr lero ləɽwad̶aṯia na nëndr com ləgerr ləgaɽwad̶aṯiar? 11 Orn ləgëndr ŋen ṯa ləgid̶r alëbərnr d̶ənaicad̶a d̶-Eləŋ Yesu, ŋen ŋarno ŋulu.”
12 Na led̶a pred̶ ṯaləbwaiño ŋəma ṯalnaṯo Barnaba na Bulus eŋen ləɽwatiṯialo na aŋwara yoɽra isi Rəmwa rid̶u eled̶a gerṯe laɽo Alyawuḏ. 13 Ndə ləɽwato d̶əge Yagub nəŋaṯa, “Lorldaiñ naṯiñr! 14 Siman galwaɽəṯəndr ŋen ŋə-Rəmwa ndə rəbəɽo led̶a nano gerṯe laɽo Alyawuḏ ŋen ŋəɽənda na ndrlwoṯe ləmaṯan ṯa aləɽeṯe led̶a əllëɽəŋu. 15 Na ŋen iŋi ñagəno d̶əñid̶i na ŋen iŋi ŋalanəbiya yepənde ŋaɽo ŋonto ŋen ŋanṯa ŋen ŋawërd̶ənu egad̶am gə-Rəmwa ṯa, 16 Rəmwa ralwaɽo ṯa,
‘Orn igid̶i yoɽəbəd̶ia
na igid̶i ywad̶e eɽa gə-Ḏawuḏ təŋ, igi giɽu,
igid̶i yeṯoɽaṯe laŋge əllëɽəŋu ildi liɽu yiltud̶i,
17 igid̶i yid̶i ṯia ṯa led̶a ildi ləṯënu aləpwaiñe Eləŋ Rəmwa,
na ildi pred̶ gerṯe laɽo Alyawuḏ alurndəd̶i irəŋga gəlëɽəñi.
18 Rəmwa ralwaɽo ŋen iŋi ŋələŋeinu pənde’.
19 “Egalwaɽo ṯa ləgaber ləgəcwariar led̶a ildi gerṯe laɽo Alyawuci ildi lëndu ŋen ŋə-Rəmwa, 20 orn aldənaicr ad̶am ṯa aləŋgiṯi laŋge ildi lətaŋa ildi led̶a ldukwud̶əñiṯialo, na ŋen pred̶ iŋi ŋətaŋa ŋaŋəno, na laŋge pred̶ ildi laiyo məɽəməɽeñ ŋəfəni ŋero ŋirəwa, walla ŋəfəni ŋəmən təŋ. 21 Ŋen ŋanṯa Alganun yi-Musa yafo alo pred̶ nṯəlia pred̶ ŋen ŋanṯa yauɽwatənia emajma Ñoman pred̶ ñəd̶əmiñəniano.”
Ŋen ŋad̶am gəd̶weinṯu led̶a gerṯe laɽo Alyawuḏ ildi lëndu ŋen ŋ-Almasiya
22 Led̶a ləd̶weinu na nələŋ nəkanisa na led̶a pred̶ ləkanisa laṯa ṯa, “Ŋen ŋame ləgwoṯar led̶a egworəb ləɽijan inëndr aldəd̶waṯr Bulusala na Barnaba alo y-Anṯakiya.” Orn ldwoṯe Yaud̶a gënəjənu Barsaba na Sila, ildi loɽra eŋen eled̶a lalkanisa. 23 Lad̶waṯəlo ad̶amga igi gaṯa,
“Fənanda led̶a ləd̶weinu na nələŋ nəkanisa ñəŋgi lorldaiñ, ñageɽəd̶o lorldaiñ eled̶a gerṯe laɽo Alyawuḏ, ildi ləfo alo y-Anṯakiya na alo yi-Suriya na alo yi-Kilikiya. 24 Ñagano ŋen ṯa led̶a ləmaṯan enanda lid̶ənde ñagətësənia ŋenŋa eŋen nəŋəndəjəbinṯi, ñagero ñagələd̶waṯa ŋenŋa iŋi, 25 na ŋen ŋafəṯia nəñarraid̶e emajlis esaiñ na nəñaŋënṯi ŋen ṯa ñwoṯe led̶a enanda ləmaṯan ṯa ñandələd̶weiti Barnabaga na Bulus ildi ñagəbwaliya. 26 Ildi lənaid̶o d̶əməṯia ed̶en iŋəmëɽria ŋen ŋanṯa Eləŋ igëndr Yesu Almasiya. 27 Na nanda ñagad̶waṯo Yaud̶a na Sila, na lënəŋulu lid̶i aləndəlwaɽəṯi ŋen iŋi ëiñuaya d̶urri iŋi ñagəwërd̶i. 28 Ŋen ŋanṯa Usila Gətəɽe na nanda ñagaṯa ṯa ŋen ŋaŋəra ñagaber ñagandəcwaria ŋenŋa ŋwaiña. 29 Illi ñagwonaṯa ṯa ñaŋ ñerṯe ñagəsa id̶əɽəd̶ənia d̶əlaŋge ləpiano ildi led̶a ldukwud̶əñiṯialo walla ŋəfəni walla d̶wala id̶i d̶aiyo məɽəməɽeñ na ṯa ñaŋgiṯi ŋen ŋeicia ŋaŋəno, ndə ñagaṯad̶a ŋen iŋi pred̶ ñagëbəd̶ia ŋen ŋəŋəra. A, Rəmwa arndefeṯe.”
30 Ndə ləd̶weinu d̶əge ldabəṯa alo y-Anṯakiya, ldərreid̶i led̶a ldəlnaice ad̶am. 31 Ndə led̶a lëgəri ad̶am ldəŋəreṯe nano kaiñ eŋen iŋi ŋəɽo d̶aməd̶aṯa. 32 Na Yaud̶a na Sila, ildi ləɽo anəbiya d̶urri, lërrəŋaicu lorəba ŋen ŋopia d̶urri liga lwalano na ldaməd̶aṯe kaiñ. 33 Na ndə ləɽaŋo alo y-Anṯakiya ñoman ñəmaṯan na lorəba ldəloɽəbaice ed̶ad̶ d̶əŋərad̶a nano təŋ eled̶a ildi ləd̶waṯəlo. [ 34 Orn Sila nəŋëɽi ŋen ṯa gaɽaŋa tu.] 35 Orn Bulus na Barnaba ldəɽaŋe alo y-Anṯakiya ldërrəŋaici led̶a ŋen ŋ-Eləŋ Yesu led̶ala lwomən com.
Ŋen Bulus na Barnaba ləndəd̶iano
36 Ndə ñoman ñəŋgaṯo ñəmaṯan Bulus geiṯu Barnaba ṯa, “Aɽe alnwane lordëləŋ ildi ləgërrəŋaicəlo ŋen ŋə-Rəmwa ikanisa təmətəm, gaɽe lafo ṯau.” 37 Na Barnaba gwonaṯa Yuanna igi gəbërnia Margus ṯa alɽəlda, 38 orn Bulus gaṯa, gəbanṯa ləgaŋgiṯia Yuanna igi gəṯad̶ənde alo yi-Bamfiliya na gero gəndaməd̶aṯa iŋəmëɽria iŋi ŋə-Rəmwa. 39 Na d̶eiciano nḏətwod̶e nḏəlandəd̶iano, ldəbapërəd̶əniano ɽetəɽeteo. Barnaba garno Margus ldënṯi id̶əpundr ld̶aməña alo yibërnia Gubrus. 40 Orn Bulus nəŋəme Sila ldabəla, na lorəba ləkanisa ldənaid̶e ed̶ənaica məɽəməɽeñ d̶-Eləŋ Rəmwa. 41 Lënəŋulu ldəməñe ed̶ad̶ d̶alo yi-Suriya na alo yi-Kilikiya ṯalonḏəco kanisa pred̶.
مجمع أورشليم
1 ونزَلَ جماعةٌ مِنَ اليَهودِيّةِ وأخَذوا يُعَلّمونَ الإخوةَ، فيَقولونَ: «لا خَلاصَ لكُم إلاّ إذا اَختَــتَنتُم على شريعةِ موسى». 2 فوَقَعَ بَينَهُم وبَينَ بولُسَ وبَرنابا خِلافٌ وجِدالٌ شديدٌ. فأجمَعوا على أنْ يَصعَدَ بولُسُ وبَرنابا وغيرُهُما مِنَ المُؤمنينَ إلى أُورُشليمَ ليُراجِعوا الرّسُلَ والشّيوخَ في هذِهِ المَسألَةِ. 3 وبَعدَما شَيّعتْهُمُ الكَنيسةُ اَجتازوا فِـينيقيةَ والسّامِرَةَ يُخبِرونَ كيفَ اَهتَدى غَيرُ اليَهودِ، فيَفْرَح الإخوةُ كثيرًا. 4 فلمّا وصَلوا إلى أُورُشليمَ رَحّبتْ بِهِم الكَنيسةُ والرّسُلُ والشّيوخُ، فأخبروهُم بِكُلّ ما أجرَى اللهُ على أيْديهِم. 5 فقامَ بَعضُ المُؤمنينَ الذينَ كانوا مِنْ قَبلُ على مَذهَبِ الفَرّيسيّـينَ وقالوا: «يَجبُ أن يَختَتِنَ غَيرُ اليَهودِ ويَعمَلوا بِشَريعةِ موسى».
6 فاَجتَمَعَ الرّسُلُ والشّيوخُ لِلنَظرِ في هذِهِ المَسأَلةِ. 7 وبَعدَ جِدالٍ طويلٍ قامَ بُطرُسُ وقالَ لهُم: «أيّها الإخوةُ، تَعرِفونَ أنّ اللهَ اَختارَني مِنْ بَينِكُم مِنْ زَمنٍ بعيدٍ لِـيَسمَعَ غيرُ اليَهودِ مِنْ فَمي كلامَ البِشارَةِ ويُؤمنوا. 8 واللهُ الذي يَعرِفُ ما في القُلوبِ، شَهِدَ على رِضاهُ عَنهُم، فــوَهَبَ لهُمُ الرّوحَ القُدُسَ كما وهَبَهُ لنا، 9 فما فَرّقَ بَينَنا وبَينَهُم في شيءٍ. فهوَ طَهّرَ قُلوبَهُم بالإيمانِ. 10 فلماذا تُجرّبونَ اللهَ الآنَ بأنْ تَضَعُوا على رِقابِ التلاميذِ نِـيرًا عَجَزَ آباؤُنا وعَجَزْنا نَحنُ عَنْ حَمْلِهِ؟ 11 خُصوصًا ونَحنُ نُؤمِنُ أنّنا نَخلُصُ بِنعمَةِ الرّبّ يَسوعَ كما هُمْ يَخلُصُونَ».
12 فسكَتَ المُجتمِعونَ كُلّهُم واَستَمَعوا إلى بَرنابا وبولُسَ وهُما يَروِيانِ لهُمُ الآياتِ والعَجائِبَ التي أجراها اللهُ على أيديهِما بَينَ غَيرِ اليَهودِ. 13 وبَعدَما خَتَما كلامَهُما، قالَ يَعقوبُ: «اَستَمِعوا لي، أيّها الإخوةُ: 14 أخبَركُم سِمعانُ كيفَ اَهتَمّ اللهُ في أوّلِ الأمرِ أنْ يتّخِذَ مِنْ بَينِ الأُمَمِ شَعبًا لاَسمِهِ. 15 وهذا يُوافِقُ كلامَ الأنبـياءِ في الكُتُبِ المُقدّسَةِ:
16 «سأرجِـعُ بَعدَ هذا،
فأبني خَيمةَ داوُدَ المُتَهدّمَةَ:
أبني أنقاضَها وأُقيمُها
17 ليَسعى سائرُ النّاسِ إلى الرّبّ وجميعُ الشّعوبِ التي تَحمِلُ اَسمي.
هذا ما يَقولُ الرّبّ الذي صَنَعَ هذا كُلّه،
18 وجعَلَهُ مَعروفًا مِنْ قَديمِ الزّمانِ».
19 ولذلِكَ أرى أنْ لا نُثَقّلَ على الذينَ يَهتدُونَ إلى اللهِ مِنْ غَيرِ اليَهودِ، 20 بل نكتُبَ إلَيهِم أنْ يَمتَنعوا عَنْ ذَبائحِ الأصنامِ النّجِسَةِ والزّنى والحيوانِ المَخنوقِ والدّمِ. 21 فَلِشريعةِ موسى مِنْ قديمِ الزّمانِ مُعَلّمونَ في كُلّ مدينةٍ يَقرأونَها كُلّ سَبتٍ في المَجامعِ».
رسالة إلى المؤمنين من غير اليهود
22 فأجمَعَ الرّسُلُ والشّيوخُ والكنيسةُ كُلّها على اَختِـيارِ رَجُلَينِ مِنهُم يُرسلونَهُما إلى أنطاكيةَ معَ بَرنابا وبولُسَ. فاَختاروا يَهوذا الذي يُقالُ لَه بَرسابا، وسيلا، وكانا مِمّنْ لهُم مكانَةٌ رَفيعَةٌ بَينَ الإخوةِ، 23 وسَلّموا إلَيهِم هذِهِ الرّسالةَ:
«مِنْ إخوتِكُمُ الرّسلِ والشّيوخِ إلى الإخوَةِ المُهتدينَ مِنْ غَيرِ اليَهودِ في أنطاكيةَ وسوريةَ وكيليكيةَ، سلامٌ: 24 سَمِعنا أنّ بَعضَ النّاسِ جاؤُوا إلَيكُم مِنْ غيرِ توكيلٍ مِنّا، فأزعَجوكُم وأقلَقوا أفكارَكُم. 25 فأجمَعْنا على أنْ نَختارَ رَجُلَينِ نُرسِلُهُما إلَيكُم معَ الحَبـيبَينِ بَرنابا وبولُسَ، 26 رجُلَينِ كَرّسا حياتَهُما لِخِدمَةِ رَبّنا يَسوعَ المَسيحِ. 27 فأرسَلْنا يَهوذا وسيلا ليَقولا لكُم مُشافَهَةً ما نكتُبُ بِه إلَيكُم. 28 فالرّوحُ القُدُسُ ونَحنُ رأينا أنْ لا نُحَمّلَكُم مِنَ الأثقالِ إلاّ ما لا بُدّ مِنهُ، وهوَ 29 أنْ تَمتَنِعوا عَنْ ذَبائِـحِ الأصنامِ، وعَنِ الدّمِ والحيوانِ المخنوقِ والزّنى. فإذا صُنتُم أنفُسَكُم مِنها، فحَسَنًا تَفعَلونَ. واللهُ مَعكُم».
30 فاَنْصَرَفوا ونَزَلوا إلى أنطاكيةَ، فدَعوا جَماعةَ المُؤمنينَ وسَلّموا إليهِمِ الرّسالَةَ. 31 فلمّا قرَأوها فَرِحوا كثيرًا بِما جاءَ فيها مِنْ تَشجيعٍ. 32 وألقى يَهوذا وسيلا، وكانا هُما أيضًا نَبـيّينِ، عِظةً طويلةً شَجّعا بِها الإخوةَ وشدّدا عَزائِمَهُم. 33 وبَعدَما أقاما بَعضَ الوقتِ في أنطاكيةَ، صرَفَهُما الإخوةُ بِسلامٍ إلى الذينَ أرسَلوهُما. [ 34 ولكِنّ سيلا رَأى أنْ يَبقى هُناكَ، فرَجَعَ يَهوذا وحدَهُ].
35 وأقامَ بولُسُ وبَرنابا في أنطاكِيَةَ، يُعَلّمانِ ويُبَشّرانِ بِكلامِ الرّبّ ومعَهُما آخرونَ كثيرونَ.
بولس يفارق برنابا
36 وبَعدَ أيّامٍ قَليلةٍ، قالَ بولُسُ لبَرنابا: «تعالَ نَرجِـعُ لِنَتَفقّدَ الإخوةَ في كُلّ مدينةٍ بَشّرْنا فيها بِكلامِ الرّبّ، ونَطّلِعَ على أحوالِهِم». 37 فأرادَ بَرنابا أنْ يُرافِقَهما يوحنّا المُلقّبُ بمَرقُسَ، 38 ولكنّ بولُسَ رَأى أنْ لا يُرافِقَهُما مَنْ فارَقَهُما في بَمفيلِـيّةَ وما شارَكَهُما في العمَلِ. 39 فوقَعَ بَينَهُما نِزاعٌ حتى اَفتَرَقا. فأخَذَ بَرنابا مَرقُسَ وسافَرَ في البحرِ إلى قُبرُصَ. 40 وأمّا بولُسُ، فاَختارَ سيلا وخرَجَ مِنْ أنطاكيةَ، بَعدَما اَستَودَعَه الإخوةُ نِعمةَ الرّبّ. 41 فاَجتازَ سُورِيّةَ وكيليكيةَ يُقوّي إيمانَ الكَنائسِ.