Christian Giving
1 Our friends, we want you to know what God's grace has accomplished in the churches in Macedonia. 2 They have been severely tested by the troubles they went through; but their joy was so great that they were extremely generous in their giving, even though they are very poor. 3 I can assure you that they gave as much as they could, and even more than they could. Of their own free will 4 they begged us and pleaded for the privilege of having a part in helping God's people in Judea. 5 It was more than we could have hoped for! First they gave themselves to the Lord; and then, by God's will they gave themselves to us as well. 6 So we urged Titus, who began this work, to continue it and help you complete this special service of love. 7 You are so rich in all you have: in faith, speech, and knowledge, in your eagerness to help and in your love for us. And so we want you to be generous also in this service of love.
8 I am not laying down any rules. But by showing how eager others are to help, I am trying to find out how real your own love is. 9 You know the grace of our Lord Jesus Christ; rich as he was, he made himself poor for your sake, in order to make you rich by means of his poverty.
10 My opinion is that it is better for you to finish now what you began last year. You were the first, not only to act, but also to be willing to act. 11 On with it, then, and finish the job! Be as eager to finish it as you were to plan it, and do it with what you now have. 12 If you are eager to give, God will accept your gift on the basis of what you have to give, not on what you don't have.
13-14 I am not trying to relieve others by putting a burden on you; but since you have plenty at this time, it is only fair that you should help those who are in need. Then, when you are in need and they have plenty, they will help you. In this way both are treated equally. 15 As the scripture says, “The one who gathered much did not have too much, and the one who gathered little did not have too little.”
Titus and His Companions
16 How we thank God for making Titus as eager as we are to help you! 17 Not only did he welcome our request; he was so eager to help that of his own free will he decided to go to you. 18 With him we are sending the brother who is highly respected in all the churches for his work in preaching the gospel. 19 And besides that, he has been chosen and appointed by the churches to travel with us as we carry out this service of love for the sake of the Lord's glory and in order to show that we want to help.
20 We are being careful not to stir up any complaints about the way we handle this generous gift. 21 Our purpose is to do what is right, not only in the sight of the Lord, but also in the sight of others.
22 So we are sending our brother with them; we have tested him many times and found him always very eager to help. And now that he has so much confidence in you, he is all the more eager to help. 23 As for Titus, he is my partner and works with me to help you; as for the other brothers who are going with him, they represent the churches and bring glory to Christ. 24 Show your love to them, so that all the churches will be sure of it and know that we are right in boasting about you.
Ŋen ŋəd̶ərreid̶ia gərus ŋen ŋanṯa led̶a ildi ləɽo ləbai lalo yi-Ursalim
1 Ya lorldaiñ, d̶əñid̶i nanda ñagwonaṯa ṯa ñaŋ ñaləŋeṯe ŋen ŋəd̶ənaica məɽəməɽeñ d̶ə-Rəmwa id̶i rënəŋu rənaico kanisa pred̶ alo yi-Makəḏuniya, 2 ŋen ŋanṯa lënəŋulu lafo lirnḏeinu kaiñ ndə lənaneinu ŋen ŋubwa ŋeicia, orn d̶əŋəra nano ed̶en d̶afo d̶oɽra kaiñ na ŋəbaiyano eŋen ŋafo ŋwaiña kaiñ lunḏəjeinu ldəməñaṯe ndëuwər, nṯia d̶ənaid̶ia laŋge elden ləɽəjeinu ldəɽeṯe lwaiña kaiñ. 3 Egaɽwad̶aṯa egəɽia d̶aməd̶aṯa eŋen ŋəd̶wonaṯa ed̶en lënəŋulu lənanaid̶o laŋge ŋen ŋarno ləfo ləɽwad̶aṯo, d̶eṯəm lënəŋulu lananaid̶o laŋge lwaiña ləməñaṯo ŋabəɽa eŋen. 4 Lënəŋulu lekeɽəd̶ənde kaiñ ṯa alënṯi ed̶əɽəbəd̶ia eŋen ŋəd̶ənaid̶ia laŋge ṯa lënəŋulu alaməd̶aṯe led̶a ltəɽe ɽ-Rəmwa. 5 Lënəŋulu lid̶u ŋen ŋwaiña ŋəməñaṯo ŋen iŋi ñagaṯa ṯa lid̶i alid̶i, ananoŋ lënəŋulu lanaico Eləŋ Yesu ntam enen na com lanaicənde ntam enen eŋen iŋi Rəmwa rwonaṯa. 6 Nṯia nanda ñageɽəd̶o Ṯiṯus kaiñ ṯa gënəŋu aŋəbəɽenḏeṯe ŋəmëɽria iŋi ŋəbuŋənṯu ŋen ŋarno gënəŋu gətud̶i ananoŋ eñaŋ com. 7 Đəñid̶i ŋen ŋarno ñaŋ ñagwunḏeinu laŋgela pred̶, d̶wonaṯad̶a, na d̶əɽwaṯad̶a, na d̶ələŋeṯad̶a, na d̶id̶iad̶a kaiñ eŋen ŋə-Rəmwa, na d̶əbwad̶a id̶i ñagerṯo eñaŋ, nṯia com rəmoṯr ṯa ñunḏeini ŋəmëɽriaŋa iŋi ŋəmama d̶əbuŋṯia.
8 Egaber igəndəlwaɽəṯia ŋenŋa ŋəbɽwaŋəno, orn egwonaṯa igəbërrəŋaid̶ia d̶əbwid̶ia ed̶alo ṯa d̶ad̶eṯəm, d̶əɽəd̶iad̶a aŋəno d̶əled̶a ɽrəto. 9 Ŋen ŋanṯa ñaŋ ñagaləŋeṯo d̶ənaica məɽəməɽeñ d̶-Eləŋ igëndr Yesu Almasiya. Gënəŋu gafo gerṯo laŋge pred̶ orn nəŋəɽeṯe ŋəbaiyaŋəno ŋen ŋanṯa ñaŋ, ṯa ñaɽeṯe nələŋ na ṯa ñerṯe laŋge lwaiña ŋəbaiyaŋa aŋəno ŋəlëɽəŋu. 10 Na d̶əñid̶i igandəlwaɽəṯia ŋen iŋi ṯa ŋen ŋaŋəra ṯa ñaɽiñad̶aṯe ŋəmëɽria iŋi ñagətwod̶iya iṯəlia igi gəbəɽo, na gerṯe ñid̶i ŋen iŋi ikərəŋ orn ṯa ñawerṯe d̶wonaṯa. 11 Đəñid̶i ɽiñad̶aṯr ŋəmëɽria iŋi, ṯa d̶əbwaiña ŋen ed̶alo ṯa ñabəɽenḏeṯe ŋen iŋi ŋid̶i aŋəfeṯe garno d̶əbwaiña ŋen ed̶alo ṯa ñatwod̶e ŋenŋa iŋi, eŋen ŋəd̶əɽwad̶aṯa ed̶alo. 12 Ndə ed̶a gənəŋ gamed̶əño ṯa aŋənaid̶e, Rəmwa rəbəŋëntia d̶əbwaiña ŋen d̶əlëɽəŋu eŋen ŋəlaŋge ildi gënəŋu gerṯəlo, gerṯe eŋen ŋəlaŋge ildi gënəŋu gero gəlerṯia. 13 Ŋen ŋanṯa egaber egwonaṯa d̶ənaid̶ia ed̶alo ṯa ad̶aməd̶aṯe led̶a ɽrəto oro com ṯa ad̶əɽeṯe ŋen ŋinia eñaŋ. 14 Orn egwonaṯa ṯa ñaŋ ñaɽwaṯe eŋen. Đəñid̶i ñagerṯo laŋge lwaiña egwonaṯa ṯa ñagəlaməd̶aṯa laŋgela ildi lënəŋulu lero ləlerṯia, na com lomanəŋ ŋen lënəŋulu ləberṯia laŋge lwaiña ṯa aləɽwad̶aṯe ləndaməd̶aṯa laŋgela ildi ñaŋ ñagero ñagəlerṯia, ṯa ñaŋ pred̶ ñaɽwaṯe. 15 Garno ŋen ŋəwërd̶ənu ṯa, “Ed̶a igi gərreid̶u laŋge lwaiña gero gəberṯia laŋge lwaiña kaiñ iŋu, na ed̶a igi gərreid̶u laŋge lətëfr lënəŋulu lero ləfia pwa iŋu.”
Ŋen ŋə-Ṯiṯus na ŋəlorəba lwomən
16 Rəmwa arnaneini d̶amia ŋen ŋanṯa rënəŋu rid̶u Ṯiṯus ṯa aŋəndibwiṯi ŋen ŋarno nanda ñagəbwandiya, 17 d̶eṯəm gënəŋu gəŋënṯu ŋen eŋaiñ ŋəd̶eɽəd̶ia ed̶aiñ, orn ŋen ŋanṯa gəbwandiya gënəŋu gəṯənde nano bəɽan. 18 Nanda ñagaləd̶waṯa orəbaga igi gələŋinu ikanisa pred̶ ŋen ŋanṯa gënəŋu gəbërrəŋaid̶ia ŋen ŋəŋəra ŋə-Rəmwa. 19 Na gerṯe fəṯia ikərəŋ, orn com kanisa d̶eɽəma ṯa ñerlde ldəɽo iŋəmëɽria iŋi ñagəbəd̶ia iŋi ŋəbuŋənṯu ṯa Eləŋ Yesu gid̶i aŋəneini ŋaɽrwa na ṯa nanda ñagəbërrəŋaid̶ia ŋen ṯa ñagëɽəd̶iaŋəno eŋen iŋi. 20 Nanda ñagarəmoṯwa ŋen ṯa ed̶a aŋerṯe gənəŋ gəɽwad̶aṯa gəndəsəkia ŋen ŋanṯa mənna gafo eŋen ŋəd̶ənaid̶ia d̶oɽra id̶i ñagərarraid̶ia. 21 Ŋen ŋanṯa nanda ñagarəmoṯwa ŋen ṯa ñid̶i ŋen iŋi ŋopia, gerṯe Eləŋ Yesu nëiñua ikərəŋ, orn com led̶a nëiñua. 22 Nṯia nanda ñagaləd̶waṯa oraiñəga gënəŋu igi ñaginḏeicəma ñoman ñwaiña na ñagafid̶u ṯa gënəŋu gëɽəd̶iaŋəno na gëbəd̶ia ŋəmëɽria ŋopia, orn d̶əñid̶i gëɽəd̶iaŋəno kaiñ ŋen ŋanṯa gëɽənu d̶əñano eñaŋ. 23 Na Ṯiṯus, gënəŋu ñagaɽəbəd̶əldəga eŋen na ñagebəd̶ialdəga ŋəmëɽria ŋen ŋanṯa ñaŋ. Na lurldələŋ ildi lwomən, lënəŋulu laɽo d̶əd̶weinia d̶əkanisa na laɽo ŋaɽrwa ŋ-Almasiya. 24 Ŋen ŋafəṯia ërrəŋaicərldo ŋen kanisa nëiñua ṯa ñagerṯo d̶əbwid̶ia na ṯa ŋen iŋi ñageminiau kaiñ eñaŋ ŋaɽo d̶eṯəm.