Ŋen ŋəwujənu ŋəgii gəŋətəmwa
(Maṯṯa 21:33-46Luka 20:9-19)1 Na Yesu nəŋəɽwatiṯi led̶a ŋen ŋəwujənu nəŋaṯa, “Maje gənəŋ gid̶u gii nəŋwad̶e nuɽi nəŋətəmwa nəŋuɽiṯi nəŋid̶i gən igi led̶a ləwundaṯa ŋawa ŋələd̶ia ləŋətəmwa, nəŋwad̶e alo yefo pəlelo. Orn nəŋənaice led̶a ṯa aɽrəmoṯe nəgabəṯa alo yenəŋ nwaldaŋ. 2 Ndə liga leṯo ləd̶wanḏa lələd̶ia ləŋətəmwa, maje nəŋəd̶waṯe ebai eled̶a ṯa lënəŋulu almanaice ləd̶ia ləmaṯan ləgii, 3 orn led̶a ldëndi ebai ldəmëpwi ldəmad̶waṯe rerṯa. 4 Orn maje nəŋələd̶weiṯi ebai gwomən təŋ na led̶a ldəmëpwi nda rëɽra ldəmad̶aməce eŋen. 5 Na maje nəŋəd̶waṯe ebai gwomən na led̶a ldəmaɽiñe.
“Na təŋ maje nəŋəd̶waṯe ləbai lwaiña na led̶a ldëpwi ləmaṯan ldəɽiñe ləmaṯan. 6 Na maje gerṯo ed̶a gənəŋ, fəŋu id̶ia gəlëɽəŋu gonto gəbwamaiya nəŋələd̶weiṯi nḏurṯu nəŋaṯa egare ṯa, ‘Lënəŋulu lid̶i aləd̶əñiṯi id̶ia gəlëɽəñi’. 7 Orn led̶a ildi lərəmoṯwa gii ṯalɽwataid̶o ldaṯa, ‘Fəŋu gid̶i aŋərraṯe elaŋge ləmaje. Aɽr almaɽiñr na ləgid̶r alarraṯr elaŋge’. 8 Na lënəŋulu ldəmëndi ldəmaɽiñe ldəmauwəṯi gii ndëuwər.”
9 Orn Yesu nəŋeɽəd̶e nəŋaṯa, “Na maje gerṯo gii gid̶i aŋid̶i ṯau? Gënəŋu gid̶i aŋela, aŋəɽiñe led̶a ildi na gid̶i aŋənaice led̶a lərto gii. 10 Ñagero ñagəbëgəria ŋen iŋi ŋəwërd̶ənu egad̶am gə-Rəmwa? Ŋəbaṯa ṯa:
‘Lwandra ildi led̶a labijəd̶ia ləned̶o,
lënəŋu laɽo lwandra ildi ləɽənda lad̶una.
11 Lënəŋu leṯo Rəmwa nano na laɽo aŋwara isiano isëndr’?”
12 Na nələŋ n-Alyawuḏ nafo nirnḏeinu ṯa anëndi Yesu ŋen ŋanṯa naləŋeṯo ṯa gaɽwato ŋen iŋei ŋəwujənu ŋəgeiyalo, orn nënəŋulu nəd̶əñiṯi led̶a nəmaŋgiṯi nabəla.
Ŋen ŋəd̶eɽəd̶ia eŋen ŋəd̶ənaid̶ia ṯolba
(Maṯṯa 22:15-22Luka 20:20-26)13 Na nələŋ nəd̶waṯe led̶a ləmaṯan l-Alfarisiyin na l-Iruḏusiyin ṯa aləpwaiñe ŋen ŋənəŋ ŋəlëɽəŋu ṯa, alɽwad̶aṯe ləmiyendia. 14 Na lënəŋulu ldəmeṯa nano ldaṯa. “Ya Ed̶a gəbërrəŋaid̶ia ŋen ñagaləŋeṯo ṯa agaɽo d̶eṯəm na agaber agəbəɽəca ŋeniano ŋəled̶a na agero agəbəd̶ia ed̶a goɽra gəməñaṯo lorəba, orn agəbërrəŋaid̶ia ŋen ŋəd̶ad̶ d̶ə-Rəmwa d̶əd̶urwaṯo. Agaṯau? Alganun yabaṯa ṯa ŋen ŋëpi ndə ñagənanaica eləŋ goɽra gə-Roma ṯolba walla ŋen ŋafo mənna? Ñagananaid̶ia walla ñagaber ñagananaid̶ia?” 15 Yesu nəŋələŋeṯe ŋen eŋen ṯa ŋaɽo ŋəɽijan, nəŋəleiṯi ṯa, “Ñagaiñinḏeicia ed̶a? Məṯiañr gərus yarno alkairia ṯa iseici.”
16 Lënəŋulu ldəme alkairia na gënəŋu nəŋəleiṯi ṯa, “Sura yəsëgi na ŋwëɽiña iŋi nalkairia?” Lënəŋulu ldəmeiṯi ṯa, “Ŋeləŋ goɽra gə-Roma.” 17 Yesu nəŋəluɽəbiṯi eŋen nəŋaṯa, “Naicr eləŋ goɽra gə-Roma laŋge ildi əllëɽəŋu na naicr Rəmwa laŋge ildi əllëɽəŋu.” Na lënəŋulu ldirəwano kaiñ eŋen ŋəlëɽəŋu.
Ŋen ŋəd̶eɽəd̶ia eŋen ŋəd̶ətwod̶a eŋəɽaiñ
(Maṯṯa 22:23-33Luka 20:27-40)18 Na led̶a ləmaṯan i-Saḏḏugiyin isi yebaṯa ṯa, d̶ətwod̶a eŋəɽaiñ d̶ero, ldəmeṯa nano na ldəmeɽəd̶e ldaṯa, 19 “Ya Ed̶a gəbërrəŋaid̶ia ŋen, Musa gawërd̶əṯənde ŋen ṯa, ‘Ndə orəba ged̶a gənəŋ gerṯo wasen orn nəŋaiye ñere ñero ed̶a igi gid̶i aŋəme wasen aŋələŋəṯi orəba ñere. 20 Ldaṯa lorəba lafo lənəŋ d̶enəŋ ldəməñe ləɽijan. Orəba gənëiñua garno wuji orn nəŋaiye ñere ñero’. 21 Na orəba gwomən nəŋənaṯe igwuji orn nəŋaiye ñere ñero, na orəba gwomən gid̶u ṯia com. 22 Na lorəba pred̶ ldəməlad̶e igwuji orn ldaiye ñere ñero. Orn nḏurṯu wuji nəŋaiye com. 23 Ed̶ətwod̶a eŋəɽaiñ ndə lënəŋulu ltwod̶o wuji gid̶i aŋəɽeṯe wasen gəsëgi? Ŋen ŋanṯa lënəŋulu lafo lamamo pred̶.” 24 Yesu nəŋəluɽəbiṯi eŋen nəŋaṯa, “Ñagafo mənna, ŋen ŋanṯa ñagaijəba ŋen ŋad̶am gə-Rəmwa walla ŋabəɽa ŋə-Rəmwa? 25 Ŋen ŋanṯa ndə led̶a ltwod̶o eŋəɽaiñ lënəŋulu laber lid̶i almaməd̶e na laber lid̶i almaməni orn lënəŋulu lid̶i alarneṯe malaiyəka yelo. 26 Orn eŋen ŋəled̶a ildi laiyo ṯa lënəŋulu latud̶inia eŋəɽaiñ ñagero ñagəbëgəria egad̶am gə-Musa ndə gënəŋu gəfo uɽi nano igi goɽa isiano orn nəŋerṯe gəməndëd̶əma? Rəmwa ralwaɽəṯəma ṯa, ‘Igënəñi egaɽo Rəmwa r-Ibrayim na egaɽo Rəmwa r-Isag na egaɽo Rəmwa rə-Yagub’. 27 Rəmwa rero rəɽia Rəmwa rəled̶a ildi laiyo orn raled̶a ildi ləməṯia. Nṯia ñagafo mənna kaiñ.”
Ŋen ŋəd̶eɽəd̶ia d̶ənen ŋərənda ig-Alganun
(Maṯṯa 22:34-40Luka 10:25-28)28 Ed̶a gənəŋ eled̶a ildi ləbërrəŋaid̶ia ŋen ŋ-Alganun yi-Musa nəŋəne Yesu na led̶a lukuɽəbijəd̶əṯia eŋen. Nəŋələŋeṯe ṯa Yesu guɽəbiṯəlo ŋen ŋopia, na nəŋeɽəd̶e Yesu nəŋaṯa, “Fəŋen ŋaŋga ig-Alganun ŋəɽənda elorəba pred̶?” 29 Yesu nəŋəmuɽəbiṯi eŋen nəŋaṯa, “Fəŋen ŋəɽənda ṯa, ‘Ya Israyil, no, Eləŋ Rəmwa irëndr raɽo Eləŋ gonto, 30 bwiṯu Eləŋ Rəmwara rəlaɽəŋa araga pred̶ na usilaga pred̶ na ŋabəɽaŋa pred̶ na ŋəṯəɽaŋa pred̶’. 31 Na ŋen ŋəɽaico orəba gəɽijan ig-Alganun fəŋu ṯa, ‘Bwiṯu ed̶aga igi gəɽo ëuwər garno etam gəlaɽəŋa’. Ŋen ŋero ŋənəŋ ŋoɽra ŋəməñaṯo ŋen iŋi ŋəɽijan.” 32 Ed̶a igi gəbërrəŋaid̶ia ŋen ŋ-Alganun yi-Musa nəŋəmeiṯi ṯa, “Ya Ed̶a gəbërrəŋaid̶ia ŋen, agalwaɽo ŋopia. Agalwaɽo ŋen ŋəd̶eṯəm ṯa Rəmwa raɽo ronto na Rəmwa rero rəmən təŋ illi rënəŋu, 33 na ndə ed̶a gəbwaiya araga pred̶ na ŋəṯəɽaŋa pred̶ na ŋabəɽaŋa pred̶, na ndə ed̶a gəbwa ed̶aga igi gəɽo ëuwər garno etam gəlëɽəŋu, ŋen iŋi ŋoɽra ŋaməñaṯo d̶ənad̶ia id̶i d̶uɽənu pred̶ na d̶əɽəd̶ənia pred̶.” 34 Ndə Yesu gəseicu ṯa ed̶a guɽəbiṯəma ŋen d̶ələŋeṯad̶a nəŋəmeiṯi ṯa, “Agafo ŋələŋe ṯwaiñ ŋə-Rəmwa.” Na led̶a ldəmëd̶əñiṯi lderṯe ləmeɽəd̶ia ŋen ŋənəŋ təŋ.
Ŋen ŋəd̶eɽəd̶ia eŋen ŋ-Almasiya
(Maṯṯa 22:41-46Luka 20:41-44)35 Nṯia ndə Yesu gəbërrəŋaicia led̶a ŋen ig-Alekəl nəŋaṯa, “Ŋen ŋanṯau led̶a ildi ləbërrəŋaid̶ia ŋen ŋ-Alganun yi-Musa ləbaṯa ṯa, Almasiya gaɽo Id̶ia gə-Ḏawuḏ? 36 Ŋen ŋanṯa Ḏawuḏ gënəŋu galwaɽo Usilaga Gətəɽe nəŋaṯa,
‘Eləŋ Rəmwa ralwaɽəṯu Eləŋ Rəmwa rəlëɽəñi ṯa,
ɽaŋalo nḏəŋ d̶əŋaicəba d̶əlëɽəñi,
ŋen igəmulu igəbëɽia led̶a ildi ləgeiyaŋa alo erəmanəña rəlaɽəŋa’.
37 Ḏawuḏ gënəŋu gënəcəma Eləŋ Na fəṯau gəɽo id̶ia gəlëɽəŋu?” Na led̶a lwaiña ləno ŋen ŋəlëɽəŋu d̶əŋərad̶a nano.
Ŋen Yesu gəgəriñaṯo led̶a eŋen ŋəɽiano ŋaled̶a ildi ləbërrəŋaid̶ia ŋen ŋ-Alganun
(Maṯṯa 23:1-36Luka 20:45-47)38 Ndə Yesu gërrəŋaicəlo gen nəŋəleiṯi ṯa, “Rəmojəd̶r eled̶a ildi ləbërrəŋaid̶ia ŋen ŋ-Alganun yi-Musa. Ildi ləbwaiña ləbərlda ndreniana nano nwala ldəbwiṯi ŋenŋa ṯa led̶a ṯaldənano ëiñua nəsuk, 39 ldəbwiṯi aloya yeled̶a loɽra emajma na aloya yeŋəra yeɽənda inëməd̶ia. 40 Lënəŋulu lasa laŋge ləliji ildi lṯëd̶ənialo na laiyəniau, na ndə ləṯurṯia Rəmwa ṯalɽwaṯo ŋen ŋwalano ṯa led̶a aldənaice d̶amia. Lënəŋulu lid̶i alakəməni kaiñ.”
Ŋen ŋəd̶ənaid̶ia d̶əwuji gəṯëd̶ənialo
(Luka 21:1-4)41 Yesu gaɽaŋo alo nëiñua isi led̶a ləwakëɽia gərus ig-Alekəl, nəŋəseici led̶a ləbakëɽia gərus. Led̶a lwaiña ildi lerṯo gərus ywaiña ləbakëɽia ywaiña. 42 Na wuji gənəŋ gəɽəbwa igi gəɽo ebai igi gaiyəmau nəŋela nəŋëɽi gərus ltëfr yarno məlin d̶əɽijan. 43 Yesu nəŋundəd̶i ṯaləmis ilëɽəŋu nəŋəlwaɽəṯi ṯa, “Đeṯəm igandəlwaɽəṯia ṯa, wuji igi gəɽo ebai gëɽu gərus ywaiña gəməñaṯo led̶a pred̶ ildi ləkëɽu gərus alo isi. 44 Ŋen ŋanṯa lënəŋulu pred̶ lakëɽu gərus egworəb igərus esen ywaiña, orn wuji igi gero waŋge, ganard̶o gərus pred̶ ilëɽəŋu, isi gaṯa gid̶i aŋeiyəse.”
1 WA huwa biqa yu‘allimahum bi-l-amsāl. Kān wāḥid rāgil zara‘ zirā‘; wa khatt zarība ḥawalēha wa banā bēt, wa ba‘dēn aggaru li nās wa safar. 2 Wa fi-mi‘ad as-samar rassal wāḥid khaddām li-l-muaggarīn fi s̠h̠ān yelimm minnahum ḥaqqu. 3 Wa qabaḍūhu wa ḍa-rabūhu wa ṭaradūhu idēhu yābsāt. 4 Wa ba‘-dēn rassal lēhum ḵh̠addām tāni, wa fallagūhu bi ḥigār wa ṭaradūhu magrūḥ fi rāsu. 5 Wa ba‘dēn rassal lēhum ḵh̠addamīn kutār, wa sawwū fōqhum ka‘b, wa ḍarabū ba‘ḍahum wa katalū ba‘ḍahum. 6 Kān lissa lēhu waladu huwa, el yerīdu khalās, wa qāh̠ Arassil lēhum waladi, fi s̠h̠ān lāzim yeqbalūhu bi-l-iḥtarām. 7 Wa lākin lamman s̠h̠āfīīhu, qālū ma‘a ba‘ḍ, Aho, da al-wāris; araḥkum, nektilu, wa ba‘dēn niris arḍīyyatu. 8 Wa qabaḍūhu wa ka-talūhu wa gada‘ū gittatu barra. 9 Sīd az-zirā‘ mās̠h̠i yesawwi s̠h̠inū? Yegi wa yektil an-nās dōlak wa yuaggir arḍīyyatu li gh̠ērhum. 10 Ma qarētu fi-l-kutub?
Al-ḥagar el bannāyīn ramūhu
Biqa ahamm min al-kull.
11 As̠h̠-s̠h̠ugh̠l dāk kan min ar-Rabb,
Wa biqa ‘agīb fi ‘uyūna?
12 Wa qannabū yekūsū sabab li yeqbaḍūhu fi s̠h̠ān ‘ārifīn huwa qāl al-masal da ‘alēhum, lākin ḵh̠āfū min an-nās, wa ḵhallūhu wa s̠h̠ālū biyūthum. 13 Wa rassalū lēhu ba‘ḍ min al-Farīsīyīn wa min al-Herōdīyīn fi s̠h̠ān yegh̠alliṭūhu fi kalāmu. 14 Wa lamman wiṣlū qālū lēh, Ya mu‘allim, naḥna ‘ārifīn inta ṣādiq wa mā tekhāf min zōḥ wa mā tes̠h̠ūf fāriz an-nās, lākin te‘allim ta‘līm Allah bi-l-ḥaqq, — qūl lēna — wāgib ‘alēna nedfa‘ ‘awāid li-l-malik walla lā? 15 Nedfa‘ au nāba? Lākin Yasū‘ ‘arif ma-krahum wa qāl lēhum, Lē s̠h̠inū tegarribūni? Gībū lēya riāl li nes̠h̠ūfu. 16 Wa gābū riāl, wa huwa qāl lēhum, Fōqa taṣwīrat minu, wa kitābat minu?. Wa qālū lēh, Ḥaqq al-malik. 17 Wa Yasū‘ qāl lēhum, Addū ḥaqq al-malik li-l-malik, wa addū ḥaqq Allah li Allah. Wa it‘aggabū minnu.
18 Wa ba‘dēn gū gamī‘ min as-Sadduqīyīn el ma yeṣaddiqū al-qiyāma, wa sa-alūhu wa qālū, 19 Ya mu‘allim, an-nebi Mūsa katab lēna fi-l-kitāb, Kān akhu zōl māt wa ḵh̠alla maratu, wa mā ḵh̠alaf awlād, ar-rāgil lāzim yegawwiz al-‘azaba fi s̠h̠ān yegīb awlād bi-ism aḵh̠ūhu. 20 Masalan, kān saba‘ aḵh̠wān, al-bikir gawwaz lēhu mara wa itwaffā wa mā ḵh̠alaf awlād. 21 Wa-t-tāni gawwazha wa māt wa mā ḵh̠alaf, wa-t-tālit kamān; wa-s-saba‘ kulluhum gawwazūha wa mā khalafū awlād. 22 Wa fi-l-ākhir al-mara mātat. 23 Fi-l-qiyāma lamman yeqūmū min al-mōt, tebqa mara li minu? Fi s̠h̠ān gawwazat as-saba‘ aḵh̠wān. 24 Wa Yasū‘ qāḥ Intu mā fahimīn al-kutub walla qudrat Allah, wa da sabab g̠h̠alaṭkum. 25 Fi s̠h̠ān lamman ye-qūmū min al-mōt mā yegawwizū walla yitgaw-wizū, lākin yebqū mitil malāikat Allah fi-s-samā. 26 Wa ‘an al-māyitīn wa-l-qiyāma mā qarētū fi sifir Mūsa kēf Allah kallamu fi bakān as̠h̠-s̠h̠idir, wa qāl lēh, Ana Allah Ibrahīm w-Allah Isḥāq w-Allah Ya‘qūb. 27 Ar-Rabb mā Allah al-māyitīn lākin Huwa Allah al-ḥayyīn; fi s̠h̠ān kadi intu g̠h̠alṭānīn.
28 Wa kān wāḥid s̠h̠ēḵh̠ simi‘hum yitfa-wadū fi ba‘ḍ. Wa lamman ‘arif Yasū‘ radd ‘alēhum semiḥ, qaddam lēhu wa qāḥ Yātu al-waṣīya ahamm min al-kull? 29 Wa Yasū‘ qāḥ Aho, al-waṣīya al-ahamm; Eṣṣannatū, ya Beni Isra-īl, Rabbina Allah wāḥid, 30 Wa lāzim terīd ar-Rabb min kull qalbak, wa min kull nafsak, wa min kull qudratak, wa min kull fikrak; di hiya al-waṣīya al-ahamm. 31 Wa-t-tānya mitilha; lāzim terīd qarībak mitil nafsak; mā fi waṣīya akbar min al-etnēn dēla. 32 Wa-s̠h̠-s̠h̠ēkh qāḥ Semiḥ, ya mu‘allim, ḥad-dastana bi-l-ḥaqq; ya‘ni Allah wāḥid wa mā fi g̠h̠ēru. 33 Wa rēdatu min kull al-qalib wa min kull al-qudra wa min kull al-fikir wa rēdat al-qarīb mitil nafsu, da akhēr min aḍ-ḍabīḥa wa min al-karāma. 34 Wa lamman Yasū‘ s̠h̠āyif yitkallim bi-s-siyāsa, qāl lēh, Inta mā ba‘īd min Malakūt Allah. Wa min al-wakit dāk mā fi zōl qidir yesa-alu su-āl abadan.
35 Wa lamman Yasū‘ kān qā‘id yu‘allim fi-g-gāmi‘ al-kebīr, qāl, Lē s̠h̠inū as̠h̠-s̠h̠iyūḵh̠ yeqūlū al-Maṣīḥ ibn Dawūd? 36 Fi s̠h̠ān Dawūd zātu qāl bi Ruḥ al-Qudus,
Ar-Rabb qāl li Rabbi,
Qannib fi yamīni,
Ḥattan aḵh̠utt a‘dāak tiḥit kor‘ēnak.
37 Dawūd bi zātu qāl al-masīḥ rabbu wa kēf yeqdar yekūn ibnu? Wa an-nās inbasaṭū min kalāmu.
38 Wa huwa qāl fi ta‘līmu, Uwa‘ū min an-nās al-kebīr el yeḥibbū yems̠h̠ū lābsin ‘abāyāt semḥāt wa el yeḥibbū iḥtarām an-nās fi-s-sūq. 39 Wa el-yedurū maḥallāt al-aḥsan fi-g-gawā-mi‘ wa fi-l-‘azāim, 40 Wa-l yaḵh̠udū qurūs̠h̠ al-‘azabāt wa ba‘dēn yeṣallū ṣalāwāt ṭawīla quddām an-nās bi-l-makar; dēl yakhudū dēnūna ‘azīma fi-l-āḵh̠ir.
41 Wa Yasū‘ qa‘ad gamb al-ḵh̠azna, wa s̠h̠āf an-nās yermū qurūs̠h̠um fi-l-ḵh̠azna; wa-l-g̠h̠aniyīn ramū qurūs̠h̠ ketīr, 42 Wa waḥida mara miskīna gāt wa hiya ‘azaba wa hiya ramat millīmtēn fi-l-ḵh̠azna. 43 Wa Yasū‘ nādā lēhu ḥērānu wa qāl lēhum, Bi-l-ḥaqq al-‘azaba al-miskīna deyya ramat aktar minnahum kullu-hum. 44 Fi s̠h̠ān an-nās dēlak ramū min faḍlathum lākin hiya ramat kull al-‘indaha el tit‘ēs̠h̠ bēhu.